Chuyên gia phục chế phim Claude Poignet sống ở phố Gambetta, nơi dồn tụ các cửa hàng kinh doanh hỗn tạp và những cửa hiệu sặc sỡ. Một đầu con phố nối với Wazemmes, khu chợ trời, nơi nhào trộn các chủng tộc, còn đầu kia dẫn thẳng đến những khu sinh viên, quanh các phố Solferion và Vauban. Trong căn nhà nhỏ bị bóp nghẹt giữa một một nhà hàng Trung Hoa và một cửa hàng bán thuốc lá, ông già 70 tuổi không thấy thoải mái cho lắm. Đeo cặp kính hai chòng có gọng màu hạt dẻ, mặc áo chui đầu cũ bằng len màu bóc đô có cổ chữ V, áo caro nhàu nhĩ. Ông thực sự là chuyên gia phục chế phim cổ, hay là người cổ lai hy chuyên phục chế phim?- Có thể nói tôi từng phục chế phim cũ. Tôi dừng việc này được chừng chục năm rồi, do mắt kém. Ánh sáng xuyên qua không còn tốt như trước đây. Mà điện ảnh thì trước hết là ánh sáng, cô biết không? Không có ánh sáng thì không có điện ảnh.
Lucie tiến bước giữa một trong những ngôi nhà cũ kỹ của phương Bắc, với sàn phòng khách lát gạch ghép bằng xi măng, những bức tường cao và hệ thống đường ống lộ rõ. Một ấm nước đang đun trên bếp ga và tỏa mùi cà phê thơm hắc. Khi Claude rót đầy hai cốc, Lucie tưởng như ông đang rót than lỏng. Vốn thường uống cà phê không đường, vậy mà cô vẫn phải bỏ vào cốc của mình một lúc hai viên.
- Thế nào? Ông đã giải phẫu được bộ phim ngắn đó chưa?
Poignet mỉm cười. Hàm răng của ông cũng chính là hình ảnh của quang cảnh xung quanh: quê kệch một trăm phần trăm. Tuy nhiên, đằng sau những nếp nhăn, ông vẫn mang nét của một người đàn ông hẳn đã một thời cực kỳ quyến rũ, theo kiểu Redford
- " Giải phẫu", đúng là một thuật ngữ của cảnh sát. Làm thế nào mà một cô gái xinh đẹp như cô lại làm nghề truy đuổi tội phạm vậy?
- Có lẽ là vì tôi thích cảm giác rùng mình. Ông thì rùng mình khi đối diện với những cuộn phim, còn tôi thì rùng mình khi đối diện với những cuộn phim , còn tôi thì rùng mình khi đối diện với đường phố. Suy cho cùng, cả hai chúng ta đều tìm cách sửa chữa những điều không ổn.
Cô cố gắng nuốt thứ đồ uống ông mời. Thực sự tồi tệ, dù có bỏ tất cả đường trên thế giới này cũng không ngon nổi. Một con mèo Angora tiến đến, vừa kêu gừ gừ vừa cọ người vào hai chân cô, Lucie liền dịu dàng vuốt ve nó.
- Ông và Ludovic quên biết nhau lâu chưa?
- Bố cậu ấy và tôi từng cùng ở trong quân ngũ. Tôi từng tặng cho Ludovic, hơn hai mươi năm trước, chiếc máy quay đầu tiên của cậu ấy, một chiếc máy hiệu Pathe loại 9.5mm mà tôi bỏ đi vì không còn chỗ. Ngay từ hồi đó, cậu ấy đã tổ chức những buổi chiếu phim lên tường tại căn nhà của bố mình. Chuyên xảy ra với cậu ấy thật tồi tệ. Mẹ cậu ấy mất vì bị bệnh khi cậu ấy chưa đầy chín tuổi. Đó là một chàng trai tốt đấy, cô biết chứ?
- Tôi biết, và chính vì để giúp anh ấy mà tôi đang ở đây. Ông nói cho tôi biết về cuộn phim được không?
- Chúng ta đi nào.
Họ leo lên những bậc thang hẹp, kêu cọt kẹt, bộc lộ rõ ràng tuổi tác già nua của căn nhà. Có đến vài chục bước chân dung trang trí cho các bức tường. Không phải chân dung các ngôi sao điện ảnh, mà là chân dung một phụ nữ voi danh, khuôn mặt được trang điểm tinh tế và bắt sáng tuyệt đẹp. Chắc chắn là dấu vết của một nỗi ám ảnh nào đó, một tình yêu tan biến quá sớm. Khi lên đến tầng trên, họ đi dọc một căn phòng có lớp sàn cũ kỹ, chìm trong ánh tranh tối tranh sáng.
- Bên trái là phòng tráng phim của tôi. Hiện tôi vẫn quay phim bằng một chiếc máy cũ loại 16mm, cho vui thôi. Tôi sẽ rời bỉ thế giới này với một cuộn phim trong tay, tin tôi đi.
Ông mở cửa căn phòng tối, để lộ những chiếc máy quay, những cuộn phim, những bình đựng hóa chất, rồi khẽ đóng cánh cửa lại.
- Chúng ta sẽ vào phòng trong cùng.
Căn phòng cuối cùng mở ra một phòng thí nghiệm thực sự dành riêng cho thế giới của điện ảnh. Bàn dựng phim, máy soi cảnh, kính lúp, thiết bị tin học tối tân, cùng với máy chụp phim. Còn có vô số những dụng cụ khác cũ kỹ hơn. Kéo, hồ dán, máy cắt mini, băng dính, thước kẻ. Lucie đã đúng khi dùng từ " giải phẫu". Ở đây, hẳn là người ta sẽ bóc tách phân tích một bộ phim giống như phẫu tích một cái xác. Thậm chí còn có cả những chiếc găng tay bằng vải bông trắng, và ông chuyên gia phục chế phim l*иg tay vào đó.
- Chẳng bao lâu nữa, tất cả những thứ này sẽ ngừng tồn tại. Những chiếc máy quay có độ phân giải cao hoàn toàn sử dụng kỹ thuật số sẽ kết liễu loại máy quay cũ 35mm. Phép mầu của điện ảnh sẽ mất, tôi khẳng định với cô điều đó. Một bộ phim mà không có hình ảnh xổ ra thì có còn là phim nữa hay không?
Cuốn phim trứ danh kia được nối vào một trục quay thẳng đứng, nằm bên trái chiếc bàn xem phim. Cuộn phim, được kéo ra chừng một mét, chạy qua một dụng cụ trung tâm được dùng làm kính lúp và màn hình, trước khi quay trở lại quấn vào một trục cuốn khác. Nguồn sáng duy nhất trong phòng tỏa ra từ một bóng đèn nê ông.
- Chúng ta hãy bắt đầu từ đầu. Cô gái thân mến , lại gần đây.
- Chúng ta hãy bắt đầu từ đầu. Cô gái thân mến, lại gần đây. Cho phép tôi được nói với cô rằng cô rất quyến rũ.
Người đàn ông bày đúng là nghĩ gì nói nấy. Lucie mỉm cười và đi đến bên ông, đứng trước chiếc máy soi cảnh.
- Chúng ta tiến hành thế nào đây? Ông hỏi. Theo cách đơn giản hay phức tạp?
- Ông đừng ngại đi vào chi tiết, tôi chẳng biết gì về lĩnh vực này cả, mặc dù tôi rất hâm mộ điện ảnh. Khi ông tặng chiếc máy chiếu đầu tiên cho Ludovic, tôi mới xem bộ phim kinh dị đầu tiên trong đời, một mình vào lúc 11h đêm. Đó là phim " The Exorcist". Kỷ niệm đẹp đẽ nhất và cũng là kinh khủng nhất của tôi.
The Exorcist... Một trong những bộ phim có lãi nhất lịch sử điện ảnh. Đạo diễn phần đầu tiên, William Friedkin, đã đẩy các diễn viên vào những điều kiện diễn xuất kinh khủng. Những phát đạn bất ngờ sượt qua tai, những căn phòng lạnh băng để khuếch đại diễn xuất của họ. Còn diễn viên bây h, phải tiện nghi thì họ mới làm.
Lucie dịu dàng nhìn ông. Ông nói say sưa, giống hệt bố cô khi ông nói về lưỡi câu và cần câu... Hồi đó cô còn nhỏ xíu.
- Vậy là, bộ phim của chúng ta. Trước hết, khổ phim: 16mm. Nó được thực hiện toàn bộ bằng máy quay vác vai. Chắc hẳn là một chiếc xe Bolex. Nhẹ, cơ động, loại máy quay huyền thoại vào những năm 1950. Nhưng điều lạ lùng là nó được quay với tốc độ 50 hình một giây, theo như giới thiệu ở đoạn đầu, trong khi chuẩn chung là hai mươi tư hình một giây. Những máy quay Bolex cho phép thực hiện những trò ngông như thế, vì nó đáp ứng được rất nhiều đòi hỏi.
- Đây có phải. Cuộn phim gốc, cuộn phim lấy trực tiếp từ máy quay ra ấy, được in thành âm bản trên phim, giống như trong nhϊếp ảnh. Còn ở đây, cô có cuộn phim dương bản, loại phim xem được bằng mắt thường. Người ta luôn làm việc với các cuộn phim dương bản, chúng cũng được sử dụng để làm bản sao lưu trữ. Theo cách đó, người ta có thể tha hồ cắt cúp, điều chỉnh phim.
Ông dùng một cái tay quay kéo cuốn băng. Trên màn hình phía dưới dải băng, hiện lên chữ: SAFETY
- Thuật ngữ này được ghi ở đoạn đầu, SAFETY, cho thấy lớp nền của nhũ tương là acetate, không nguy hiểm . cho đến tận những năm 1950, đa phần vẫn được làm từ nitrat, rất dễ cháy. Hẳn cô vẫn còn nhớ những cảnh tượng Philippe Noire bốc cháy trong một phòng chiếu phim, trong phim " Cinema Paradiso", bởi vì ông ta đã mở hộp đựng phim làm từ nitrat. Huyền thoại.
Lucie gật đầu, tuy nhiên cô chưa từng xem bộ phim đó. Những bộ phim cổ điển Ý không hợp gu cô cho lắm, ngược lại dòng phim đen của Mỹ những năm 1950, những phim mà cô say sưa ngốn ngấu.
- Hình tròn màu đen, phía bên trên chữ A, chứng tỏ cuộn phim đã được sản xuất tại Canada. Đó là biểu tượng quốc tế cho hãng Kodak sử dụng.