Về nhà cũng chỉ kiếm cái gì đó ăn rồi ngủ, kể cũng buồn, Nghĩa đỗ xe lại ở giữa cầu mà nhìn về phía thượng nguồn, ánh hoàng hôn chưa đẹp giống độ chính hè nhưng cũng gọi là có thứ ánh sáng đỏ mờ mờ không rõ ràng len ra từ những đám mây làm đỏ quạch một vùng trời. Nghĩa liên tưởng cái hoài bão và ước mơ của mình giống như ánh hoàng hôn vào lúc này vậy. Có ánh sáng đỏ lóe ra đấy nhưng chưa rõ ràng, lại bị những đám mây che đi phần lớn, cần phải cố gắng hơn nữa, mạnh mẽ hơn nữa để vượt qua những trở ngại, có làm gì cũng không được xa rời mục tiêu.
Nghĩa nhìn xuống dòng nước, biết bao lần đạp xe qua đây nhìn dòng nước chảy xuôi về miền biển, trên đường đi của nó ắt hẳn sẽ chảy qua đoạn sông quê mình. Ở nơi đó có mẹ, có cha, có tuổi thơ vui vẻ bên chị Nhài, có chú Lãm, và có cả những người dân làng mình nữa, Tết vừa rồi quá buồn nhưng dù sao thì cũng không trách được họ, có trách thì trách chính mình thôi.
À, nhớ rồi, cũng chính tại nơi đây hồi Nghĩa mới lên Hà Nội đã nhảy xuống cứu Thủy Tiên, thấm thoát vậy mà cũng hơn nửa năm rồi nhỉ? Từ cái hôm Nghĩa về quê ăn Tết có nhìn lén vào trong vườn đến nay cũng đã 2 tháng rồi chưa gặp lại Thủy Tiên lần nào, cũng chưa gặp lại cô Cẩm Tú và cũng chưa bao giờ đến lại ngôi biệt thự trong ngõ phố ấy lần nào. Không biết khu vườn giờ ra sao, những bông hoa hồng, lay ơn, thanh tú, hướng dương, thạch thảo giờ như thế nào?, giàn hoa Lan tiêu ấy đã phủ kín giàn nứa hay chưa? Cây bưởi Diễn, hồng xiêm Xuân Đỉnh, ổi găng, nhót đã có cây nào đậu quả chưa nhỉ?
Còn Thủy Tiên không biết nuôi tóc dài đến đâu rồi, chắc là chưa dài lắm đâu vì tóc mọc chậm chứ không có nhanh giống như lông lờ, nếu không còn kiểu tóc con trai nữa thì mình gặp lại chửa chắc đã nhận ra. Vẫn biết là Thủy Tiên xinh lắm, khuôn mặt nhỏ nhắn dài dài, cằm nhọn mũi cao dọc dừa, chỉ có điều là ngày xưa để tóc ngắn thì trông nghịch ngợm và bớt xinh thôi, chứ nếu để kiểu tóc dài nữ tính thì sẽ đốn tim biết bao nhiêu chàng trai đấy. Mối quan hệ của mình và Thủy Tiên những ngày cuối năm thật tốt biết bao, ấy vậy mà đùng một cái lại xảy ra chuyện, mình lại mất đi một người bạn.
Cô Cẩm Tú nữa, chắc chẳng bao giờ quên cái ánh mắt của cô nhìn mình trong phòng trọ đêm hôm hăm sáu Tết vừa rồi. Chỉ đôi mắt ấy thôi, chỉ ánh mắt ấy thôi mà như truyền tải quá nhiều cảm xúc. Trong ánh mắt ấy có sự giận dữ của chủ nhà nhìn kẻ trộm, có sự giận hờn của một người phụ nữ nhìn người đàn ông của mình vì đã làm cho cô ấy thất vọng, có sự tiếc nuối, có sự xót xa và còn có cả sự trách móc nữa. Cô là người đầu tiên trong đời cho mình biết thế nào là mùi vị của tìиɧ ɖu͙©, ở cô là sự nhẹ nhàng nhưng da diết, nhu mì nhưng mãnh liệt, làʍ t̠ìиɦ với cô thật tuyệt, có lẽ trong cuộc đời này cũng sẽ chẳng bao giờ tìm được một người tình tuyệt diệu đến như vậy nữa đâu.
Nhưng mọi thứ giờ đã qua, có hoài niệm cũng nào có ích chi. Muốn nối lại mối quan hệ với mẹ con cô Cẩm Tú thì chỉ có một cách duy nhất đấy chính là phải xóa bỏ sự hiểu lầm, nhưng làm thế lại không được vì Nghĩa đã nhận lời bỏ qua cho anh Ba rồi, cái gì đã hứa nhất định Nghĩa sẽ làm, cho dù kết quả nhận được đắng biết nhường nào.
Nghĩa thở dài một cái như muốn trút đi nỗi tâm tư buồn phiền đã qua, để hướng tới một tương lai, phía trước còn ngổn ngang trăm bề, trăm việc cần phải đương đầu và vượt qua.
Cậu lên xe tiếp tục đạp đi, vượt quá nửa về phía bên nội thành, cậu nhìn xuống phía dưới, khoảng ngăn cách giữa đường dành cho xe đạp và làn ở giữa dành cho tầu hỏa có một khoảng hở, đủ để những người đang đi trên cầu nhìn xuống bên dưới, ở đó Nghĩa nhìn thấy rất nhiều con thuyền có mái che đan kết lại với nhau thành một xóm nhỏ mà người ta thường hay gọi là xóm làng chài. Suy nghĩ đó đưa Nghĩa quay trở lại với thời điểm cứu Thủy Tiên lên đến bờ, lúc anh Ba đưa Thủy Tiên đi bệnh viện, ở lại bên cậu lúc đấy có một ông lão gầy gò, tóc bạc phơ, râu dài, khuôn mặt nhăn nheo. Ông có chỉ cho Nghĩa xóm làng chài nơi ông ở và có mời cậu đến chơi.
Nghĩ về nhà một mình cũng buồn, lại thấy những mái thuyền xập xệ phía bên dưới, chắc những người dân xóm làng chài ấy cũng khổ cực chẳng kém mình mấy đâu, Nghĩa rảo chân đạp xe thật nhanh. Cậu vòng xuống chân cầu rồi vượt qua đê đi về phía vùng đất bãi ấy.
Đi hết phố bên bãi là ra đến mép sông, luồn lánh theo những con đường đất nhỏ hẹp và ngoằn ngoèo một lúc mới tìm thấy một lối đi nhỏ là đoạn đất nhỏ nối liền với vùng đất ở bãi giữa sông Hồng.
Chẳng đếm nhưng ước chừng có khoảng gần trăm con thuyền lớn nhỏ nép sát vào nhau hoặc nối với nhau bằng những thanh gỗ, từ những con thuyền ấy lại có một thanh gỗ nối xuống với đất liền. Tất cả hình thành lên một xóm bãi liên kết với nhau và gắn với đất. Trước đó là một khoảng đất trống, có rất nhiều trẻ con lớn bé đủ đang chơi đùa các trò chơi, có hơn chục em bé trai đang chơi đá bóng bằng quả bóng nhựa mầu xanh. Có vài em bé gái chơi nhảy dây, có hai em mỗi người căng một đầu dây, các em còn lại từng người một nhảy qua, hết lượt thì lại nâng cao lên một tí để thử thách, ai nhảy mà chạm vào dây thì phải ra đổi thành người căng dây. Còn có một nhóm khác đang ngồi túm tụm lại chơi cờ ô ăn quan, chơi chuyền bằng những quả bóng tennis cũ kỹ lượm được ở thùng rác, que chuyền là những đoạn tre được vót nhỏ bằng nửa chiếc đũa. Có lẽ đám trẻ này thích đất, thích được chơi trên đất vào những lúc chiều tà như thế này. Cũng phải thôi, vì thời gian chủ yếu là chúng sống lênh đênh trên sông nước theo cha mẹ xuôi dòng rồi ngược lên đánh bắt cá kiếm miếng cơm ăn hàng ngày, nhìn thấy đất, được đứng trên nền đất đã là một sự sung sướиɠ rồi.
Ở trên thuyền, người lớn đang nấu cơm trên mui, người đun bằng bếp củi, người đun bằng bếp dầu, người đun bằng bếp than tổ ong, kẻ dùng con dao cạo cạo vẩy mấy con cá nhỏ bán thừa. Nước rửa cũng chính là nước sông được lắng cho phù sa đọng xuống đáy, hớt phần nước trong làm nước sinh hoạt hàng ngày.
Khói lên nghi ngút trên từng con thuyền, dưới đất, bọn trẻ chạy nhảy nô đùa, nhìn cảnh kể cũng đẹp đấy, nhưng trông vậy mà không phải vậy đâu.
– “Em cho anh hỏi một tí”, Nghĩa dựng chân chống xe rồi nhặt quả bóng nhựa mà mấy cậu bé vừa đá lăn vào chân cậu. Nghĩa đưa quả bóng cho em rồi hỏi.
Cậu bé mặc chiếc áo sơ mi dài tay, nhưng chiếc áo ấy đen nhẻm đen nhèm, quần một ống thấp một ống ao, đôi chân trần dính đầy đất, mái tóc em ngả mầu vàng vàng, cứng đơ xoắn tít lại với nhau thành từng bết. Em nói giọng địa phương của em mà Nghĩa cũng không biết là ở đâu, chỉ biết là phải lắng nghe và ngẫm mãi mới luận được:
– Anh hỏi gì?
Nghĩa muốn tìm ông lão mình đã gặp hôm ấy, nhưng tên thì không biết, chỉ biết hình dáng thôi:
– Anh muốn tìm một người, mà anh không biết tên. Chỉ biết là ông ấy rất già, người gầy, tóc bạc, râu dài đến đây này. Ông bảo là sống ở chỗ này.
Cậu bé tròn xoe mắt nhìn Nghĩa, nghe Nghĩa tả xong, ánh mắt cậu long lanh lên tỏ vẻ vui mừng:
– A, ông Từ.
Vừa hô xong tên ông lão, cậu bé chỉ về một chiếc thuyền ở phía xa: “Thuyền ông Từ có treo cờ đỏ sao vàng trên nóc kia kìa”.
Nghĩa nhìn theo hướng tay em bé chỉ, độc duy nhất một chiếc thuyền có treo một lá cờ đỏ sao vàng đang bay phần phật trong gió:
– Anh cảm ơn. Chơi bóng tiếp với các bạn đi.
Thằng bé ôm quả bóng nhựa chạy lại với đám bạn, chúng đứng im trên sân nhìn Nghĩa từ nãy đến giờ. Mà chúng không đứng yên thì cũng chẳng biết làm gì vì quả bóng duy nhất đang ở trên tay cậu bé cạnh Nghĩa mất rồi còn đâu.
Nghĩa dắt xe về phía thuyền ông Từ.
Đứng ở dưới thuyền, Nghĩa gọi với lên:
– Ông Từ ơi!
Một lúc sau, chính ông lão tóc bạc phơ mà Nghĩa đã từng gặp bước ra mui thuyền nhìn xuống, ông ngờ ngợ vì chưa nhận ra được người vừa gọi mình là ai, ông ngó người về phía trước để dòm cho kỹ hơn, trông ông thật khó hiểu, có lẽ cũng ngờ ngợ nhìn quen quen nhưng chưa thể nhớ ra được:
– Ai đấy nhỉ?
Tiến sát mép nước, Nghĩa ngẩng mặt để ông nhìn mình cho rõ:
– Cháu gặp ông cái hôm ở mép sông đằng kia kìa, hôm đấy cháu cứu người chết đuối rồi gặp ông.
Ông Từ hình như đã nhớ ra, ông vuốt vuốt bộ râu của mình trông thật đẹp, có lẽ hành động này của ông làm quá nhiều lần rồi, ông gật gù:
– Nhớ rồi, nhớ rồi. Tưởng không gặp lại cháu chứ. Lên đây.
Thế rồi ông đẩy một thanh gỗ dắt ở mạn thuyền xuống dưới đất, Nghĩa theo cầu tạm ấy lên thuyền.
Rồi ông ngồi xuống luôn mui thuyền của mình, Nghĩa ngồi xuống đối diện ông, ở giữa hai ông cháu có một cái xuyến to đựng nước chè xanh. Trên mui thuyền còn lỉnh kỉnh nhiều đồ dùng khác như bếp, nồi niêu xoong chảo, thớt dao. Ngó vào phía bên trong chỗ có mái che của thuyền, Nghĩa thấy đơn sơ một manh chiếu đơn, trên có chăn, màn, gối được gấp cẩn thận, vuống vắn giống kiểu bộ đội. Ở phía đuôi thuyền là một đống lưới đánh cá, vợt cá, cần câu, giống như đồ đánh cá ở trên thuyền chú Lãm.
Ông Từ rót chè xanh ra hai cái bát con:
– Uống nước đi cháu. Sao giờ mới tới đây tìm ông?