Chương 2: Dưa muối
Người đánh xe lừa làmột
ông lão tầm năm mươi tuổi,
trên
người khoác
một
chiếc áo bằng vải bố có lót bông trùm kín tới tận gối, đầu đội
một
chiếc mũ da sáu mảnh, đôi tay giấu trong tay áo, cười hiền hòa.
Hàn thị mang bọc chăn đệm lên xe lừa rồi quấn chặt Vân
anh
vào trong chăn như gói bánh chưng, xoa đầu nàng, "Ngồi ngoan đó cho mẹ, đừng có mà nghịch ngợm."
Vân
anh
cũng muốn ngồi yên nhưng đường
đi
gập ghềnh, xe lừa lại quá xóc, cứ
đi
một
đoạn người nàng lại trượt ra khỏi tấm chăn. Hàn thị quấn
đi
quấn lại nhiều lần tự nhiên nảy ra ý tưởng nhờ ông lão đánh xe kiếm giúp bà
một
ít dây thừng để buộc cả người lẫn chăn lại cho đỡ mấy công.
Vân
anh
lắc đầu, nhất quyết
không
chịu, lấy tay giữ chặt tấm chăn, như vậy quá bằng trói nàng trong đống hành lý, cái ý tưởng này mà Hàn thị cũng nghĩ ra được!
Hàn thị vốn chẳng phải là người có ý có tứ gì,
không
biết để ý trước sau, hồi còn ở trong trại chăn nuôi, đôi khi bận quá còn quên mất mình có đứa con
gái
là Vân
anh. Có
một
lần Vân
anh
đang
thiu thiu ngủ
trên
chiếc ghế đá dưới bóng cây, Hàn thị
đi
làm về, chẳng thèm để ý, đặt mông xuống là ngồi luôn, ngay chỗ đầu nàng, may mà nàng còn tránh kịp.
Vân
anh
có thể sống đến năm bảy tuổi cũng chẳng dễ dàng gì!
Hàn thử kéo chăn của Vân
anh
ra vài lần, thấy
không
tuột ra nữa
thì
bật cười ha hả, đập
một
cái đánh bốp vào cánh tay gầy như que củi của nàng, "Hóa ra con cũng
không
yếu đâu nhỉ!"
Bà thầm nghĩ, xem ra việc bếp núc vẫn phù hợp với Đại Nha, xào nấu đồ ăn chẳng phải là cần cánh tay khỏe hay sao?
Trong lúc hai mẹ con còn
đang
co co kéo kéo, Vương thúc lại
đang
nói
chuyện phiếm với ông lão đánh xe, đầu tiên là
nói
chuyện thời tiết năm nay và chuyện thu hoạch lương thực, sau lại
nói
về chi phí sinh hoạt trong nhà, rồi lại chuyển sang mấy tin tức quan trọng chốn kinh sư gần đây.
Ban đầu Vân
anh
cũng
không
chú ý nghe nhưng bỗng nhiên nghe được
một
cái tên quen thuộc
thì
bỗng ngẩn người.
Thôi Nam Hiên lại được thăng chức,
hắn
giờ
đã
là Lễ Bộ hữu thị lang.
"Thôi đại nhân là
một
vị quan tốt!" Ông lão đánh xe mỉm cười
nói, "Từ khi vạn tuế gia đăng cơ tới giờ, Thẩm các lão và Thôi đại nhân
đã
làm nhiều việc tốt, tạo phúc cho vạn dân. Khi ấy sai dịch dẫn mấy vị trong huyện nha tới thôn đo đạc ruộng đất, tất cả mọi người đều sợ hãi đến vãi ra quần! Ấy thế mà quan gia đâu phải tới thu thuế,
không
chỉ
không
thu thôi đâu, mà còn miễn thuế là đằng khác! Giờ Thiểm Tây, Hà Nam đều
không
cần nộp thuế đinh, chưng thu lương thực, lao dịch, tất cả đều quy thành ngân lượng, vải vóc. Từ năm nay trở
đi, dân cư sinh sôi nảy nở, ngày càng trù phú!"
Vương thúc cười ha hả, "Ông
anh
ạ, huyện Hoàng Châu chúng tôi năm kia cũng vậy! Còn sớm hơn bên
anh
nữa kia, nghe
nói
phía nam phủ Tô Châu, Hồ Châu, thuế ruộng cũng giảm xuống, còn nhiều thứ thuế chồng chất trước kia cũng được quy về
một
mối, việc vận chuyển lương thực bằng đường thủy, sửa đường, xây cầu đều do quan phủ chi tiền thuê nhân công!"
Ông lão đánh xe hơi ngượng ngùng, gãi đầu gãi tai, phẩy roi quất lừa, cười
nói: "Thời buổi này ấy mà, phải cố gắng thôi, giờ
không
phải
đã
gần cuối năm hay sao, nhà cũng chẳng còn trồng trọt gì, lão già này cũng có chút thời gian làm thêm đôi việc, kiếm chút tiền, sang năm lại mua vài mẫu đất."
Vương thúc bình thường như cái hũ nút, cực kỳ ít
nói, nhưng cứ
nói
đến hoa màu lương thực là như
đã
biến thành người khác, cứ như vậy hai người
nói
chuyện rôm rả quên cả trời đất.
Vân
anh
ôm chặt chăn đệm quanh mình, im lặng nghe họ
nói
chuyện với nhau.
Ông lão đánh xe khen Thôi Nam Hiên nức nở.
Giảm bớt những chức quan dư thừa, cải cách thuế khóa, đo lại ruộng đất...
Mỗi việc làm đều có lợi cho dân, cho nước, chỉ mấy năm mà hệ thống thuế khóa
đã
thay đổi hoàn toàn.
Vương thúc cũng cho là phải. Hai người họ sùng bái Thôi Nam Hiên nhưng lại gần như quên mất Nội Các thủ phụ Thẩm Giới Khê.
Xung quanh trại chăn nuôi là thảo nguyên rộng lớn, cách xa phố xá thành quách. Vân
anh
đã
ba năm
không
rời trại
một
bước, cái tên Thôi Nam Hiên nàng từ lâu cũng chẳng nghe người ta nhắc đến nữa.
Thôi gia hồi đó
đã
sa sút lắm rồi, khi Thôi Nam Hiên lên kinh dự thi cũng chỉ có mấy đôi giày rơm, nên sớm hiểu được
sự
khó khăn của dân chúng. Từ trước khi đỗ Thám Hoa,
hắn
đã
chuẩn bị kỹ càng kiến nghị để dâng lên hoàng đế, khuyên hoàng đế miễn trừ sưu cao thuế nặng, cái cách lại hệ thống quan lại.
Khi đó còn chưa yết bảng,
hắn
đã
tin chắc mình
sẽ
thi đỗ,
hắn
từ
nhỏ
đã
có danh thần đồng,
không
sợ bất cứ kì thi nào.
Có người từng nhận xét
hắn
ỷ có tài năng mà khinh thường người khác, kiêu ngạo tự mãn.
thật
không
ngờ,
hắn
thật
sự
đã
làm được tất cả. Nếu như
nói
phò tá tân quân đăng cơ giúp
hắn
hắn
có cơ hội để thể
hiện
được tài năng
thì
mấy năm nay,
hắn
đã
cố gắng hết sức để thực
hiện
lý tưởng của mình,
không
sợ
sự
uy hϊếp của đám người quyền quý, biết
rõ
cải cách lần này
sẽ
xâm phạm đến lợi ích của quan lại địa phương, đặc biệt là đám người ăn bám nọ nhưng vẫn tích cực hoàn thành, thực
sự
khiến người trong thiên hạ biết đến năng lực thực
sự
và thủ đoạn của
hắn.
Thôi Nam Hiên là con người quyết liệt cũng tàn nhẫn như thế.
Vân
anh
nhớ tới lần cuối cùng nàng tới gặp cha mình, Ngụy Tuyển Liêm, khi ấy phủ Thuận Thiên nghênh đón trận tuyết đầu tiên của mùa đông, đêm tối đặc quánh, tuyết lặng lẽ rơi, cửa chính Ngụy phủ đóng chặt. Nàng đợi mãi, đợi mãi, đợi tới hơn nửa canh giờ, hai chân
đã
lạnh cóng tới mức chẳng còn cảm giác, Ngụy Tuyển Liêm mới chịu ra gặp nàng.
Tiên đế lúc sinh thời chưa lập Thái tử lại đột ngột băng hà khiến triều đình rung chuyển, nội các đại thần và quan viên lục bộ tranh đấu kịch liệt vì hoàng tử mà mình ủng hộ, chỉ trong mấy ngày, kinh sư như vừa lột xác, cái gì cũng đổi thay.
Cha nàng tóc bạc
đi
nhiều, như thể già
đi
mười mấy tuổi.
Vân
anh
nước mắt như mưa nhưng Ngụy Tuyển Liêm lại khẽ mỉm cười, nhét chiếc lò sưởi tay bằng đồng vào tay nàng, "anh
Nhi, cha là thầy dạy của Vinh Vương, Hoàng Thượng hạ lệnh diệt cả nhà Vinh Vương rồi, sau đó chắc chắn
sẽ
đến phiên cha, “quân xử thần tử, thần bất tử bất trung” (Vua muốn bề tôi chết mà bề tôi
không
chết là bất trung), Ngụy gia phen này tránh cũng
không
được... Nghe cha
nói, khi đó con đừng tới nữa, con
đã
là dâu Thôi gia." Ông vuốt lên tóc nàng, phủi
đi
bông tuyết
trên
mái đầu, "Thôi Nam Hiên cũng có công phò tá Hoàng thượng, Hoàng thượng tín nhiệm thần tử ủng hộ người từ đầu, về sau tất
sẽ
được trọng dụng. Đừng trách chồng con, cha với chồng con vốn chẳng thờ chung
một
chủ, chồng con cũng có cái khó xử riêng."
Ngày hôm sau, Ngụy Tuyển Liêm bị ngự tiền thị vệ đánh chết trước triều đình.
Ông biết
rõ
Ngụy gia gặp nguy, vẫn cười khuyên Vân
anh
trở về Thôi gia, dặn dò nàng đừng vì nhà mẹ đẻ mà ghét bỏ, xa lánh chồng mình.
Vân
anh
chỉ là phụ nữ tối ngày ở trong nhà, nào có hiểu chuyện triều chính, chỉ có thể bán đồ đạc, trang sức, quần áo lấy tiền để nhờ người lo lót.
Đáng tiếc là
đã
muộn, mẹ nàng là Nguyễn thị tính tình cương liệt, Cẩm Y Vệ mới phụng mệnh xuất phát, Chỉ Huy Sử còn chưa tới trước cửa, Nguyễn thị
đã
cùng với toàn bộ phụ nữ Ngụy gia tự sát.
Tin người nhà mẹ đẻ bỏ mạng và mũ phượng khăn quàng cáo mệnh của triều đình ngự ban cùng
một
lúc được đưa đến Thôi gia, hàng xóm láng giềng nườm nượp đến chúc mừng, Vân
anh
vẫn hết sức bình tĩnh, chẳng hề rơi
một
giọt nước mắt. Nàng bảo nha hoàn tiếp đón hàng xóm, còn bản thân
thì
quay về thư phòng, muốn viết cho Thôi Nam Hiên
một
bức thư nhưng ngồi mãi cũng chẳng viết ra nổi
một
chữ, mực
trên
ngòi bút chảy xuống tờ giấy đọng lại thành
một
vệt mực đen.
Cuối cùng nàng
đi, chỉ mang theo chiếc lò sưởi tay mà Thụy Tuyển Liêm
đã
đưa nàng.
Ngụy Tuyển Liêm từng
nói
với nàng, Thôi Nam Hiên hết lòng vì thiên hạ, có chịu chút trắc trở cũng
không
vấn đề gì, chỉ cần thời cơ tới,
hắn
nhất định có thể nắm chắc cơ hội rồi
sẽ
như diều gặp gió rồi từ đây trời cao biển rộng thỏa chí tung hoành.
"Chồng con sau này nhất định
sẽ
trở thành
một
vị quan tốt, hết lòng vì dân." Cho dù bất đồng ý kiến, Ngụy Tuyển Liêm vẫn tôn trọng con rể mình như thế
oOo
Vương thúc và ông lão đánh xe rôm rả bàn tán, Hàn thị cũng thích buôn chuyện, kéo màn xe ra góp lời: "Vị Thôi đại nhân kia năm nay mới hai mươi mấy tuổi thôi
thật
à?"
Hai mươi mấy tuổi, người bình thường có khi còn
đang
học tập gian khổ để chuẩn bị cho kỳ thi, vậy mà Thôi đại nhân
đã
lên tới chức Lễ Bộ hữu thị lang rồi!
Ông lão đánh xe cười đáp: "Đúng là như thế. Thôi đại nhân đỗ Thám hoa năm Đồng An thứ hai mươi. Tiên đế tự mình ra đề kiểu tra các vị tiến sỹ, thấy tài năng của Thôi đại nhân
thì
vô cùng quý trọng, nếu chẳng phải Thôi đại nhân
đã
kết hôn, tiên đế còn định phong ngài ấy là phò mã nữa cơ!"
Hàn thị nghe được câu cuối
thì
hiểu ngay Thôi đại nhân cuối cùng cũng
không
cưới công chúa, tỏ ra tiếc nuối. Thư sinh nghèo vào kinh dự thi, đỗ đạt thành danh, công thành danh toại, cưới được công chúa... như thế mới là hoàn mỹ chứ! Ai dà...
Vân
anh
ngồi bên cạnh chậm rãi khép mi.
Ngụy thị
đã
chết, Thôi Nam Hiên
hiện
giờ thăng quan tiến chức, danh tiếng ngất trời, chẳng còn là thư sinh nghèo ngày xưa mặc chiếc áo vá chằng vá đυ.p, chân
đi
giày rơm, tay cầm
một
túi bánh nướng vào kinh nữa, con
gái
quan lại muốn gả cho
hắn
nhiều như lá rụng mùa thu. Tuy vậy Vân
anh
có thể khẳng định Thôi Nam Hiên
sẽ
không
cưới công chúa, mục tiêu của
hắn
nào đâu phải giàu sang phú quý,
hắn
có lý tưởng lớn hơn nhiều, bởi thế cũng khinh thường cái danh phò mã này.
Ngụy Tuyển Liêm khuyên Vân
anh
không
nên vì Thôi Nam Hiên thấy chết
không
cứu mà giận dỗi
hắn. Cha nàng
thật
ra
không
biết rằng khi ấy nàng căn bản cũng
không
nghĩ nhiều đến chuyện Thôi Nam Hiên lựa chọn bên nào, người Ngụy gia đắc tội chính là Thiên tử, Thôi Nam Hiên nào có quan hệ gì đâu.
Ngụy gia và Thôi gia là đồng hương, hai bên gia đình từng đính ước với nhau. Sau này Thôi gia sa cơ lỡ vận, Thôi lão thái thái bán cả tổ trạch, đưa con cái
đi
nơi khác nhờ cậy họ hàng, từ đó hai nhà
không
còn liên hệ.
Năm Vân
anh
mười ba tuổi, Thôi Nam Hiên bỗng nhiên tìm tới cầu hôn.
Ngụy Tuyển Liêm thấy Thôi Nam Hiên nghèo khó, lại nhiều năm chẳng có liên lạc gì
thì
có phần do dự.
Khi đó nhà Binh Bộ thượng thư cũng muốn kết thông gia với Ngụy gia, công tử nhà họ tức giận phái binh lính tới vây chặt ngôi chùa bỏ hoang mà Thôi Nam Hiên
đang
trú ngụ, buộc
hắn
phải trả lại tín vật đính hôn giữa hai nhà Thôi - Ngụy. Thôi Nam Hiên nhất định từ chối.
Vân
anh
từ
nhỏ
do Nguyễn thị dạy dỗ, thêu thùa may vá đều xuất sắc, lời ăn tiếng
nói
tinh tế quy củ, kính cẩn vâng lời cha mẹ.
Lần này, Nguyễn thị
yêu
cầu nàng thực
hiện
ước định giữa hai nhà, gả cho Thôi Nam Hiên.
Ngụy Tuyển Liêm gọi nàng vào
nói
với nàng, Thôi Nam Hiên nghèo đến mức chẳng có tiền vào ở khách điếm, hỏi nàng có sợ
không.
Nàng trả lời: "Cha, con
không
sợ vất vả."
Ngụy Tuyển Liêm thở dài
một
tiếng rồi từ chối Binh Bộ thượng thư.
một
năm sau, Vân
anh
gả cho Thôi Nam Hiên, của hồi môn chỉ có hai rương quần áo và vài món trang sức đơn giản.
Thôi Nam Hiên từ
nhỏ
đã
có tài, nào có thể
không
cao ngạo,
hắn
không
muốn mang tiếng dựa vào nhà vợ, cự tuyệt
sự
trợ giúp của nhà mẹ đẻ nàng. Ngụy Tuyển Liêm lo cho đôi vợ chồng trẻ vì mấy thứ đồ cưới mà xích mích liền
không
để Vân
anh
mang đồ
đi, cất vào trong khố phòng giữ cho nàng.
Đợi đến khi Thôi Nam Hiên đỗ Thám hoa, Ngụy gia mới mang đồ cưới của Vân
anh
tới Thôi gia.
Trong mấy năm ấy, Vân
anh
từ
một
tiểu thư ở nhà
không
phải làm lụng gì
đã
học được cách nhóm lửa nấu cơm, trải giường gấp chăn, học được cách tằm tiện chi tiêu, làm thế nào để dùng
một
số tiền
nhỏ
nhất mua được mớ rau tươi ngon nhất, làm thế nào để chế biến bó rau dại vừa chua vừa chát thành món dưa muối ngon miệng...
Nàng chưa từng làm gì có lỗi với Thôi Nam Hiên.
Lúc rời bỏ Thôi gia, trong lòng nàng
không
còn gì lưu luyến, dù chỉ là
một
chút.
Người nhà mẹ đẻ đều
đã
chết, tim nàng cũng
đã
chết, nào còn hơi sức
đi
hận người khác.
Từ lâu
đã
chẳng còn hận thù, chỉ còn hờ hững thờ ơ.
Trước khi lấy chồng, nàng cửa chính
không
ra cửa sau
không
tiến, luôn nghe lời cha mẹ và
anh
trai. Sau khi lấy chồng, toàn bộ vinh nhục của nàng đều gửi gắm ở Thôi Nam Hiên.
Nhà mẹ đẻ gặp nạn, ngoài việc khóc lóc cầu xin chồng giúp đỡ, nàng chẳng làm nổi điều gì.
Nàng là con
gái
của Ngụy gia, là vợ của Thôi Nam Hiên, Thôi Ngụy thị, nhưng nàng chưa từng là chính mình... Thân như cánh bèo, nước chảy bèo trôi.
Thực ra nàng đâu có thích những thứ quy củ mà Nguyễn thị dạy nàng, nàng ghét cay ghét đắng việc cả ngày làm việc nội trợ, nàng mệt mỏi rồi, nàng
không
muốn tự tra tấn chính mình nữa.
Rồi nàng chết
đi, nàng trở thành con
gái
Đại Nha của Phó gia.
Chiếc xe lừa chạy qua khúc cua đường núi, gió
trên
núi thổi xuống làm lay động màn xe, mấy hạt mưa đá nho
nhỏ
văng vào chăn đệm
trên
xe.
Hàn thị nhìn mà rầu rĩ, mấy cái chăn này đến phủ Khai Phong còn phải dùng đấy! Bà giang tay giang chân, bò lên chăn đệm, định dùng thân thể của mình để che bớt, hy vọng băng tuyết
không
làm ướt chúng.
Vân
anh
lắc đầu bật cười, tựa vào người Hàn thị, ôm lấy eo bà, hai người sát vào nhau như vậy cũng ấm áp hơn
một
chút.