Chương 16: Sủi cảo trứng chiên
Đại Ngô thị giận đến tức ngực.Nha hoàn Phu Nhi vội vàng tiến lên, rót cho Đại Ngô thị
một
ly trà bát bảo.
"Đó là họ
không
đủ hiểu biết." Phó tứ lão gia vẫn cương quyết, chờ Đại Ngô thị bình tĩnh lại, từ từ phân tích, "Huyện Hoàng Châu
nhỏ
như mắt muỗi, có được
một
dúm người chứ bao nhiêu! Mẹ, con từng
đi
Nam Trực Lệ, Nam Kinh, phủ Tô Châu, phủ Hàng Châu. Ở những đó, con
gái
nhà quan lại được đọc sách từ
nhỏ, ai cũng biết viết biết vẽ, có khi viết chữ còn đẹp hơn cả tú tài. Họ là tiểu thư cành vàng lá ngọc, nhà chúng ta
không
so sánh được nhưng học tập làm theo họ
thì
có gì là xấu, chỉ là đọc vài quyển sách, sao lại gọi là làm loạn?
Đại Ngô thị biết con trai
đã
quyết nhưng trong lòng vẫn
không
thoải mái, hỏi lại: "Nếu
nói
như thế... sao con
không
cho cả Nguyệt tỷ nhi và Quế tỷ nhi
đi
học cùng với Khải ca nhi và Thái ca nhi
đi?"
Phó tứ lão gia thở dài bất lực: "Nguyệt tỷ nhi là đứa yếu đuối, con
sẽ
không
gả con bé
đi
xa, tránh cho con bé ở bên ngoài bị thiệt thòi. Cho nó
đi
học, người khác chưa cần
nói
ra
nói
vào, con bé
đã
thần hồn nát thần tính, tự mình dọa mình. Quế tỷ nhi là đứa có chủ kiến, dù gả
đi
đâu cũng
sẽ
không
bị người khác ức hϊếp. Quế tỷ nhi lại giỏi thêu thùa, con nghe
nói
đợt này con bé còn xuống bếp học nấu canh, làm bánh bao, người thử nghĩ xem, nó liệu có bỏ mấy việc đó để đọc sách hai canh giờ mỗi ngày
không?"
"Con thấy
anh
tỷ nhi
không
giống những đứa trẻ khác, con bé chịu được áp lực." Phó tứ lão gia mỉm cười
nói
tiếp, "Người
không
cần lo lắng,
anh
tỷ nhi giống con, huyện Hoàng Châu quá
nhỏ,
không
chứa nổi con bé, người cũng
không
cần lo lắng con bé
sẽ
làm ảnh hưởng đến danh tiếng của Phó gia."
Con
gái
Phó gia
không
biết chữ.
đi
học, đối với bọn họ mà
nói, là
một
con đường chưa ai đặt chân lên, ở phía trước có lẽ
sẽ
có nhiều gian nan hiểm trở, Phó tứ lão gia sao dám để cho Nguyệt tỷ nhi và Quế tỷ nhi mạo hiểm?
anh
tỷ nhi
thì
khác, con bé là đứa trẻ mất cha, mẹ con bé lại là người thoải mái, qua loa,
không
can thiệp nhiều đến cuộc sống của nó, con bé tự do hơn hai chị nó, nó còn có thể chịu được vất vả. Vì được
đi
học, con bé có thể hy sinh nhiều thứ khác, chuyện này Nguyệt tỷ nhi và Quế tỷ nhi
không
làm được.
Con
gái
dù có
đi
học cũng
không
thể
đi
thi,
không
thể làm quan, đọc nhiều sách đến đâu cũng vẫn cứ phải lấy chồng, phải hầu hạ nhà chồng...
anh
tỷ nhi biết thế nhưng vẫn muốn
đi
học, mặc cho tương lai có bao nhiêu khó khăn, tốt cũng được, xấu cũng được, con bé
sẽ
không
hối hận.
thật
ra Phó tứ lão gia cũng có chút lo lắng,
không
biết quyết định của mình có phải
sẽ
có hại cho
anh
tỷ nhi hay
không. Ông là người lớn trong nhà, đại ca
không
còn nữa
thì
anh
tỷ nhi chính là con
gái
ông. Cháu
gái
còn
nhỏ, ông có trách nhiệm trông coi con bé cẩn thận, giúp đỡ, chỉ dẫn cho nó dần dần trưởng thành.
sự
nuông chiều của ông có thể ảnh hưởng tới cả cuộc đời con bé.
Nhưng nếu
anh
tỷ nhi thích như thế, ông
sẽ
không
do dự. Ít ra người chú như ông cũng có thể đảm bảo
anh
tỷ nhi
không
cần phải lo lắng chuyện cơm áo. Đọc sách cũng được, thêu thùa may vá cũng được, nàng thích cái gì
thì
làm cái đó.
Ông
đã
tính rồi, con
gái
Phó gia cũng
không
lo
không
thể gả cho người, sau này cùng lắm
thì
tìm cho
anh
tỷ nhi
một
người đồng ý ở rể.
Đại Ngô thị cúi đầu, vuốt ve vòng ngọc
trên
tay, "Tôn tiên sinh
nói
sao?"
Lão đồng sinh dạy ở tộc học Phó gia học vấn có hạn, hơn nữa mỗi ngày đều phải quản lý hai ba mươi học sinh, dạy
không
xuể. Phó tứ lão gia tự mời
một
vị tiên sinh khác tới giúp con trai và cháu trai mình ôn tập. Vị tiên sinh này họ Tôn, bình thường ở Tây viện Phó gia, buổi sáng ra ngoài, buổi chiều dạy học cho Phó Vân Khải và Phó Vân Thái, ngày lễ ngày tết về nhà thăm mẹ. Thường thường, ăn tết xong, sớm
thì
mùng năm, muộn
thì
mùng tám, Tôn tiên sinh
sẽ
quay lại huyện Hoàng Châu.
Phó tứ lão gia cười
nói: "Việc này
thì
người
không
cần lo lắng, con
đã
phải người đến hỏi Tôn tiên sinh, thêm
một
học sinh là thêm
một
phần tiền lễ nhập học, ông ta còn vui mừng nữa là khác. Trước kia ông ta dạy học tại nhà quan chủ bộ ở Kinh Châu, học sinh chính là các tiểu thư nhà chủ bộ."
Ngoài Đại Ngô thị,
không
ai trong Phó gia dám phản bác những quyết định của Phó tứ lão gia, mọi việc do vậy được quyết định.
Trước Tết, công việc bề bộn, gửi lời chúc mừng xã giao, đặt mua hàng tết, mời rượu cuối năm, nhân dịp này còn mổ lợn mổ ngỗng mời bạn bè tới liên hoan... Phó tứ lão gia, Đại Ngô thị và Lư thị đều bận đến tối tăm mặt mũi.
Phó Vân Khải và Phó Vân Thái
không
phải
đi
học, hai đứa con trai
đang
tuổi nghịch ngợm hiếu động nên
không
chịu ngồi yên, hôm nay hẹn mấy đứa trẻ nhà bên
đi
đập băng đọng, ngày mai
đi
giày lông chạy đến bến thuyền xem tàu lớn, tới tận tối mới về nhà.
Tết năm nay Phó Vân
anh
không
cần gặp mặt tiếp khách,
không
cần ra ngoài chúc tết, thế lại càng tiện cho nàng có thời gian dạy Hàn thị làm khăn lưới
Nàng đặt ra kỷ luật cho bản thân mình, mỗi ngày đến giờ Mẹo (5h sáng) là phải ngủ dậy, luyện bài quyền rèn luyện sức khỏe, ăn sáng sau đó
thì
trải giấy mài mực, bắt đầu luyện chữ. Buổi trưa, nàng đến chính viện của Đại Ngô thị dùng cơm với lão thái thái, Phó Nguyệt và Phó Quế rủ nàng thêu thùa. Nàng cũng dùng phương pháp thêu sa hạt làm vài cái túi tiền họa tiết trường xuân phú quý cho Đại Ngô thị, Phó tam thẩm, tứ thẩm Lư thị, Phó Nguyệt, Phó Quế, mỗi người
một
cái, ngay cả Tiểu Ngô thị cũng có phần.
Đại Ngô thị thấy kỹ năng thêu thùa của nàng cũng
không
kém Phó Quế là bao, thầm nghĩ đáng tiếc, bóng gió khuyên nàng giữ gìn bổn phận,
không
nên lầm đường lạc lối.
Nàng làm như
không
hiểu
sự
ám chỉ của Đại Ngô thị.
Buổi chiều, nàng tiếp tục tập viết cho tới khi nha hoàn trong viện Đại Ngô thị tới bên nàng thông báo
đã
tới giờ cơm. Buổi tối, Hàn thị làm khăn lưới, nàng ở bên cạnh viết chữ, đến giờ Tuất mới dừng bút.
Phó tứ lão gia cố gắng hết sức tìm cơ hội để Phó Vân
anh
và Phó Vân Khải thân thiết với nhau hơn, nhân lúc Tôn tiên sinh chưa trở lại, ông bảo Phó Vân Khải dạy Phó Vân
anh
tập viết.
Phó Vân Khải đương nhiên là cực kì
không
vui. Tết đến, người lớn đều bận rộn nên
không
ai quản lý mấy đứa trẻ, chúng
không
cần đọc sách,
không
cần ngâm nga văn thơ đến méo cả miệng. Hằng ngày,
hắn
và mấy
anh
em họ la cà khắp nơi, chơi đến quên cả trời đất, đâu có rảnh mà dạy em
gái
tập viết?
Phó Vân Khải
không
muốn dạy, Phó Vân
anh
muốn học chắc!
Nàng tự
nói
với Phó Vân Khải,
hắn
muốn
đi
chơi lúc nào cũng được, nàng
sẽ
giúp
hắn
giấu giếm với Phó tứ lão gia.
Phó Vân Khải nào nghĩ đến em
gái
tự nhiên lại dễ tính như vậy, vừa mừng vừa sợ, vội vàng kéo thư đồng chui ra ngoài từ cửa ngách.
Ngày mùng tám, Tôn tiên sinh, như thường lệ, tạm biệt người nhà trở lại huyện Hoàng Châu. Ông ta biết lần này
sẽ
có thêm
một
nữ học sinh học vỡ lòng nên cũng
đã
chuẩn bị thêm sách vở. Ban đầu, ông ta tính dạy từ những thứ đơn giản nhất để vài năm sau ngũ tiểu thư có thể nhận biết
một
hai ngàn chữ là được. Dù sao cũng là tiểu thư, đọc sách cũng chỉ là thú vui tiêu khiển, cũng
không
cần nghiêm túc quá.
Nhưng tới lúc Phó tứ lão gia đưa cho ông ta xem chữ viết của ngũ tiểu thư, ông ta lập tức nhận ra mình
đã
nhầm.
Ông ta hỏi Phó tứ lão gia, "Ngũ tiểu thư chưa từng học vỡ lòng
thật
sao?" Chữ viết của
cô
bé tám tuổi vẫn còn non nớt, người bình thường nhìn thấy có thể
sẽ
chê cười nét chữ trẻ con của nàng nhưng Tôn tiên sinh lại nhạy cảm phát
hiện
ra đằng sau những con chữ xiêu xiêu vẹo vẹo kia còn tồn tại
một
hai phần khí khái.
Phó tứ lão gia cũng chỉ biết vài chữ,
không
hiểu cái gì là khí khái. Ông chỉ biết mỗi ngày cháu
gái
đều ngồi trong phòng tập viết, chăm chỉ hơn hai thằng
anh
không
biết bao nhiêu lần. Nghe Tôn tiên sinh hỏi như thế, ông cũng đoán rằng cháu
gái
viết tốt, mặt
không
giấu được tự hào, trả lời: "Trước kia con bé sinh sống ở phía bắc, có theo học
một
vị trưởng bối được mấy chữ, từ tháng chạp ta bảo Khải ca nhi dạy con bé tập viết, để tiên sinh chê cười rồi. Về sau mong tiên sinh dạy cho nó thêm."
Tôn tiên sinh thầm ngạc nhiên nhưng cũng tạm thời giấu
đi
sự
nghi hoặc, gọi Phó Vân Khải và Phó Vân Thái vào phòng, kiểm tra bài vở.
Dù sao
đi
nữa, Phó tứ lão gia mời ông ta tới là để dạy cho hai tiểu thiếu gia nên nhiệm vụ chủ yếu của ông ta là dạy dỗ hai vị tiểu thiếu gia thành tài, chỉ nhân tiện dạy thêm cho ngũ tiểu thư mà thôi.
một
lúc sau, chỉ bằng thời gian uống
một
chén trà, trong thư phòng truyền ra tiếng gầm giận dữ của Tôn tiên sinh.
Tối hôm ấy, Phó Vân
anh
và Hàn thị
đi
chính viện ăn cơm với Đại Ngô thị, lúc
đi
qua hành lang
đã
nghe thấy tiếng khóc trong buồng.
Tay Phó Vân Khải và Phó Vân Thái đều bị Tôn tiên sinh đánh cho sưng lên, hai đứa khóc thút thít, Đại Ngô thị, Phó tam thẩm, Lư thị và Phó Nguyệt, Phó Quế đều ở xung quanh khuyên giải, an ủi. Mấy đứa nha hoàn múc nước lau cho hai vị thiếu gia, lỡ tay đυ.ng tới tay Phó Vân Khải và Phó Vân Thái, hai đứa bé đau đến tái mặt, kêu la ầm ĩ.
Đại Ngô thị thương xót
nói: "Tết nhất mà còn đánh hai đứa trẻ nặng như thế, tiên sinh quá nhẫn tâm!"
Lư thị lại cười, "Mẹ, đấy chẳng phải là do hai đứa chúng nó học hành
không
nên thân sao! Chỉ ham chơi thôi! Con thấy lần này tiên sinh đánh vẫn còn
nhẹ
đấy!"
Miệng bà
nói
thế nhưng mày
đã
nhíu chặt. Bà mở chiếc hộp
nhỏ
hình trụ ra, lấy chiếc trâm
nhỏ
trên
mái xuống, lấy
một
ít thuốc mỡ, hà mấy hơi cho thuốc tan ra rồi bôi thuốc cho con trai và cháu trai.
Thuốc mỡ mát lạnh nên lúc mới thoa lên tay còn chưa cảm thấy gì nhưng chỉ chốc lát sau, lòng bàn tay sưng đỏ lại đau đớn hơn, Phó Vân Khải và Phó Vân Thái gào khóc thất thanh.
"không
được khóc!" Phó tứ lão gia chắp tay sau lưng
nhẹ
bước vào phòng, sắc mặt tối đen, "Người trong nhà đều kỳ vọng vào tiền đồ của mấy đứa, mấy đứa
thì
sao, ngày nào cũng la cà với
một
đám cầu bơ cầu bất, chơi đến mức mất hồn rồi đúng
không? Còn
không
biết xấu hổ. Khóc cái gì mà khóc? Đứa nào khóc ta
sẽ
đánh đứa đó thêm
một
trận!"
Phó Vân Khải và Phó Vân Thái sợ tới mức nghẹn lại, tiếng khóc im bặt.
"Được rồi được rồi, làm gì có trẻ con nhà ai
không
ham chơi. Còn chưa qua rằm đâu đấy!" Đại Ngô thị kéo hai đứa cháu trai tới bên sập, mỗi tay ôm
một
đứa, dỗ dành, "không
khóc nữa, tháng giêng mà khóc là dông cả năm đấy. Tối nay có sủi cảo trứng chiên, mấy đứa
không
phải thích ăn món này nhất sao? Chút nữa ăn nhiều
một
chút".
Hai vị thiếu gia nhìn trộm Phó tứ lão gia
đang
ngồi
trên
ghế bành
một
cái, khịt khịt mũi,
không
khóc nữa.
Ăn xong bữa tối, Hàn thị dắt Phó Vân
anh
về phòng. Vừa ra khỏi chính viện, bà liền
không
chờ nổi nữa lên tiếng hỏi nàng: "Đại Nha, Tôn tiên sinh sau này
sẽ
không
đánh vào tay con chứ?"
Phó Vân
anh
cười đáp: "Mẹ, Tôn tiên sinh đánh cửu ca và thập ca là bởi vì ông ấy kỳ vọng nhiều vào họ. Con là con
gái, Tôn tiên sinh
sẽ
không
quá nghiêm khắc với con."
Hàn thị thở phào
nhẹ
nhõm, "Nếu Tôn tiên sinh đánh con, con đừng
đi
học nữa, nghe chưa! Bàn tay con
gái
đánh hỏng rồi
thì
về sau con lấy gì ra thêu thùa bây giờ?"
Gió từng đợt lạnh buốt, Phó Vân
anh
khép lại cổ áo, mỉm cười, "không
sao đâu. Mẹ đừng lo."
Có cơ hội để
đi
học
đã
là khó khăn lắm rồi.
đã
đi
học, phải học cho tốt, nàng
sẽ
không
cho Tôn tiên sinh lý do để đánh nàng.
Lời tác giả:
Về chuyện dạy học ở học đường, tác giả tham khảo "Trình thị gia đình độc thư phân niên nhật trình”
(Dịch nôm là Giáo trình dạy học tại nhà theo năm của Trình thị)
Tác giả học
không
tốt, viết cũng
không
chi tiết được, phần tiếp theo khi viết về khoa cử
sẽ
tham khảo đề thi trong lịch sử, cụ thể là đề thi hương, thi hội dưới triều Minh.
Có vài năm đề
thì
thật
sự
rất "dị", thí sinh
đi
thi năm đó
thật
đáng thương.