Mạnh Hoạch cả giận hét lên :
– Ta với ngươi người cùng một nước, ta cũng không hề thù oán ngươi. Sao ngươi lại phản ta như vậy ?
Dương Phong nói :
– Anh em con cháu ta thảy đều thọ ơn Thừa Tướng, ta không lấy chi đền đáp được. Vậy ngươi hãy đến đó, để ta đền ơn cho người . Sau đó, Man binh thảy đều bỏ chạy Dương Phong dẫn Mạnh Hoạch về nạp cho Khổng Minh.
Khổng Minh truyền cho vào.
Dương Phong quì móp mà thưa :
– Anh em, con cháu tôi dẫn Mạnh Hoạch, Mạnh Ưu và Ðóa Tư đến để cảm ơn Ngài .
Khổng Minh bèn trọng thưởng Dương Phong, rồi khiến dẫn Mạnh Hoạch vào mà rằng :
– Phen này ngươi đã chịu phục chưa ?
Mạnh Hoạch đáp :
– Chẳng qua người trong nước của ta nó phản để dâng công. Nay ngươi có gϊếŧ thì gϊếŧ, ta không phục !
Khổng Minh nói :
– Ngươi dụ ta vào chỗ không có nước uống. Lại có suối độc mà ta không sao cả. Sao ngươi chưa phục ?
Mạnh Hoạch đáp :
– Ta chưa phục lắm ! Phải như ngươi thả ta ra, ta sẽ gϊếŧ hết đứa phản nghịch rồi về đóng binh tại Tam Giang. Ngươi dám đến đó bắt ta, ta mới phục .
Khổng Minh bèn khiến quân sĩ thả ba người ra.
Ðêm ấy Mạnh Hoạch thẳng về Ngân Khanh động, là nơi động rộng, núi cao, lại hiểm trở. Trong động có lập cung điện, lâu đài là chỗ Man vương đóng đô. Nơi này dân đông, lúa nhiều lại có mõ bạc nên gọi là Ngân Khanh san .
Khi về đến nơi, Mạnh Hoạch liền nhóm hết đẳng tộc và nói :
-Ta đã bị nhục nhiều phen, ta thề quyết báo thù. Vậy các người có kế chi chăng ?
Vừa dứt lời thì em vợ Hoạch là Ðái Lai động chúa thưa :
– Tôi xin tiến cử một người trừ nổi Khổng Minh .
Mạnh Hoạch hỏi :
– Ai vậy ?
Ðái Lai thưa :
– Nơi động Bắc Nạp có động chúa Mộc Lộc, Vốn bạn thân với tôi. Y có phép thần thông, biết hô phong hoán vũ, hóa ra sài lang, hổ báo. Nếu cho thỉnh đến giúp thì khó gì mà không trừ được Khổng Minh .
Mạnh Hoạch cả mừng, bèn viết thư giao Ðái Lai đi thỉnh. Lại sai Ðóa Tư thủ nơi Tam Giang.
Còn Khổng Minh kéo quân đến Tam Giang Thành, thảy đồng bằng núi non hiểm trở bèn sai Triệu vân và Ngụy Diên dẫn binh đến công thành. Khi đến bên thành thì quân trên thành bắn xuống như mưa.
Triệu Vân và Ngụy Diên nhắm thế không xong bèn về báo cho Khổng Minh.
Khổng Minh lên chỗ cao quan sát rồi truyền lui binh đóng trại.
Man binh thấy binh Thục lui thì cười cứ tưởng binh Thục sợ bỏ chạy.
Còn Khổng Minh truyền đóng chặt cửa trại không cho quân sĩ ra vô.
Qua ngày thứ tư.
Khổng Minh truyền lệnh :
-Mỗi quân sĩ phải có một báo đất đầy . Ðêm ấy, Khổng Minh kêu Ngụy Diên và Triệu Vân đến dặn dò, rồi truyền mở trại mà kéo quân đến. Khi đến nơi, Khổng Minh khiến quân mở bao trút đất dưới chân thành làm nên một con đường cao vυ't . Man quân ở trên thành tưởng binh Thục đã thua nên cứ ngủ kỹ không hay gì hết. Ðến chừng binh Thục ào vào thành mới hay, lấy cung ra bắn, nhưng binh Thục đã vào thành rồi, bắt sống Man binh vô kể . Còn Ðóa Tư cũng bị chết nơi loạn quân.
Khổng Minh lấy được Tam Giang Thành rồi bèn chiêu an binh sĩ, còn tàn binh chạy về báo tin Mạnh Hoạch.
Hoạch nghe tin chẳng lành thì buồn bả vô cùng.
Bỗng Chúc Dung Phu Nhơn, vợ Mạnh Hoạch thưa rằng :
– Làm gái thời loạn há không biết quên mình, báo đền nợ nước sao ?
Mạnh Hoạch nói :
– Phải chăng Phu nhơn có kế chi ?
Chúc Dung thưa :
– Thϊếp có 6 ngọn phi đao, để ngày mai thϊếp đánh giặc cho .
Mạnh Hoạch cả mừng cho phu nhơn xuất trận.
Chúc Dung vừa ra khỏi động, có một đạo binh đón đường cầm đầu là Trương Ngưng .
Ngưng thấy một người đàn bà lưng giắt 6 ngân phi đao, cỡi ngựa Xích Thố lông quăn. Trương Ngưng khen thầm bèn giục ngựa đến đánh. Ðánh chừng vài hiệp, Chúc Dung giả thua bỏ chạy, Trương Ngưng rượt theo, Chúc Dung liền lấy mũi phi đao phóng lại , Ngưng bị trúng nơi cánh tay té nhào. Man binh bắt trói dẫn về.
Mã Trung thấy vậy, xông tới nhưng bị Man binh dùng dây giật té.. bắt trói cùng với Trương Ngưng.
Mạnh Hoạch thấy vợ ra một trận mà bắt được hai Tướng Thục thì khâm phục vô cùng, bèn cùng vợ vui say hả hê.
Chúc Dung truyền chém hai Tướng đi .
Mạnh Hoạch can :
– Khổng Minh bắt ta nhiều lần nhưng không chém, nay ta lại chém Tướng của y . Vậy ta không bằng y sao ? Nói rồi truyền giam lại, chờ bắt được Khổng Minh sẽ chém một lượt.
Còn Khổng Minh khi nghe hai Tướng bị bắt thì cả giận liền kêu Mã Ðại, Triệu Vân, Ngụy Diên dặn dò mưu kế. Qua bữa sau Mạnh Hoạch được tin Triệu Vân đến khiêu chiến. Chúc Dung bèn ra trận nghinh địch. Ðánh được vài hiệp, Triệu Vân giả thua bỏ chạy, Chúc Dung không rượt theo, lại có Ngụy Diên kéo binh đến mắng chửi . ChúcDung nổi giận quay ngựa lại đánh, Ngụy Diên lại giả thua bõ chạy. Chúc Dung vừa muốn thu binh. Triệu Vân lại ra chửi. Chúc Dung giận dữ chém nhàu, Triệu Vân lại bỏ chạy. Chúc Dung tức quá rượt theo, Triệu Vân chạy vào đường núi. Ðang chạy ngó lại thì thấy Chúc Dung té nhào xuống ngựa. Mã Ðại từ lùm cây xông ra trói lại dẫn về ra mắt Khổng Minh .
Khổng Minh bèn sai người đến báo cho Mạnh Hoạch hay và đánh tin muốn đổi Chúc Dung lấy hai tướng Trương Ngưng và Mã Trung.
Mạnh Hoạch bằng lòng, cả hai bên đều mở trói, ai về phe nấy.
Mạnh Hoạch thấy vợ về thì nửa mừng nửa lo. Lại được tin báo có Mộc Lộc đem binh đến.
Mạnh Hoạch vội ra đón, thấy Mộc Lộc cỡi voi trắng, dẫn theo sài lang, hổ báo rất nhiều.
Mộc Lộc theo Mạnh Hoạch vào động rồi kể lể sự tình cho Mộc Lộc nghe .
Mộc Lộc hứa sẽ ra sức báo thù .
Hôm sau, Mộc Lộc dẫn thú dữ ra trận.
Triệu Vân và Ngụy Diên được tin liền kéo quân ra khỏi thành đối địch. Thấy Mộc Lộc giắt bửu đao, tay cầm chuông ra hiệu lịnh, cỡi voi, quân sĩ mặt mày hung dữ . Lại thấy Mộc Lộc miệng đọc lâm râm, tay rung chuông, tức thì cuồng phong nổi lên, lại thấy hổ báo rầm rầm chạy tới, binh Thục chống không nổi phải lùi lại hết .
Man binh rượt theo gϊếŧ nhàu đến Tam Giang mới chịu lui .
Triệu Vân và Ngụy Diên về ra mắt Khổng Minh mà chịu tội .
Khổng Minh cười :
– Tội tình gì ! Khi tấn binh vào Nam Man , ta đã biết trước chúng sẽ dùng thuật sai thú dữ, nên ta đã chuẩn bị trước .
Nói đoạn, truyền đem mười cổ xe đến, lại khiến khui ra thì thấy toàn hình thú vật bằng gỗ, mỗi con to chừng mười người cỡi .
Khhổng Minh khiến lay đồ dẫn lửa để vào bụng chúng, rồi dẫn ra trận.
Mộc Lộc thấy binh Thục đến, bèn dẫn binh ra khỏi động.
Bỗng thấy Khổng Minh ngồi trên xe, tay cầm quạt lông.
Mạnh Hoạch bèn nói với Mộc Lộc :
– Người ngồi trên xe là Khổng Minh. Ráng mà bắt nó .
Mộc Lộc lại niệm thần chú tức thì cuồng phong nỗi lên, mãnh thú ào tới .
Bên này, Khổng Minh truyền đẩy thú giả ra miệng mũi đều phun ra khói trông rất ghê rợn.
Bầy thú của Mộc Lộc cả sợ bỏ chạy tán loạn . Binh Thục lại thừa thế rượt theo, gϊếŧ binh Man vô kể .
Mộc Lộc cả thua tìm đường tẩu thoát về động.
Khổng Minh lại khiến xua binh vào động.
Ngụy Diên, Triệu Vân xông vào chém gϊếŧ.
Mộc Lộc chết trong đám loạn quân, còn tôn tộc Mạnh Hoạch bõ động lên núi tẩu thoát.
Khổng Minh bèn chiếm lấy Ngân Khanh động.
Bữa sau, có quân báo, em Mạnh Hoạch là Ðái Lai động chúa khuyên anh đầu hàng không được, nên đã bắt Mạnh Hoạch và Chúc Dung đến nạp.
Khổng Minh bèn gọi Trương Ngưng và Mã Trung vào dặn :
– Phải làm thế này . . thế này . .!
Hai Tướng vâng lệnh, dẫn quân phục hai bên chái, rồi dẫn Mạnh Hoạch và phu nhơn vào .
Vừa vào tới nơi, Khổng Minh hét lớn :
– Hãy bắt chúng nó hết cho ta !
Quân Sĩ bèn trói bắt ba người lại .
Khổng Minh cười :
– Chước quỉ nhỏ mọn ấy làm sao gạt nổi ta . Nói đoạn bèn truyền quân khám ba người thì quả có giắt đao nhọn trong quần.
Khổng Minh hỏi Mạnh Hoạch :
– Bây giờ mi muốn nói gì ?
Mạnh Hoạch cũng cười :
– Ðây là tại ta nạp mình cho ngươi . Ngươi đâu có tài gì !
Bây giờ ta thử nếu ngươi bắt ta một lần nữa, ta sẽ qui phục .
Khổng Minh nói :
– Ta bắt ngươi sáu lần , mà sáu lần đều tha, sao chưa biết xét mình ?
Mạnh Hoạch đáp :
– Ta còn một cách nữa , Nếu ngươi trừ được ta sẽ qui phục .
Nói vừa dứt, Khổng Minh bèn truyền cởi trói thả cho về hết.
Lúc ấy Man binh còn chừng ngàn người đều bị thương tích.
Mạnh Hoạch bèn hỏi :
– Binh ta phần ngã lòng, phần bị thương. Bấy giờ phải làm sao đánh với Khổng Minh ?
Ðái Lai đáp :
– Lúc này, binh trong nước khó dùng được vì bị Khổng Minh mua chuộc rồi. Nay, nước Ô Qua có Ngột Ðột Cốt, với hàng mười vạn binh, thảy đều mặc giáp bằng mây ngâm dầu phơi khô gươm chém không được , tên bắn không thủng. Y lại có tài điều binh. Vậy Ðại vương hãy viết thư sang cầu cứu, ắt bắt được Khổng Minh .
Mạnh Hoạch nói :
– Vậy phải cầu cứu mới xong .
Nói rồi liền lên ngựa ra đi đến nước Ô Qua, Mạnh Hoạch tìm đến động của Ngột Ðột Cốt mà kể sự tình.
Cốt nói :
– Ngươi chớ lo, ta sẽ tấn binh cứu giúp .
Mạnh Hoạch cả mừng lui về . Sau đó Ðột Cốt sai hai tướng là Thô An và Hồ Nê dẫn binh vượt sông Ðào Hoa Thủy, có lá đào rụng quanh năm, nước sông nếu người ngoài uống thì chết mà người địa phương uống lại thêm sức mạnh. Khi đến nơi, Ðột Cốt truyền đóng trại chờ binh Thục.
Trong khi đó, Khổng Minh được tin báo Mạnh Hoạch đã cầu cứu Chúa Ô Qua, hiện đóng tại mé sông Ðào Hoa, bèn thúc binh kéo thẳng tới mé sông đóng trại. Lại khiến Ngụy Diên đến khiêu chiến .
Ðột Cốt thấy binh Thục đến liền xuất trận.
Ngụy Diên hạ lệnh bắn cung, không ngờ binh Ô Qua mình mặc giáp mây, tên bắn không thủng, gươm giáo đâm không đứt. Binh Ngụy Diên thất kinh cả loạn , còn binh của Ðột Cốt thấy vậy, ngồi cười.
Ngụy Diên thua trận về trại thưa với Khổng Minh.
Khổng Minh bèn lên xe nhỏ đi quan sát tứ phía. Khi đến một hòn núi, toàn đá dựng thành chồng. lại có một cái hang ăn thông vào núi. Khổng Minh bèn kêu người bản xứ đến mà hỏi thì được biết chỗ ấy là Bàng Xà Cốc, ăn thông với sông Ðào Hoa, và một ngả ăn thông với Tam Giang thành.
Khổng Minh cả mừng, tức tốc truyền Tướng sĩ đem mười cỗ xe sơn đen của mình và dùng một ngàn cây tre làm theo
y kế… Lại đem bốn bộ binh giữ chặt hai cửa hang Bàng Xà . Công việc phải làm xong trong nửa tháng. Mã Ðại lãnh kế ra đi.
Khổng Minh kêu Triệu Vân đến dặn :
– Ngươi phải đến phía sau Bàng Xà bảo thủ ở đó .
Triệu Vân lãnh kế ra đi .
Khổng Minh lại sai Ngụy Diên đem ba ngàn binh đến sông Ðào Hoa đóng trại. Mỗi ngày phải đánh với Ðột Cốt và trong nửa tháng phải thua 15 trận, bỏ 7 trại cho chúng chiếm.
Ngụy Diên lãnh mạng ra đi.
Còn Mạnh Hoạch nói với Ðột Cốt rằng :
– Khổng Minh hay dùng quỉ kế lắm, chúng ta chớ nên khinh địch .
Ðột Cốt thưa :
– Ðại vương chớ lo. Tôi biết điều đó nên đã đề phòng rất cẩn thận .
Hai người đang thương nghị bỗng có tin báo binh Thục kéo đến đóng nơi mé sông Ðào Hoa .
Ðột Cốt vội kéo quân đến công hảm.
Ngụy Diên giả thua chạy dài.
Ðột Cốt bèn lui binh không chịu rượt theo.
Hôm sau, Ngụy Diên lại đến đóng trại. Binh Man cũng qua sông đánh. Ngụy Diên sợ trái lệnh không dám tiến quân, bèn chém nhàu một lát rồi bỏ chạy.
Binh Man thừa thế rượt theo, rồi chiếm lấy trại Thục mà đóng quân. Qua hôm sau, Ngột Ðột Cốt lại thấy Ngụy Diên
đóng trại gần đó, bèn rượt theo đánh nữa. Ngụy Diên lại giả thua bỏ chạy.
Ðột Cốt bèn chiếm trại. Ngụy Diên cứ việc thua đủ 15 trận và bỏ đủ bảy trại.
Mạnh Hoạch thấy Ðột Cốt thắng trận liền liền thì trong lòng cả mừng mà rằng :
– Ta đã biết hết mưu của Khổng Minh, nên mới thắng hoài như vậy. Nay cũng nên thừa dịp đánh một trận lớn ắt thành công .
Qua đến ngày thứ 16, Ngụy Diên mới chỉnh đốn binh lại để cự, thấy Ðột Cốt đích thân chỉ huy binh Man thì cả mừng, bèn đánh nhàu một trận nữa, rồi hối quân bỏ gươm giáo mà chạy vào Bàng Xà Cốc.
Ðột Cốt bèn đốc quân rượt theo. Gần đến hang lại thấy vài chục cỗ xe sơn đen để ngổn ngang .
Ðột Cốt nói với Tướng sĩ :
– Ðường này là đường chúng chuyển lương, nay thấy ta chúng trốn bỏ đi. Vậy hãy rượt cho gấp .
Khi đến cửa hang, không thấy binh Thục, chỉ thấy gỗ ngỗn ngang, Ðột Cốt bèn truyền dọn dẹp để lấy đường đuổi theo.
Bỗng thấy trước mặt lửa cháy rần rần.
Ðột Cốt cả kinh khiến quân lui lại nhưng phía sau ai đã lấp gỗ cản đường, lại thấy những chiếc xe khi nãy chở toàn đồ dẫn lửa. Bỗng có nhiều tiếng nổ vang rền, lửa cháy văng vào giáp mây của Man binh bốc cháy dữ dội. Toàn bộ binh mã của Ðột Cốt bị thiêu rụi trong Bàng Xà Cốc.
Khổng Minh thấy binh Man chết thui thì than :
– Tuy ta có công với xã tắc song không khỏi bị tổn thọ rồi .
Còn Mạnh Hoạch được tin Ðột Cốt đã vây chặt Khổng Minh nơi Bàng Xà Cốc thì cả mừng bèn lên ngựa dẫn binh đến. Vừa tới nơi thấy lửa cháy rần rần, mùi tanh khét bốc lên nôn mửa, thì biết mình đã trúng kế bèn quay ngựa trở lại. Ði được ít dặm, bỗng có hai đạo binh phục xông ra chận đường, cầm đầu là Mã Trung và Mã Ðại.
Mạnh Hoạch cả kinh bỏ chạy. Nhưng chưa chạy kịp thì Mã Ðại đã bắt sống trên lưng ngựa.
Man binh thảy đều xin hàng.
Khổng Minh, sau khi tuyên bố với các Tướng về việc bất đắc dĩ phải dùng kế hỏa thiêu này để tận diệt binh Man, bèn truyền dẫn Mạnh Hoạch vào.
Mạnh Hoạch quì móp.
Khổng Minh sai quân sĩ dắt Mạnh Hoạch đi ăn uống và nói :
– Thừa Tướng thấy mặt ông sợ ông hổ thẹn, nên truyền chúng lôi cho ông đi ăn uống rồi thả ông về để kịp chiêu dụ binh mã mà đánh nữa .
Mạnh Hoạch rơi lụy nói :
– Bảy lần bắt, bảy lên thả về, ta còn lòng nào không phục Thừa Tướng . Nói xong, kéo hết anh em vợ con đến xin hàng. Khổng Minh nói :
– Nay ông đã phục rồi sao ?
Mạnh Hoạch nói :
– Cả nhà tôi thảy đều mang ơn Thừa Tướng, lẽ nào tôi dám chẳng phục .
Khổng Minh bèn truyền thết đãi yến tiệc rất trọng thể rồi lại truyền trả lại hết đất đã chiếm cho Mạnh Hoạch.
Lúc ấy quan Trưởng Sử là Phí Vĩ can :
– Thừa Tướng nên đặt quan cai trị, sao lại giao trả hết như vậy ?
Khổng Minh nói :
– Làm thế có ba điều bất lợi : thứ nhất, để người ở lại thì phải để binh , mà để binh lại thì phải để lương ; thứ hai, người Man mới phục nếu để người lại mà không để binh thì thật vô dụng. Còn nếu để người lại mà Man binh không phục là điều bất lợi thứ ba. Miễn biên cương ta được bình yên là tốt rồi .
Chúng nhân thảy đều khâm phục. Vì thế người Man đội ơn chẳng cùng. Từ đó, người Man lập Sanh Từ thờ, bốn mùa tế hưởng.
Bình Nam phương xong, Khổng Minh khao thưởng ba quân, thù tạc tướng sĩ , khiến Ngụy Diên dẫn binh làm tiên phong, còn bao nhiêu kéo nhau về Thục hết.
Bọn Mạnh Hoạch ngùi ngùi lạy tạ, dắt nhau tiễn chân mười mấy dặm rồi mới trở về .