Vêrôních đứng bất động cho đến khi không nghe thấy tiếng thằng bé chạy trong đường hầm nữa. Nàng rùng mình phân vân không biết mình phải làm gì? Cái chết của Xtêphan có một lúc nào đó đã lấn át cả niềm thương nỗi nhớ của nàng đối với Phơrăngxoa, giờ đây nàng lại chỉ nghĩ đến con trai nàng. Nằng quặn lo không biết lúc này nó ra sao?
“Hay là ta phải quay về Pơriơrê để tìm nó và ngăn chặn những hiểm họa đang đe dọa nó... - Nàng nói một mình, - Nhưng mà ô hay, ta quẫn trí mất rồi... Nào thử nhớ lại từ đầu xem... Cách đây vài giờ Phơrăngxoa còn nói chuyện với ta qua bức tường xà lim... Đúng, đấy mới thật là Phơrăngxoa. Vừa mới hôm qua thằng bé còn cầm tay ta vuốt ve đặt lên môi hôn. Một người mẹ không bao giờ có thể lầm lẫn được. Ta run bắn người lên vì không kìm nổi những cảm xúc yêu thương trìu mến... Nhưng từ sáng hôm ấy đến giờ... không biết Phơrăngxoa đã ra thoát khỏi xà lim chưa?”
Ngừng một lát mơ màng, Vêrôních lại lẩm bẩm nói một mình.
“Đúng, đúng sự việc đã diễn ra như vậy... ở tầng hầm dưới kia Xtêphan và ta, hai người bị lộ. Thế là bọn chúng báo động. Thằng quỷ xứ con trai của Voócki liền chạy lên tầng hầm trên để giám sát Phơrăngxoa. Nó thấy xà lim trống rỗng lại thấy có một lỗ hổng mới khoét trên vách xà lim, vội chui qua lỗ hổng ấy mà vào tận đây. Phải... đúng rồi. Nêu không bằng con đường ấy thì thằng bé kia vào đây bằng đường nào? Đến đây nó có ý chạy ngay đến chỗ cửa sổ vì biết cửa sổ là lối thoát duy nhất ra biển và cho là Phơrăngxoa đã trốn đi bằng lối ấy. Do đó nó mới trông thấy cái thang móc ở cửa sổ và khi nhìn xuống trông thấy ta, nó lên tiếng gọi... Bây giờ... bây giờ thằng ác ôn ấy hẳn là đang lần theo đường hầm mò về Pơriơrê tìm Phơrăngxoa.
Tuy nghĩ thế nhưng Vêrôních vẫn cứ đứng tại chỗ không nhúc nhích, Nàng vẫn có linh cảm rằng sự nguy hiểm không phải ở Pơriơrê mà chính là ở đây, ngay bên các hầm xà lim này. Nàng tự hỏi liệu Phơrăngxoa có ra thoát được hay lại bị lộ trong khi tìm cách vượt ngục.
Tâm trạng bán tín bán nghi thật kinh khủng! Nàng cúi thấp đầu nhìn rất nhanh vào lỗ hổng trên vách xà limđã được Phơrăngxoa khoét rộng thêm và bỗng nảy ý nghĩ thử chui vào bên trong xem sao. Nhưng lỗ hổng chỉ đủ cho một đứa bé chui lọt. Mặc, nàng nhất quyết thực hiện ý định, áσ ɭóŧ rách tả tơi, da thịt bị cào xước nhưng lòng kiên nhẫn tột cùng đã giúp nàng lọt qua lỗ hổng. Vêrôních vào được xà lim.
Trong xà lim không có ai. Cửa xà lim bỏ ngỏ hướng ra hành lang đối diện. Vêrôních cảm thấy như có người vừa mới từ trong xà lim đi ra qua khuôn cửa bỏ ngỏ kia!... Chỉ là cảm giác, vì xà lim rất tối, ngoài một chút ánh sáng lờ mờ từ lỗ cửa sổ hắt vào... Tuy nhiên nàng cứ giữ khư khư cái ảo ảnh khá mơ hồ ấy trong óc mình. Nàng mường tượng một người mà thực ra mắt nàng chưa hề nhìn thấy bao giờ và còn khẳng định đó là một người đàn bà. Người đàn bà đó đang nấp đằng kia trong đường hành lang. Bà ta đang ngạc nhiên về sự có mặt của nàng ở đây... Vêrôních cứ thế suy luận. Người đàn bà ấy cũng là đồng bọn của chúng. Bà ta đến đây cùng với thằng bé vừa gϊếŧ Xtêphan và không còn nghi ngờ gì nữa chính bà ta đã vào xà lim bắt Phơrăngxoa đem đi... Rất có thể bọn chúng chưa đem Phơrăngxoa đi xa... có thể vẫn còn ở đằng kia... chỉ quanh quẩn đâu đó gần đây thôi... Bọn chúng đang theo dõi từng cử chỉ của nàng...
Mắt Vêrôních đã quen dần với chỗ tranh tối tranh sáng. Nàng trông thấy khá rõ một bàn tay phụ nữ đang bấu chặt vào cánh cửa xà lim định khép lại (cánh cửa xà lim mở vào bên trong).
Vêrôních nghĩ bụng: “Tại sao bà ta không đóng ngay cánh cửa vào mà lại kéo từng tí một như vậy? Hiển nhiên bà ta định nhốt mình trong xà lim cơ mà?.”
Nàng để ý quan sát và vỡ lẽ ngay. Cánh cửa xà lim bị vướng vào một tảng đá to nằm dưới đất. Nếu không có vật chướng ngại đó chắc chắn cánh cửa xà lim đã bị đóng kín từ lâu. Không chút lưỡng lự, Vêrôních lao ra nắm chặt lấy cái núm cửa to bằng sắt và dùng hết sức kéo lại. Bàn tay bấu vào cánh cửa biến mất nhưng cánh cửa vẫn bị lôi từ mặt bên kia, chắc mặt bên kia cũng có núm sắt.
Giữa lúc đó một tiếng còi ré lên. Người đàn bà gọi đồng bọn đến tiếp cứu. Hầu như cùng lúc, trong hành lang cũng vang lên những tiếng gọi rất to: “Mẹ! Mẹ!”
Ôi, tiếng gọi! Nghe sao mà bồi hồi xúc động! Xúc động tận đáy lòng! Con trai nàng, đứa con thực sự của nàng đang gọi. Con trai nàng vẫn bị giam giữ nhưng nó còn sống! Trời ơi, sung sướиɠ quá!
- Mẹ đây! Con trai bé bỏng của mẹ?
- Mẹ ơi nhanh lên. Họ trói con. Tiếng còi vừa rồi là ám hiệu... Họ sắp kéo đến đấy mẹ ạ!
- Đã có mẹ! Trước hết mẹ phải cứu con...
Không cần biết kết cục sẽ ra sao. Chỉ biết trong người Vêrôních đang dâng lên một sức mạnh vô biên, sức mạnh của người mẹ trước sự đe dọa đối với tính mệnh con mình. Sức mạnh đó đang căng như một sợi dây cung mà không có gì có thể níu kéo lại được. Rốt cuộc đối phương phải núng thế.
Cánh cửa mỗi lúc một mở rộng, đối phương đột ngột buông tay, cuộc vật lộn chấm dứt. Vêrôních vụt chạy ra khỏi xà lim. Người đàn bà đã lẩn vào đường hành lang. Mụ đang lôi đứa trẻ bằng một sợi dây thừng định cưỡng bức nó đi theo mặc dầu tay chân thằng bé bị trói! Nhưng Vêrôních đã đến kịp. Nàng chĩa mũi súng vào mụ. Người đàn bà buông sợi dây, thẳng người. Ánh sáng lờ mờ từ các xà lim bỏ ngỏ dọc hành lang soi vào mụ. Mụ mặc một chiếc áo dài bằng len trắng ngang lưng thắt dải, hai cánh tay để trần, gương mặt còn trẻ nhưng tàn tạ, gầy và có vết nhăn, tóc màu vàng hoe điểm các chùm màu xám trắng. Đôi mắt mụ ta đang long lên tức tối hằn học.
Hai người đàn bà nhìn nhau chằm chằm không nói một lời như hai đối thủ gầm ghè trước khi cuộc đọ sức lại tiếp diễn. Cuối cùng Vêrôních có vẻ thắng thế. Nàng cười thách thức.
- Nếu bà đυ.ng vào móng tay con tôi, tôi sẽ gϊếŧ bà ngay tức thì. Bà đi đi!
Người dàn bà không hề sợ hãi. Mụ đứng im như để nghĩ kế, tai vểnh lên nghe ngóng chờ đợi đồng bọn đến tiếp cứu. Nhưng không thấy ai đến, mụ cụp đôi mi mắt xuống nhìn Phơrăngxoa bị trói tròn trên mặt đất và làm một cử chỉ như định cướp lại con mồi của mình...
- Không được mó vào! - Vêrôních nhắc lại quyết liệt. - Một, bà không được mó vào con tôi. Hai, tôi nổ súng!
Người đàn bà nhún vai.
- Đừng dọa. Nếu định gϊếŧ thằng bé này thì ta đã gϊếŧ nó từ lâu rồi. Nhưng giờ chết của nó chưa điểm. Vả lại ta không phải người sẽ hạ thủ nó.
Bất đắc dĩ Vêrôních phải lên tiếng. Nàng run run hỏi, giọng lí nhí trong cổ họng.
- Ai... thế ai là người sẽ gϊếŧ nó?
- Con trai ta chứ còn ai, thằng bé bà được gặp nó rồi đấy, bà hiểu chưa!
- Nó là con bà? Thằng bé gϊếŧ người... con quái vật...
- Nó là con trai của...
Vêrôních vội ngắt lời người đàn bà, nói như hạ lệnh:
- Thôi bà im đi!
Nàng đã đoán biết người đàn bà là nhân tình của Voócki và sợ mụ nói ra những điều gây ấn tượng có hại cho Phơrăngxoa.
- Bà im đi! Bà không được nhắc đến cái tên ấy ở đây!
Người đàn bà nói.
- Việc phải đến sẽ đến. Ôi Vêrôních, ta đã đau khổ vì mày. Bây giờ đến lượt mày rồi đấy và đó cũng chỉ là mới bắt đầu thôi!
- Cút đi! - Vêrôních thét lên tay vẫn lăm lăm khẩu súng.
- Đừng dọa dẫm! - Người đàn bà trợn mắt.
- Bà cút ngay! Nếu không tôi bắn! Trên đầu con trai tôi, tôi thề với bà như vậy!
Người đàn bà có vẻ sợ hãi lùi lại. Rồi như bị một cơn điên kích động nhưng bất lực, mụ nắm chặt hai bàn tay giơ ra dứ dứ trước mặt, nói gằn từng tiếng, giọng khàn khàn giật cục:
- Ta sẽ trả thù... mày hãy coi chừng. Vêrôních!... Cây thánh giá... mày hiểu chưa!... Cây thánh giá đã dựng sẵn... mày là đứa thứ tư... Thế mới gọi là trả thù!.
Hai nắm tay khô khốc và gân guốc của mụ cứ dứ dứ mãi trước mặt không thôi. Mụ còn lải nhải nói thêm.
- Ôi! Ta căm thù mày biết chừng nào. Mười lăm năm ta ôm hận. Nhưng cây thánh giá sẽ rửa hận cho ta... Chính tay ta sẽ treo mày lên... Cây thánh giá đã dựng sẵn... mày sẽ được treo lên cây thánh giá, mày nghe rõ chưa!
Mụ nói xong ngần ngừ bỏ đi, người thẳng đuỗn trước mũi súng của Vêrôních.
Phơrăngxoa thì thầm với mẹ.
- Mẹ ơi, mẹ sẽ không gϊếŧ bà ta phải không mẹ? - Nó đoán mẹ nó vừa trải qua một cuộc vật lộn kịch liệt trong tư tưởng.
Nghe con hỏi, Vêrôních như người ngủ mê chợt bừng tỉnh.
- Không, không, con đừng sợ... tuy nhiên có thể, nếu cần phải...
- Ôi! Con xin mẹ, mặc bà ta. Mẹ con mình đi khỏi nơi này thôi mẹ ạ.
Nàng đỡ Phơrăngxoa dậy ngay cả trước lúc người đàn bà đi khuất hẳn. Nàng ôm con vào lòng, bế xốc nó trở lại chỗ xà lim ban nãy cứ như nó hãy còn là một đứa trẻ bé bỏng vậy.
- Mẹ... mẹ...
- Ừ, con yêu quý của mẹ, mẹ đây. Giờ thì không ai có thể cướp con khỏi tay mẹ được. Mẹ thề với con như vậy!
Quên cả những vết xước bỏng rát trên người do đá cào, lần này nàng chỉ trườn mạnh một cái đã chui qua lỗ hổng. Ra khỏi xà lim, nàng thò tay đỡ Phơrăngxoa, kéo nó sang và cho đến lúc ấy mới nghĩ đến cởi các dây trói trên người thằng bé. Nàng nói với con:
- Ở đây không còn nguy hiểm nữa, ít nhất là trong lúc này. Bọn chúng chỉ có thể tấn công mẹ con ta từ phía xà lim, mà tấn công qua một cái lỗ nhỏ như thế kia mẹ thừa sức đối phó, con ạ.
Hai mẹ con ôm chặt lấy nhau. Lúc này tuyệt nhiên không có cái gì ngăn trở tình cảm của họ. Mẹ nhìn con, con nhìn mẹ. Vêrôních sung sướиɠ kêu lên.
- Trời ơi, con mẹ đẹp quá!
Nàng thấy con trai mình không giống chút nào với thằng bé gϊếŧ người kia và lấy làm lạ sao Honorin lại có thể nhầm lẫn không nhận ra sự khác biệt một trời một vực giữa hai đứa trẻ! Nàng chẳng để con mình có thì giờ chiêm ngưỡng vẻ đẹp quý phái và những nét đôn hậu dịu dàng của mẹ nó. Nó nói với nàng:
- Mẹ ơi! Mẹ có cho rằng khi chưa gặp mẹ con có thể tưởng tượng được mẹ xinh đẹp như thế nào không? Không mẹ ạ. Ngay cả trong lúc nằm mê con cũng không thể tưởng tượng được một người đẹp như thế. Mẹ đến với con như một bà tiên. Tuy nhiên ông Xtêphan thường kể cho con nghe...
Nàng vội ngắt lời con trai.
- Con yêu quý, bây giờ mẹ con phải tìm nơi trú ẩn. Kẻ thù đang theo đuổi chúng ta. Phải đi ngay con ạ.
- Vâng. Nhất định phải đi ngay khỏi Xarếch mẹ nhỉ. Con đã trù tính cả rồi, một cách hết sức chắc chắn mẹ ạ. Nhưng trước hết ông Xtêphan... không biết bây giờ ra sao? Con nghe thấy bên dưới chỗ xà lim của con có những tiếng động mà dã có lần con kể với mẹ đấy! Con sợ...
Vêrôních không trả lời vấn đề đứa trẻ thắc mắc. Nàng cầm tay con trai kéo nó vào lòng.
- Mẹ có nhiều điều cần nói với con, con yêu quý của mẹ, những điều sẽ làm con đau lòng nhưng con phải biết. Tuy nhiên để đến lúc khác... Bây giờ mẹ con mình phải lẩn tránh tạm thời trong thánh địa Pơriơrê. Mẹ chắc người đàn bà ấy đang tìm đồng bọn đuổi theo mẹ con ta.
- Đúng, không phải chỉ có mình bà ấy đâu mẹ ạ. Hôm bà ấy bất ngờ mở cửa xà lim và bắt gặp con đang nậy đá ở tường, còn một người nữa cùng đi với bà ấy.
- Một thằng bé phải không? Trạc tuổi con?
- Con không nhìn rõ mặt nó. Họ nhảy chồm vào con, cả người đàn bà cả nó. Họ trói con lại mang vào trong hành lang. Người đàn bà để con đấy đi đâu một lát. Thằng bé kia thì quay lại xà lim. Nó nhìn thấy lỗ hổng con khoét trên tường và biết ngay bên kia lỗ hổng là đường hầm nối với Pơriơrê.
- Ừ, mẹ biết. Chúng ta thừa biết ý đồ của họ. Chúng ta sẽ lấp kín miệng đường hầm lại.
Phơrăngxoa biện bạch:
- Nhưng còn cái cầu, cái cầu nối hai hòn đảo?
Nàng giải thích:
- Không sao. Mẹ đã đốt cái cầu rồi. Khu Pơriơrê bây giờ hoàn toàn biệt lập với hòn đảo bên kia.
Hai mẹ con bước vội vã. Vêrôních đi nhanh thoăn thoắt. Phơrăngxoa thì trong lòng vẫn hơi bồn chồn lo lắng về những lời mẹ nó vừa nói. Nó nói với mẹ:
- Đúng... Con nhớ ra rồi. Đúng là nhiều điều con chưa biết. Mẹ thì giấu con để con khỏi lo sợ, có phải thế không hở mẹ? Thế là mẹ đã đốt cái cầu... bằng ét xăng có sẵn ở đấy mẹ nhỉ? Đúng như ông Magơnôc nói trước dây... Nếu vậy thì lúc này là lúc người ta đang uy hϊếp tính mạng của mẹ, là lúc những hoạt động chống lại mẹ đã bắt đầu, có phải thế không hả mẹ? Rồi những câu nói của người đàn bà, thái độ bà ấy căm thù mẹ biết chừng nào!... Rồi... rồi... đặc biệt là số phận ông Xtêphan không biết hiện giờ ra sao? Lúc nãy ở trong xà lim con cũng loáng thoáng nghe thấy họ nói với nhau về thầy dạy của con... Tất cả, làm con rối trí... Con không nhìn thấy cả cái thang mẹ mang đến...
- Mẹ van con, không nên chậm trễ con yêu quý của mẹ dù chỉ trong giây phút. Người đàn bà tìm được đồng bọn sẽ đuổi theo mẹ con ta...
Thằng bé đứng sững.
- Cái gì thế hả con?
- Mẹ ơi có tiếng người đi!
- Thật không con?
- Tiếng chân người đi ở phía trước mặt ấy mẹ ạ.
- À, à! - Nàng lẩm bẩm trong miệng. - Tên sát nhân đã từ Pơriơrê trở về...
Nàng mân mê khẩu súng trong túi sẵn sàng đối phó. Nhưng đột nhiên nàng đẩy Phơrăngxoa vào góc tối bên phải chỗ nhánh đường hầm tương đối khuất.
- Vào đi! Vào đi con... Chỗ này kín đáo... nó không thể nhìn thấy mẹ con mình được!
Tiếng động càng gần.
- Vào sâu nữa đi con! - Nàng nói. - Đừng có động đậy.
Đứa trẻ thì thầm với mẹ.
- Mẹ cầm cái gì ở tay thế? Khẩu súng của mẹ à?... Mẹ ơi, mẹ sẽ không bắn chứ?...
- Mẹ phải bắn... phải bắn... Nó là con quái vật... chẳng khác gì mẹ nó. Nếu không mẹ sẽ phải... chúng ta có thể sẽ phải ân hận vì... Nàng nói thêm hầu như chẳng suy nghĩ... Nó đã gϊếŧ ông ngoại con.
- Ôi! Mẹ... mẹ...
Nàng vội đỡ con để nó khỏi ngã vì ngất... Trong im lặng nàng nghe tiếng con mình khóc nức nở. Và nó nói ấp úng.
- Dù sao... cũng đừng bắn... mẹ nhé...
- Nó đến! Con trai của mẹ im nào... Nó kia rồi... Con thử nhìn nó xem...
Thằng bé kia đi qua. Chân nó bước chậm chạp, người hơi cúi lom khom, tai vểnh lên như rình mò nghe ngóng. Vêrôních thấy thằng bé cũng trạc tuổi con trai nàng. Lần này có dịp nhìn nó kĩ hơn, nàng lại thấy không đến nỗi quá ngạc nhiên như lần trước về sự nhầm lẫn của Honorin và ông Đecgơmông, bởi vì thật ra nó cũng có những nét hao hao giống con trai nàng, hơn nữa những nét hao hao ấy lại được chiếc mũ nồi đỏ lột được của Phơrăngxoa làm cho giống thêm.