Khổng Minh đi thẳng về Thành Ðô ra mắt Hậu Chúa, tâu rằng :
– Tôi đang đại thắng quân Ngụy, cố chiếm Trường An , nay bệ hạ đòi tôi về triều có việc chi ?
Hậu Chúa nói :
– Lâu ngày tướng phụ xa cách, ta nhớ nên thành về đây thăm hỏi .
Khổng Minh tâu :
– Việc này ắt có gian thần dèm pha mà sanh biến, chớ chẳng phải do bệ hạ ?
Hậu Chúa nghe nói làm thinh.
Khổng Minh tâu tiếp :
– Tôi mang lời Tiên đế phú thác rất trọng. Nếu nay trong triều có gian thần thì làm sao dẹp giặc cho được.
Hậu Chúa nói :
– Trẫm nghe lời hoạn quan, nay ăn năn đã muộn !
Khổng Minh bèn tra hỏi hoạn quan, mới hay Cẩn An đã phản phúc, rồi bỏ trốn đầu Ngụy .
Khổng Minh cả giận đuổi hết bọn hoạn quan, rồi kêu Trương Huyện và Phí Vĩ mà trách :
– Các ông ở lại triều mà không can gián bệ hạ để hư cả việc lớn ?
Sau đó, Khổng Minh bái biệt Hậu chúa, trở lại Hớn Trung lo việc phạt Ngụy.
Về đến nơi Khổng Minh bèn chia quân thành hai đạo, một đạo nơi Hớn Trung, một đạo kéo đi. .
Cứ ba tháng đổi binh một lần .
Nói về Ngụy chúa được tin Khổng Minh lại kéo ra Kỳ Sơn thì cả sợ bèn kêu Tư Mã Ý mà nói :
– Tào Chơn đã chết, Khổng Minh lại kéo binh ra Kỳ Sơn ; vậy khanh phải thống lãnh đại binh cự địch .
Tư Mã Ý vâng lệnh, dẫn đại binh ra đi.
Ðến Trường An thì có tin báo, Khổng Minh xuất binh nhắm Kỳ Sơn tấn phát. Tiền bộ tiên phong là Vương Bình, Trương Ngưng tới ngả Trần Thương kéo đến Tà Cốc.
Tư Mã Ý nói với Trương Hấp :
– Khổng Minh kéo tới Lũng Tây để cắt lúa đang chín. Vậy ngươi phải đến Kỳ Sơn, còn ta và Quách Hoài đến Thiên Thủy đề phòng binh Thục cắt lúa.
Trương Hấp tuân lệnh đến Kỳ Sơn, Tư Mã Ý đến Lũng Tây.
Còn Khổng Minh đến Kỳ Sơn, bèn họp chư tướng nói riêng :
– Ta phải chiếm được Lũng Tây, hiện lúa mạch đang chín, thu gặt để chuẩn bị lương thảo.
Nói xong, truyền Ngô Bang, Ngô Ý , Vương Bình, Trương Ngưng ở lại Kỳ Sơn giữ trại, còn Khương Duy, Ngụy Diên đến Lỗ Thành.
Khi đến nơi bèn để Mã Trung và Trương Dực giữ Lỗ Thành, còn bao nhiêu kéo đến Lũng Tây.
Xảy có quân báo Tư Mã Ý đã đem quân đóng nơi đó.
Khổng Minh thất kinh nói :
– Té ra thằng này cũng biết kế của ta ?
Nói rồi, sai đóng bốn cỗ xe giống nhau và khiến Khương Duy bảo vệ xe ấy.
Lại khiến Ngụy Diên dẫn một cỗ xe đi phía tả , Mã Trung dẫn một cỗ đi phía hữu. Mỗi xe đều có cờ trống, lại có ba mươi tên quân bỏ tóc xoã, tay cầm gươm, tay cầm cờ thất tinh màu đen mà đi tới .
Lại khiến ba vạn quân đều cầm hái mà gặt lúa. Khiến Quan Hưng nai nịt giống một đạo hữu tay cầm gươm đi bộ trước xe.
Quân thám thính thấy vậy về phi báo.
Tư Mã Ý nói :
– Ðó là Khổng Minh tác quái đó .
Nói rồi liền sai một ngàn binh ra bắt hết đạo binh ấy.
Quân sĩ ra thấy Khổng Minh bỏ tóc xõa, tây cầm quạt ngồi trên xe còn xung quanh quân lương đều mặc áo đen, cầm cờ đen mang gươm.
Binh Ngụy rượt theo. Khổng Minh bèn cho xe quay lại nhắm trại Thục mà đi chậm chậm.
Binh Ngụy rượt theo mãi không kịp, bèn nói với nhau :
– Thiệt là kỳ quái ? Binh Ngụy còn đang lưỡng lự thì ở phía sau Tư Mã Ý đến kêu rằng :
– Khổng Minh dùng phép thâu đường mà khiến những Thần Lục minh Lục Giáp đó. Ðó là cách lấy theo Lục Giáp Thiên Thơ, chúng bay chớ theo nữa !
Quân sĩ định quay trở lại, thì thấy phía sau một đạo binh chiêng trống ầm vang, rồi một đạo binh khác bỏ tóc xõa, tay cam cờ đen, chính giữa có Khổng Minh ngồi trên xe.
Tư Mã Ý hỏi :
– Khi nãy cũng thấy Khổng Minh, bây giờ cũng lại Khổng Minh là thế nào ?
Nói vừa dứt lời thì từ phía hữu xuất hiện một đạo binh như thế, cũng có Khổng Minh nữa.
Tư Mã Ý nói :
– Ấy là thần binh đó . Quân sĩ nghe nói cả kinh đạp nhau mà chạy.
Ý cũng sợ chạy đến vỡ mật về phía Thương Khê mà đóng trại.
Khổng Minh bèn khiến ba quân tràn tới gặt lúa
Tư Mã Ý ở lì trong thành ba ngày không dám ra. Sau thấy binh Thục lui hết mới cho quân đi thám thính, dọc đường bắt được một tên lính Thục.
Ý hỏi :
– Ngươi đi đâu ?
Hắn thưa :
– Ði tìm ngựa lạc.
Ý lại hỏi :
– Hôm trước đạo binh thần nào đó ?
Hắn thưa :
– Không phải thần thánh gì hết. Ðó là Khương Duy, Mã Ðại, Nguỵ Diên đó . Chỉ có xe đi trước là Khổng Minh.
Ý than :
– Thật là quỉ kế . Ai mà đoán nổi !
Bỗng có tin Quách Hoài xin ra mắt.
Quách Hoài thưa :
– Binh Thục chẳng có bao nhiêu, nay lại lo việc đập lúa, vậy xin cho một đạo binh đi đánh phía trước, còn tôi đánh ngã sau, ắt bắt được Khổng Minh.
Ý bèn phân binh thành hai đạo đánh tới.
Khổng Minh đang ngồi coi quân sĩ đập lúa, bỗng một luồng gió mạnh thổi tới, bèn nói :
– Ðêm nay nó lại đến cướp thành không sai.
Nói đoạn, hỏi chư tướng ai dám đem quân phục bốn phía thành.
Khương Duy, Mã Ðại, Mã Trung, Ngụy Diên đều bước ra xin đi.
Khổng Minh bèn phân thành hai đạo. Một đạo phục nơi phía Bắc. Một đạo phía Tây Nam, còn mình dẫn một đạo phục nơi trước thành.
Ðêm ấy, binh Ngụy rần rần kéo đến, thấy Lỗ thành im lìm thì chắc Khổng Minh không đề phòng, bèn khiến quân vây chặt tứ phía.
Trên thành, quân Thục nổi lửa, bắn xuống như mưa, binh Ngụy không sao tiến nổi. Ðàng sau, ba đạo quân Thục nổi lên một lượt đánh vào.
Tư Mã Ý và Quách Hoài thất kinh, chia quân chống cự. Bỗng bốn cửa thành mở tung, quân Thục ào vào, trong ứng ngoài hiệp, quân Ngụy chết tơi bời, tìm lối chạy.
Khổng Minh cả thắng về thành. Còn Tư Mã Ý nói với Quách Hoài :
– Khổng Minh đa mưu nay phải khiến Tôn Lễ đem binh Ung Châu và Lương Châu mà chận đường lương của chúng nơi Kiếm Các, rồi ta cố thủ chờ chúng hết lương mà đánh mới thắng được .
Quách Hoài y lệnh.
Tại Lỗ thành Khổng Minh hàng ngày đến khiêu chiến ý nhưng Ý không ra thì biết chắc y muốn chận đường lương nơi Kiếm Các bèn sai Khương Duy, Mã Ðại đem binh đến giữ chặt nơi ấy, rồi sau đó bố trí binh mã đánh với Tư Mã Ý.
Lúc ấy, Dương Nghi bước lên tâu :
– Thừa Tướng đã truyền lệnh chia làm hai đạo, mỗi đạo đi trận ba tháng rồi đổi đạo mới. Nay đã đúng ba tháng. Binh Hớn Trung sửa soạn kéo đến. Vậy cũng nên cho đạo này trở về nghỉ dưỡng sức .
Các tướng lại thưa :
– Tư Mã Ý đã dồn hết binh Ung Châu và Lương Châu đến đây quyết chiến. Còn Quách Hoài và Tôn Lễ chận đường lương Kiếm Các. Nay nếu đổi quân e trở ngại việc chống giữ binh Ngụy chăng ?
Khổng Minh không chịu, cứ truyền cho quân sĩ sửa soạn mà về .
Quân sĩ cảm động, đồng thanh hô lên :
– Chúng tôi xin nguyện ở lại chống quân Ngụy !
Khổng Minh thấy vậy thì cảm kích vô cùng, bèn lui vào nghĩ kế tấn binh.
Bỗng có thư của Lý Nghiêm từ Vĩnh An đưa tới:
– Khổng Minh mở ra xem thì thay thư rằng : Mới đây Ðông Ngô kết liên với Ngụy sai Lục Tốn đến đánh Thục, nhưng Ðông Ngô chưa dấy binh. Vậy xin tin để Thừa Tướng đề phòng.
Khổng Minh xem thư xong bèn họp chư tướng mà luận bàn rằng :
– Nếu quả Binh Ngô định đánh Thục thì ta phải về sớm. Vậy phải tuyển quân sĩ tại Kỳ Sơn lui trước về Hớn Trung đi. Ðạo binh ta còn đóng đây, Ý sẽ không dám theo. Ba quân y lệnh.
Lúc ấy Trương Hấp đóng lại Kỳ Sơn thấy binh Thục rút lui, nhưng không dám rượt, bèn ra mắt Tư Mã Ý.
Tư Mã Ý nói :
– Chớ có rượt. Khổng Minh đa mưu lắm !
Khi thấy binh Kỳ Sơn đã lui hết, Khổng Minh kêu Mã Trung, Dương Nghi đến trao mật kế, rồi khiến một đạo binh cung tên sẳn sàng kéo đến Kiếm Các mà mai phục, nếu binh Ngụy tới thì phải lăn đá lắp đường lại. Rồi sai Ngụy Diên đi bọc hậu. Trên thành cờ xí vẫn nghiêm chỉnh.
Quân nhám thính về báo với Tư Mã Ý rằng binh Thục đã điều động rát nhiều, trên thành cờ xí vẫn nghiêm chỉnh.
Tư Mã Ý cười :
– Như vậy là thành bỏ không đó .
Nói xong, Ý hỏi Hấp :
– Nay binh Thục quả đã lui hết. Vậy dám rượt đánh chăng ?
Hấp nói :
– Ðể tôi đi cho .
Ý nói :
– Ngươi đi trước Ta đi sau tiếp ứng.
Trương Hấp rượt binh Thục chừng mươi dặm mới thay đạo binh hậu của Khổng Minh.
Hấp vội đuổi theo .
Ngụy Diên quay ngựa lại đánh .
Ngụy Diên đánh mươi hiệp lại bỏ chạy . Hấp rượt theo . Quan Hưng lại xông ra đánh, chừng mươi hiệp lại chạy . Cứ như vậy đánh hoài .
Trương Hấp giục quân đuổi theo quyết bắt Ngụy Diên.
Ngụy Diên thấy vậy càng trêu tức.
Lúc ấy, Khổng Minh ở trên núi thấy Trương Hấp đến chổ hiểm địa bèn ra hiệu lịnh. Hai đạo quân phục lăn cây, xô đá lấp đường, bắn tên xuống như mưa .
Trương Hấp túng thế ngữa mặt lên than, rồi chết dưới làn mưa tên của binh Thục.
Ba ngàn quân của Hấp không còn sống sót lấy một người .
Tư Mã Ý đem quân đến thấy đường bị chặn, Hấp bị chết bèn lui binh.
Ði được một quãng thì gặp Khổng Minh ở trên núi kêu tên mà nói :
– Hôm nay ta đi săn, ý bắt con ngựa (Tư Mã Ý), ai ngờ bắt làm con cheo (Trương Hấp). Vậy ta dung cho ngươi ít bữa rồi hãy đến cho ta bắt. Hỡi con ngựa kia !
Tư Mã Ý giận tím gan, cứ cắm đầu thâu binh về thẳng Lạc Dương.
Còn Khổng Minh thì về Hớn Trung cho quân sĩ nghỉ ngơi, vui vẻ .
Sau đó, Khổng Minh muốn về Thành Ðô ra mắt Hậu chúa .
Bỗng có Phí Vĩ đến hỏi :
– Tôi vâng lệnh Hậu chúa đến hỏi Thừa Tướng, tại sao đang thắng lại lui binh ?
Khổng Minh hỏi lại :
– Bệ hạ không hay việc Ðông Ngô sao ?
Khổng Minh lại hỏi :
– Có Lý Nghiêm về Thành Ðô chăng ?
Phí Vĩ nói :
– Có , y tâu với Hậu chúa là lương thảo còn đủ mà không hiễu sao Thừa Tướng lại lui binh ?
Khổng Minh cả giận :
– Chắc Lý Nghiêm lo lương không kịp nên đặt điều như vậy để ta rút binh .
Nói xong, thẳng về Thành Ðô tâu với Hậu Chúa .
Hậu Chúa lôi Lý Nghiêm ra hỏi .
Nghiêm cúi đầu lặng thinh.
Hậu Chúa truyền đem chém.
Khổng Minh tâu :
– Lý Nghiêm là tôi thác cô của Tiên đế . Xin Bệ Hạ hãy dung thứ !
Hậ Chúa truyền tước hết chức tước, đuổi về làm thứ dân.
Sau đó, Khổng Minh dùng con Lý Nghiêm là Lý Phong làm Trưởng Sử.
Ðến năm Kiến Hưng thứ mười ba, Khổng Minh tâu với Hậu Chúa xin đem binh phạt Ngụy .
Hậu Chúa nói :
– Nay thế trận đã thành chân vạc. Ta đã hùng cường, Ngô, Ngụy cũng chẳng dám đến. Còn Tướng Phụ đã già, lẽ phải nghỉ ngơi, sao cứ đi chinh chiến mãi thế ?
Khổng Minh tâu :
– Tôi vâng lời Tiên đế . Chưa làm được việc này lòng tôi sao yên. Tôi mã đem binh ra Kỳ Sơn năm phen mà vẫn chưa được như ý, nay dẫu có thác cũng đem thân đền đáp ơn Tiên đế trước kia ba lần đến Mao Lư .
Khổng Minh vừa dứt lời, có người bước ra tâu :
– Thừa Tướng chưa nên tấn binh. Tôi làm Tư Thiên Tài, hễ thấy gì phải nói. Mới đây có bầy chim hàng vạn con từ phía Nam bay đến, rồi nhào xuống Hớn Thủy chết hết. Ðó là điềm chẳng lành. Tôi lại xem thấy Sao Khuê và Sao Thái Bạch, thạnh khí dương hưng ở phía Bắc . Nhân dân Thành Ðô đều nghe cây Bá mỗi đêm mỗi khóc. Ðó là những điềm không lành. Thừa Tướng nên cẩn thận thì hơn.