Qua những con đường nhỏ, mãi đêm khuya, họ mới tới làng Trimin thuộc tỉnh Viên. Cami nằm ngất lịm ở cuối xe, mặt đầm đìa mồ hôi lạnh. Ở một quảng trường cạnh bờ sông, những người tị nạn nằm ngủ ngay trên mặt đất. Một quán cà phê còn mở cửa, tấp nập khách. Phrăngxoa Tavacniê đỗ xe và bước xuống. Mùi bia, mùi khói, mùi rác rưởi làm anh ta như nghẹt thở.
- Một cốc bia! - Anh ta vừa bảo chủ quán vừa đứng tựa vào quầy hàng ướŧ áŧ.
- Không còn.
- Một cô nhắc vậy.
- Cũng hết
- Thế còn rum?
- Hết, tôi không còn gì cả, ngay nước chanh cũng không còn: người
ta uống hết cả rồi
- Vậy ông có thể cho tôi uống gì?
- Anix thôi.
- Được, anix vậy.
Chưa bao giờ Phrăngxoa uống một lý anix ngon lành đến thế. Anh ta còn gọi một ly thứ hai và mang tới cho Lêa đang ngồi trên thềm tiệm cà phê, trước của xe để ngỏ. Cũng không buồn cảm ơn, nàng cầm cốc rượu uống ừng ực.
- Anh có hỏi ở đâu có thầy thuốc không?
- Chưa. Cô ấy thế nào rồi?
Lêa im lặng nhún vai.
Phrăngxoa trở vào tiệm.
- Ông có thể cho tôi biết đâu có thầy thuốc không?
- Không còn thầy thuốc nữa đâu. Ông lão Vinhê thì mất rồi và người
thay thế thì bị gãy chân. Phải đến Môngmôriông hoặc Blăng, ở đấy có bệnh viện.
- Thành phố nào gần hơn?
- Môngmôriông, cách 12 cây.
- Ở đấy có khách sạn không?
Chủ tiệm bật cười.
- Khách sạn!... Ông ấy muốn có khách sạn! Có nhiều đấy, nhưng đến một chiếc chiếu nằm cũng không tìm thấy đâu. Đâu đâu cũng chật ních như nêm, nhất là lại có lệnh, không biết từ đâu tới, là cấm thường dân không được vượt qua Môngmôriông. Hiện có tới nămvạn người chen chúc ngoài đường phố.
- Thế còn ở Blăng?
- Cũng như như thế. Hơn nữa ở đấy lại vừa bị ném bom và viên tư lệnh thành phố đã cho đánh sập cầu.
- Nhanh lên, Phrăngxoa, Cami chết mất. - Lêa chạy ào vào tiệm kêu lên hốt hoảng.
- Sao, có người ốm hả?
- Vâng, một thiếu phụ mang thai.
Bà chủ quán, một người đàn bà cao lớn, nét mặt cau có, bước về phái họ, tay vẫn lau một cái cốc.
- Có thể tôi giúp được anh chị chăng? Khi tới Môngmôriông, anh chị rẽ ngay tay
phải, gặp phố Puy-Coocree. Ngôi nhà thứ tư, bên trái, là nhà bà Triô, chị con bác tôi. Anh chị bảo bà ấy là tôi, Luyxiên, giới thiệu anh chị tới. Nếu được, chị ấy sẽ giúp anh chị.
Phrăngxoa Tavacniê siết chặt tay bà ta.
- Cảm ơn bà, rất cảm ơn bà!
- Có gì đâu, có gì đâu. - Bà chủ quán lầu bầu.
Cuộc hành trình qua Môngmôriông thật đáng nhớ đời. Xe cộ đủ loại ngáng hết phố phường và quảng trường. Nhà thờ, trường học, cả những phòng hội hè cũng đều biến thành chỗ ngủ.
Lang thang mãi mà không gặp lấy một người, cuối cùng, họ mới tìm thấy chiếc cầu cũ, và sau đó là đường Puy-Coócnê nhỏ hẹp.
Lêa đã thất vọng định không gõ nữa thì bỗng cánh cửa hé mở.
- Gì thế? Sao còn goc cửa vào giờ này?
- Bà chính là bà Triô phải không? Bà Luyxieen, em họ bà, giới thiệu tôi đến.
Cánh cửa mở hẳn.
- Luyxiên à? Cô ấy cần gì?
- Không gì cả, bà ấy chỉ bảo là có lẽ bà có thể giúp chúng tôi. Cô bạn tôi bị ốm.
- Cô ấy làm sao?
- Cô ấy mang thai, nhưng bị ngất đi đẫ mấy tiếng.
- Tội nghiệp! Cô vào đi.
Bế Cami mê man trên tay, Phrăngxoa bước vào ngôi nhà nhỏ.
- Nhà chúng tôi không được rộng rãi, nhất là lại có mấy người bà con từ Pari tới từ hôm qua. Chỉ còn có phòng tôi thôi.
- Nhưng thưa bà...
- Xin ông cứ tự nhiên cho. Không có gì đâu. Phụ nữ phải giúp đỡ lẫn nhau thôi mà. Cô giúp tôi thay vải trải giường đi nào.
Cami được đặt nằm trên giường bà Triô, mình mặc chiếc áo ngủ của bà giống như chiếc áo trên người bà.
- Chưa được đâu, phải đi tìm thầy thuốc thôi. Chỉ có điều là mấy lúc này, học không được nghỉ tay, thật tội nghiệp. Trước hết tôi sẽ đến tìm bác sĩ Xula. Nếu ông chưa về thì tôi sẽ đến bác sĩ Rulăng. Ông này khó tính nhưng là một thầy thuốc tốt bụng.
Bà khoác chiếc măng tô cũ lên vai.
- Tôi đi nhanh thôi. Trong bếp, có cà phê để trên lò bếp và bánh mì trong giỏ. Bơ thì, chán quá! Không còn nữa. Trên nóc buyphê trong buồng cạnh bếp, còn vài hộp mứt, cô lấy một hộp mà dùng.
Ngồi trước cái bàn bếp trải vải sơn kẻ ô màu xanh, Phrăngxoa Tavacniê nhìn Lêa nhúng lát bánh thứ ba có phết mứt dâu vào bát cà phê.
Mắt nàng có hai quầng thâm, khuôn mặt xanh xao, mệt mỏi.
- Anh không ăn ư?- Nàng vừa hỏi, mồm còn đầy bánh, vừa liếc nhìn lát bánh của anh ta.
Mỉm cười, anh ta đẩy lát bánh về phía nàng.
- Cảm ơn - Nàng vừa nói vừa vơ vội lát bánh, như thể sợ anh ta có thể thay đổi ý kiến.
Uống hết giọt cà phê cuối cùng. Lêa ngả người lên lưng hgế, vẻ thoả thuê.
- Lúc nãy, tôi đói ơi là đói.
- Tôi thấy thế thật: cô ăn ghê quá.
Đồng hồ điểm hai giờ. Tây chống lên bàn, hai tay ôm đầu, Lêa ngồi trầm ngâm. Nàng làm gì trong căn nhà lạ lẫm, ở cái xó xỉnh này, cạnh một người hấp hối, xa cách người thân? Bố mẹ nàng ắt phải hết sức lo lắng.
- Anh đừng nhìn tôi như thế nữa.
- Chúng ta không thể làm lành với nhau một lúc hay sao?
Mệt mỏi, nàng đứng dậy, nhặt bát bỏ vào chậu. Khi nàng đi qua, Phrăngxoa giữ nàng lại.
- Này, cô bé cứng cổ, sao cô lại phản đối? Cô không yêu tôi, được, nhưng cô thích làʍ t̠ìиɦ. Vậy cô đừng chống cự. Cô có biết đấy là liều thuốc tốt nhất để thoát khỏi sợ hãi không? Cô gái bé bỏng này, hôm qua, cô gặp may mắn lắm đấy, tôi không khoe mẽ đâu: nhiều người đàn bà, co khi phải những mấy năm mới tìm được kɧoáı ©ảʍ. Cô sinh ra cho ái ân, Lêa, cô dừng có khước từ.
Vừa nói, tay anh ta vừa sờ soạn dưới váy nàng. Ánh mắt mơ màng, tiếng thở hổn hển, Lêa rạo rực niềm kɧoáı ©ảʍ dâng lên từng đợt, từng đợt. Tay vẫn không rời khỏi bụng cô gái, Phrăngxoa đặt nàng lên mặt bàn, mở khuy quần mình, nâng cặp đùi tя͢ầи ͙ȶя͢υồиɠ cô gái lên. Cuộc mây mưa lại bắt đầu. Cũng như hôm trước, niềm rạo rực hoan lạc của nàng kéo dài. Họ nằm bất động một lúc, quên hẳn thời gian, nghe hai trái tim đập rộn ràng. Khi anh ta nhổm dậy, cả hai đều rùng mình một niềm kɧoáı ©ảʍ cuối cùng. Phrăngxoa mặc quần áo, giúp cô gái ngồi dậy và ôm nàng mãi vào lòng, ghé sát mái tóc nàng, thủ thỉ những lời âu yếm:
- Em yêu quý bé bỏng cuả anh...
Thịt da lắng dịu đi, cô gái thả mình theo giọng nói ểm ái của người yêu.
Khi bà Triô trở về cùng với người thầy thuốc, lêa vội bỏ váy áo xuống.
- Xin giới thiệu bác sĩ Rulăng.
- Người bệnh ở đâu?
Bà Triô dẫn ông vào phòng. Lêa bước theo sau.
Vừa nhìn thấy Cami, vẻ mệt mỏi trên nét mặt và như đè nặng lên đôi vai ông thầy thuốc bỗng tan biến. Ông bỏ mền ra và chăm chú bắt mạch cho nàng.
- Bà ấy như thế này đã lâu chưa? - Ông vừa hỏi vừa bỏ ống nghe ra.
- Tôi cũng không rõ nữa - Lêa đáp - Đâu từ sáu giờ tối.
- Đã bao giờ bà ấy ngất đi lâu như thế chưa?
- Lâu như thế thì không. Nhưng cô ấy vẫn thường ngất, thường là khá lâu. Bác sĩ ở Pari trước đây bảo cô ấy phải nằm nghỉ, vì đứa bé trong bụng cũng như vì tim cô ấy.
- Cô cho tôi xem những thứ thuốc bà ấy dùng.
Lêa ra ngoài, bước tới xe hơi và cầm lấy túi xách của Cami. Nàng đưa đơn thuốc và mấy lọ thuốc cho bác sĩ.
- Được, thuốc tốt, nhưng không đủ mạnh. Tôi sẽ tiêm cho bà ấy một mũi để trợ tim, nhưng tôi không bảo đảm gì hết đâu. Nhẽ ra phải đưa bà ấy vào viện, nhưng hiện nay không còn một chỗ nào.
Mấy phút sau mũi tiêm, Cami mở mắt nhưng nàng quá yếu không đủ sức nhìn ngó xung quanh mình. Phrăngxoa Tavacniê ngồi ở mép giường, cầm lấy hai bàn tay yếu ớt của người bệnh.
- Cami, bây giờ ổn cả rồi, cô phải nghỉ ngơi.
- Hai đứa bé, lạy chúa, hai đứa bé... - Nàng rêи ɾỉ.
Bác sĩ Rulăng kép Lêa ra riêng một chỗ.
- Cô là người nhà?
- Vâng. - Lêa nói dối.
- Tôi rất lo, tim bà ấy có thể ngừng đập bất kỳ lúc nào. Cần báo cho chồng, cho bố mẹ bà ấy...Tôi nói những thật ngốc nghếch, chồng bà ấy chắc đang ở ngoài mặt trận, còn bố mẹ bà ấy thì có trời mới biết họ ở đâu.
- Tôi đang trên đường đưa cô ấy về nhà bố chồng ở Girông
- Không thể nói tới chuyện chở bà ấy đi đâu. Nếu vượt qua được cơn bệnh, bà ấy phải nằm im cho tới khi sinh nở.
- Ông muốn bảo là chúng tôi phải ở lại đây sao?
Ông thầy thuốc im lặng. ông mở túi đồ nghề, lấy ra các thứ cần thiết để tiêm mũi thứ hai. Cami vội nhắm mắt lại. Mạch tuy nhanh nhưng đã trở lại hầu như bình thường, Ông thu dọn đồ đạc, nét mặt lại trở lại mệt mỏi.
- Phải có người thường tực bên cạch bà ấy. Để bà ấy tỉnh dậy thì cho uống ba giọt thuốc này trong một cốc nước lã. Nếu lên cơn, có thể cho uống tới mười giọt. Trong ngày hôm nay tôi sẽ quay lại.
- Xin bác sĩ đừng lo. - Bà Triô lên tiếng - Tôi sẽ chăm sóc bà ấy: đối với người bệnh, tôi đã quen rồi.
-Chào tạm biệt bà Triô, bà tốt bụng quá. Còn cô thì đi nghỉ đi. - Ông quay về phía Lêa nói thêm - Cô có vẻ không khoẻ đâu.
Phrăngxoa Tavacniê tiễn người thầy thuốc đến tận chiếc cầu cũ kĩ. Khi trở lại, anh ta thấy Lêa đang nằm ngủ phía sau xe. Anh ta xúc động ngắm nhiìn nàng, thấy trong giấc ngủ, nàng có vẻ như một cô gái hay nũng nịu. Anh ta thận trọng ngồi ở ghế phía trước, đôi chân dài bỏ thông qua cửa để ngỏ
Tiếng nói và tiếng đập vải của những người đàn bà giặt quần áo trên sông đánh thức Lêa dậy. Khoảng một chục người đang quỳ trên nhuqững chiếc thùng gỗ nêm chặt rơm rạ. Ngồi trên một con thuyền úp sấp gần đấy, Phrăngxoa nhìn dòng sông Gactămpơ ào ạt chảy trên lớp sỏi. Xa hơn, những cành rong đung đưa trong dòng nước. Bà Triô bước ra thềm nhà, hai tay vỗ vào nhau.
- Bữa sáng soạn xong rồi!
Trong căn bếp chói chang ánh mặt trời, những bát sứ lớn kẻ màu trắng viền đỏ đựng cà phê đặt trên lớp vải sơn ô màu xanh nghi ngút bốc hơi. Hương cà phê lẫn với mùi bánh mì nướng ngon lành khiến Lêa nuốt nước bọt.
- Ông bà vào ăn đi, không nguội lạnh hết cả đấy. Cũng như hôm qua, không có bơ, nhưng có nước mộc qua đông lạnh, mời ông bà nếm rồi cho tôi biết ý kiến.
- Cô bạn chúng tôi ngủ ra sao, thưa bà? - Phrăngxoa lên tiếng.
- Rất tốt. Lúc nãy khi bà ấy thức dậy, tôi cho bà ấy uống mấy giọt. Bà ấy mỉm cười rất dễ thương và ngủ lại.
- Biết cảm ơn bà thế nào về tất cả những gì bà đã làm cho chúng tôi.
- Thôi, thôi, có gì đâu. Chỉ có điều là nếu ông bà còn ở lại vài ngày thì xin ông bà góp phần vào chi phí vì rất tiếc là tôi không giàu có gì.
- Tất nhiên là thế, thưa bà. - Lêa vừa nói vừa nhai ngấu nghiến lát bánh.
- Vừa rồi bà có nghe tin tức không? - Phrăngxoa Tavacniê hỏi và chỉ vào chiếc radio lớn tướng đặt trên buypphê giữa những bức ảnh gia đình, một bó hoa hồng cắm trong một chiếc lọ màu xanh và những trái tạc đạn trong chiến tranh 14 - 18 được khắc chạm.
- Không, tôi không muốn đánh thức cả nhà dậy vì đài phát thanh không tốt.
- Để tôi xem có thể chữa cho bà được không.
- Ông thạo máy thu thanh ư?
- Vâng, chút ít.
- Tôi có thể tắm rửa ở đâu, thưa bà? - Lêa hỏi
- Trên gác, cạnh phòng ngủ của tôi. Không đầy đủ tiện nghi gì đâu, chỉ vừa đúng là một chút phòng tắm thôi. Tôi đã để khăn sạch trong đó. Đây, bà cầm lấy ấm nước nóng này, không có sẵn nước máy đâu. Chồng bà đã mang hành lý lên cho bà rồi.
- Không phải chồng tôi đâu. - Lêa phản đối dữ dội khiến bà Triô ngạc nhiên.
- Tôi xin lỗi, tôi nhầm.
Khoảng 11h, bác sĩ Rulăng trở lại. Ông ngạc nhiên một cách vui mừng trước tình hình sức khoẻ người bệnh. Được Lêa tắm rửa và chải tóc cho, Cami nằm trên gối không còn bộ mặt hốc hác như hom qua. Chỉ có đôi mắt quầng thâm và ánh mắt mệt mỏi là tỏ ra nàng còn đau đớn.
- Tôi rất hài lòng về sức khoẻ của bà. - Rulăng bảo sau khi bắt mạch - Không đến nỗi nghiêm trọng như tôi tưởng hôm qua. Nhưng bà tuyệt đối không được cựa quậy. Tôi sẽ cử tới một bà xơ chăm sóc người bệnh: bà ấy sẽ tiêm cho bà theo đơn thuốc của tôi. Bà để cho bà ấy chăm sóc cẩn thận và bè sẽ chóng khỏi thôi.
- Bao giờ chúng tôi có thể ra đi?
- Lúc này thì chưa nên nghĩ tới.
- Nhưng, thưa bác sĩ...
- Không có nhưng hoặc là phải ngư thế hoặc là cái chết của cháu bé, nếu không phải là cả của bà bữa. Bà phải kiên nhẫn, chỉ còn phải chờ hơn hai tháng nữa thôi.
Bác sĩ Rulăng xuống lại nhà bếp để viết đơn thuốc. Căn phòng lớn chật ních những người bà con ở Pari của bà chủ nhà. Họ đang cùng bà chủ soạn sửa bữa ăn trưa, kể lại đến không biết bao nhiêu lần cuộc hành trình sôi động của họ, hoặc nhìn Phrăngxoa chữa máy thu thanh.
- Tôi tin là bây giờ thì được rồi.
Sau mấy tiếng rè rè, bỗng nghe một giọng nói:!!!"Thống chế Pêtanh nói với các bạn"
Cả căn bếp im phăng phắc. Lúc đó là mười hai rưỡi, ngày 17 tháng 6 năm 1940.!!!" Hỡi những người Pháp,
Nghe theo lời kêu gọi của ngài tổng thống, bắt đầu từ ngày hôm nay, tôi đảm nhận lãnh đạo chính phủ nước Pháp. Tin tưởng vào lòng yêu mến của quân đội tuyệt vời của chúng ta đang chiến đấu với một tinh thần dũng cảm xứng đáng với truyền thống quan sự lâu ngày của mình chống lại một kẻ thù hơn mình về số lượng và vũ khí, tin tưởng rằng qua sự chống trả tuyệt vời của mình, quân đội đã làm tròn nghĩa vụ đối với các đồng minh của chúng ta, tin tưởng vào sự ủng hộ của các cựu chiến binh mà tôi có niềm kiêu hãnh được chỉ huy trước đây, tin tưởng vào sự tin cậy của toàn thể nhân dân, tôi hy sinh thân mình để giảm bớt tai hoạ cho nước Pháp.!!!Trong những giờ phút đau thương này, tôi nghĩ tới những người tị nạn khốn khổ của chúng ta trên khắp các nẻo đường trong cảnh thiếu thốn cực khổ. Tôi xin bày tỏ với họ lòng thông cảm ân cần của mình. Hôm nay tôi rất đau lòng nói với các bạn là phải ngừng cuộc chiến đấu. Đêm qua, tôi đã trao đổi với đối phương để hỏi họ có sẵn sàng cùng với tôi, giữa những người lính với nhau, sau cuộc chiến đấu và trong danh dự, tìm cách chấm dứt chiến tranh hay không. Tất cả người Pháp phải tập hợp xung quanh chính phủ mà tôi đứng đầu trong những giờ phút thử thách nghiêm trọng này, chấm dứt mọi nỗi kinh hoàng và chỉ tuân theo niềm tin của mình vào số phận của tổ quốc"
Khi giọng nói run rẩy và rè rè ngừng lại, ai nấy đều cúi thấp đầu. Trên nhiều khuôn mặt có những giọt nước mắt, phần lơn là nước mắt tủi nhục, nhưng dàn dà, mọi người cảm thấy nhẹ nhõm, cái nhẹ nhõm trong hèn nhát.
Mặt nhợt nhạt, ánh mắt khô khốc, và dữ dằn, Phrăngxoa tắt đài và ra đi, không nói nửa lời.
Lêa thì chỉ nhớ một điều trong bài nói: "...phải ngừng cuộc chiến đấu". Chiến tranh sắp kết thúc và Lôrăng sẽ trở về. Nàng nhảy cầu thang bốn bậc một báo tin cho Cami. Nàng oà lên nức nở.
- Sao cô lại khóc? Chiến tranh đã chấm dứt, thống chế đã nói như vậy, Lôrăng sắp trở về.
- Vâng, có lẽ thế, nhưng chúng ta đã thất trận.
- Thì chúng ta đã thất trận từ lâu rồi kia mà.
- Có thể, nhưng tôi đã câu nguyện đến mức...
-...Tới mức cô nghĩ là Chúa đã nghe thấu lời cô. Cầu nguyện, cầu nguyện, người ta đâu chiến thắng với những lời cầu nguyện, mà là với máy bay, với chiến xa, với những người chỉ huy. Máy bay của chúng ta thì cô đã nhìn thấy trên bầu trời chứ? Chiến xa của chúng ta, cô đã nhìn thấy họ dẫn đầu các đội quân chứ? Tất cả những kẻ chúng ta gặp đều chạy trốn. Cô quên khuấy cái ông đại tá mặt như chàm đổ vì sợ hãi ngồi trong xe hơi chất đầy hành lý hay sao? Ông ta: "Lùi ra, lùi ra, tôi phải đến nhiệm sở". Nhiệm sở của ông ta, đúng, ở Tây Ban Nha cơ! Còn binh lính thì cô đã thấy những con người khốn khổ ấy rồi chứ? Quân phục tả tơi, vũ khí lạc hậu, bẩn thỉu, chân dẫm trong máu, họ chỉ nhăm nhăm một điều: bỏ trốn!...
-...Chị nói quá đấy, tôi tin chắc là phần lớn đã chiến đấu ra trò. Chị hãy nhớ lại những người bảo vệ cầu ở Oolêăng. Trên đất Pháp, khắp nơi, người ta đã chiến đấu và chiến đấu tốt, và nhiều người đã chết.
- Chết chẳng vì cái gì hết.
- Không phải chẳng vì cái gì hết, mà là vì danh dự.