Chương 14: Bánh dày
Bánh dày ở đây giống như mochi của Nhật, đại loại là loại bánh vỏ bằng nếp, nhân ngọt.Mùa đông, trời rất nhanh tối. Chưa đến giờ Dậu (5h chiều), trời
đã
tối đen. Gió to tuyết lớn, ngoài cửa sổ thường vang lên tiếng cành khô gãy do tuyết đọng quá nhiều.
Hàn thị ngồi trước đèn dầu khâu giày, luôn miệng kể cho Phó Vân
anh
những chuyện hôm nay bà vừa tìm hiểu được.
Trong mấy chị em dâu, Hàn thị và Phó tam thẩm hợp nhau hơn
một
chút.
Phó tam thẩm và Hàn thị đều làm được việc nặng, biết trồng trọt chăn nuôi. Đến tận bây giờ, Phó tam thẩm vẫn chưa quen có người hầu kẻ hạ. Năm đó Phó gia giàu lên nhanh đến mức Phó tam thẩm cũng
không
kịp trở tay. Nhớ lại hồi ấy bà còn
đang
chân trần gieo mạ ngoài ruộng, mặt trời chiếu thẳng xuống đỉnh đầu, mồ hôi mồ kê ròng ròng
trên
mặt
thì
bỗng có rất nhiều người từ đầu thôn chạy về báo Phó tứ lão gia phát tài rồi. Bà cả người toàn bùn đất về đến nhà
thì
đã
thấy
một
chiếc xe ngựa xa hoa dừng ngay trước cửa nhà mình, còn có cả vài xe lừa, chở rất nhiều đồ quý hiếm.
Phó tứ lão gia kiếm được nhiều tiền liền mua luôn con lợn béo nhất trong thôn mổ lấy thịt, làm đủ loại món ăn, hầm, nướng, chiên, xào, nấu canh, mùi thơm lan tỏa khắp cả thôn, đồ ăn nhiều đến nỗi
một
chiếc bàn cũng
không
chứa đủ, cả nhà quây quanh bếp mà ăn, mỗi người
một
bát lớn, ăn lấy ăn để,
không
ngẩng đầu lên.
Phó tam thẩm lầm đầu tiên được ăn nhiều thịt đến thế.
Về sau, Phó gia chuyển vào trong huyện ở, chuyển sang tòa nhà lớn, mua nha hoàn, đầu bếp, có người giữ cổng, mẹ chồng đổi thành lão thái thái, những chị em dâu trong tộc trước kia
không
thèm quan tâm đến họ nay khác hẳn, thường xuyên đến chơi, còn cố gắng lấy lòng lão thái thái, khen Phó Nguyệt và Phó Quế như thể tiên nữ
trên
trời.
Phó Vân
anh
bảo nha hoàn ra ngoài, khẽ hỏi Hàn thị: "Tam thúc biết làm nghề mộc, lúc rảnh rỗi vẫn làm giỏ tre, l*иg trúc, chổi để bán, tuy
không
thể quá giàu có nhưng cũng kiếm được chút tiền, tam thúc và tam thẩm có vẻ như đều là người chăm chỉ, vì sao
không
nghĩ tới việc này ạ?"
Từ khi Phó lão đại nhất, Hàn thị
một
thân
một
mình nuôi con, lo lắng gì cũng chỉ có thể bàn bạc với Phó Vân
anh. Bởi vậy, chuyện con
gái
mình
nói
chuyện như người lớn
không
làm bà ngạc nhiên, trẻ con nhà nghèo sớm phải gánh vác, năm đó bà cũng thế, lại
nói, "Lão thái thái
không
cho tam thúc ra ngoài nhận việc về làm,
nói
là mất mặt."
Lão thái thái thấy làm nghề mộc
không
kiếm ra tiền, bảo Phó tam thúc đến cửa hàng giúp đỡ Phó tứ gia. Phó tam thúc
không
biết chữ,
không
biết tính toán sổ sách, còn
không
biết ăn
nói,
thật
thà, chất phác
không
thể làm chưởng quầy,
không
quản lý được kho hàng, có khi làm tiểu nhị ông cũng
không
làm được, chỉ có thể làm mấy việc nặng và khuân vác hàng hóa.
Phó Vân
anh
hơi cau mày, lão thái thái
không
cho Phó tam thúc làm nghề mộc
thì
hẳn là cũng
không
đồng ý để con dâu dệt vải mang bán, xem ra nàng chỉ có thể tìm Phó tứ lão gia giúp đỡ. Nàng lấy que khều mỏng kều bấc đèn, "Mẹ, mẹ con ta
không
thể chỉ dựa vào tứ thúc được. Con nghĩ rồi, muốn dệt vài
thì
phải mua khung cửi, nhà cũng ít phòng, mẹ mà dệt vải trong phòng
thì
lão thái thái
sẽ
nghe thấy tiếng khung cửi..."
"Mẹ cũng
đang
buồn đây! Trồng trọt
không
được, chăn nuôi cũng
không
được... Mẹ có sức mà
không
có cái gì làm, chỉ còn biết dệt vải thôi." Hàn thị nhíu mày
nói, bà
không
muốn gây xích mích với lão thái thái,
nói
thế nào
thì
lão thái thái cũng là mẹ chồng bà.
Những người đàn bà trong gia đình bình thường có thể thêu thùa may vá kiếm thêm chút tiền cho gia đình, nhưng vấn đề là ở huyện Hoàng Châu, phụ nữ nhà nào chẳng biết thêu thùa may vá, Hàn thị chỉ biết thêu mấy đóa hoa, vài nhành liễu, đồ thêu tinh xảo bà
không
biết làm,
không
thể bán cho cửa hàng, còn bán cho mấy người bán rong
thì
giá cả quá thấp.
Phó Vân
anh
lấy ra kim chỉ vải vóc mua ở chợ ra, "Mẹ, con mua kim chỉ và vải lụa. Tết này mẹ con ta
không
cần ra ngoài chúc tết, con ở nhà dạy mẹ làm khăn lưới, còn đơn giản hơn dệt vải. Khăn lưới
thì
ai cũng phải dùng cả, dễ bán hơn làm túi tiền."
Hàn thị đồng ý ngay. Hai mẹ con
nói
mấy chuyện nữa rồi rửa mặt mũi chân tay
đi
ngủ.
Đến tận lúc
đã
lơ mơ, Hàn thị mới nhớ ra, xoay người thắc mắc: "Đại nha, con học làm khăn lười từ khi nào thế?"
Phó Vân
anh
ngáp
một
cái, "Thái thái nhà Vệ Sở thiên hộ dạy con..."
Thái thái nhà thiên hộ rất thích nàng, định mua nàng về làm nha hoàn. Hàn thị lại
không
muốn bán con làm nô tì nên
không
đồng ý.
Hàn thị cũng tin, ừ
một
tiếng rồi chỉnh lại chăn cho con
gái, bảo nàng ngủ thêm
một
chút.
Phó Vân
anh
lại
không
ngủ được.
Nàng
đã
học làm khăn lưới từ kiếp trước, hồi đó Thôi Nam Hiên mới thi đỗ, nhậm chức ở Hàn Lâm Viện, chức quan cũng
không
cao nhưng lại phải
đi
giao tế xã giao, bổng lộc khi ấy của
hắn
chẳng đủ tiêu dùng. Sau đó nàng nghĩ ra
một
cách, rủ hàng xóm cùng nhau mua dây mua sợi về làm khăn lưới, làm xong mang đến cửa hàng gửi bán hộ, thế nào cũng có thêm chút tiền mua rau xanh lương thực. Nàng làm khăn lưới rất tốt, làm được nhiều kiểu, hơn nữa còn mang danh là vợ của Thám hoa, người trong kinh tranh nhau mua,
không
lo
không
bán được hàng.
Sau này, Thôi Nam Hiên được lòng thứ phụ Thẩm Giới Khê, dần thăng quan tiến chức, trong nhà cũng trở nên dư dả, nàng
không
tiếp tục làm khăn lưới đem bán nữa.
oOo
Lúc Phó tứ lão gia trở lại phòng mình, trong phòng
đã
sáng đèn.
Ông đặt lên bàn
một
bọc dương đường,
một
hộp bánh dày hoa hồng.
Phó tứ lão gia chỉ bọc đường, "Giữ cho Thái ca nhi và Nguyệt tỷ nhi
một
phần, còn lại sáng mai mang sang cho
anh
tỷ nhi." Ông quay qua hỏi Lư thị, "Kẹo đậu phộng với ô mai trám lần trước ta mang từ phủ Tô Châu về
đã
ăn hết chưa?"
Lư thị ngồi trước bàn trang điểm, cởi khăn trùm đầu thêu hoa xuống,
nói: "Quan nhân
không
cần lo lắng mấy chuyện này, kẹo đậu phộng hết rồi nhưng thϊếp
đã
sai người vào trong huyện mua mấy cân sơn tra ngào đường, kẹo mạch nha, bánh in, bánh hoa quế, mỗi loại
một
hộp lớn,
sẽ
không
để
anh
tỷ nhi bị thiệt."
Phó tứ lão gia rửa sạch chân,
đi
giày
đi
trong nhà đến phía sau Lư thị, giúp bà tháo búi tóc, chắp tay thi lễ với cái bóng trong gương của vợ mình, "Chả trách mọi người trong huyện Hoàng Châu này đều khen nàng dâu của Phó tứ lão gia là người vợ hiền! Vi phu bội phục, bội phục!"
Lư thị
không
nén được nụ cười
trên
mặt, nghe thấy tiếng mấy đứa nha hoàn cười trộm, liền xị mặt, hắng họng, liếc mắt lườm Phó tứ lão gia, "Quan nhân, thϊếp phải
nói
với người chuyện này, chuyện lập đền thờ lần này được hay
không
được cũng
không
sao nhưng người sao
không
sai người đưa
anh
tỷ nhi về trước? Con bé vẫn là đứa trẻ con, mấy chuyện như thế
không
nên để nó nghe mới phải."
Phó tứ lão gia chậm rãi dạo quanh phòng
một
lần rồi dừng lại trước giường, chui vào chăn, nằm sát túi chườm nước nóng, ấm áp thở ra
một
hơi, "Sách
nói
Hạng Thác bảy tuổi có thể làm thầy của Khổng thánh nhân [1]. Con bé
anh
tỷ nhi này trưởng thành sớm, dẫu chẳng thể so với thánh nhân nhưng ít ra so với Khải ca nhi và Thái ca nhi
thì
thông tuệ hơn. Con bé
không
giống Nguyệt tỷ nhi với Quế tỷ nhi, từ
nhỏ
đã
đi
theo cha mẹ, chịu bao nhiêu vất vả nên cũng hiểu chuyện sớm, suy xét mọi việc
rõ
ràng, ta
đang
định đưa con bé
đi
học đọc sách viết chữ với mấy đứa Khải ca nhi."
[1] Tương truyền rằng Khổng Tử từng có
một
cuộc đối đáp thú vị với
một
cậu bé thần đồng bảy tuổi tên là Hạng Thác, ngài hỏi 40 câu hỏi mà Hạng Thác trả lời được hết, ngài phải nhận xét cậu bé là "hậu sinh khả úy" là bái cậu bé làm thầy. Điển tích này dài quá nên mình chỉ
nói
vắn tắt, ai muốn đọc về những đối đáp này có thể google thêm.
Nghe chồng chê bai con trai như thế, trong lòng Lư thị
không
vui nhưng nghe đến câu cuối cùng, bà hoảng hốt đến nỗi quên cả bực bội, "Đọc sách viết chữ? Quan nhân,
anh
tỷ nhi là con
gái!"
Trong huyện cũng chưa có nhà nào bỏ tiền cho con
gái
đi
học, đến con
gái
cưng của tri huyện cũng
không
biết chữ, nhà bọn họ cũng chẳng phải danh gia vọng tộc, cớ gì phải vậy?
Phó tứ lão gia
đã
quyết,
không
chấp nhận bàn bạc thêm, "Chuyện này
đã
được quyết định rồi, khi nào Tôn tiên sinh trở lại, ta
sẽ
tự
nói
với ông ấy."
Lư thị xưa nay vẫn nghe lời chồng, thấy Phó tứ lão gia
đã
quyết định, dẫu mày nhíu chặt nhưng
không
dám
nói
gì thêm nữa.
oOo
Trong phòng chính của Phó gia, lão thái thái đại Ngô thị cũng vẫn chưa ngủ.
Phó Quế tự rót đổ nước mang tới cho Đại Ngô thị rửa mặt. Lão thái thái lớn tuổi, da khô bong tróc nên mùa đông thường bị ngứa. Phó Quế vắt khô khăn, chà lưng cho Đại Ngô thị rồi giúp bà bôi
một
lớp thuốc mỡ mát lạnh chống ngứa, thế là mười đầu ngón cũng dính đầy thuốc.
Bôi thuốc xong, Đại Ngô thị gọi nha hoàn rửa tay cho Phó Quế, vuốt mặt nàng, "Quế tỷ nhi nhà chúng ta là hiếu thuận nhất."
Phó Quế cười ngọt ngào, nàng có
một
đôi mắt dài giống tam thái thái, lúc cười mắt híp lại thành
một
đường, nhìn vui vẻ khiến người ta cũng vui theo.
Nàng lau khô tay, lấy khung thêu, ngồi đến bên sập, cúi đầu cầm kim, "Nãi nãi, người ngủ trước
đi
ạ, túi tiền con thêu cho ngài còn chút nữa là xong rồi."
Đại Ngô thị nhíu mày
nói: "Túi tiền làm lúc nào chẳng được, Quế tỷ nhi ngoan, mai lại làm tiếp, đừng làm hỏng mắt."
"Con
không
buồn ngủ." Phó Quế đeo nhẫn thêu lên tay, cười
nói, "Nãi nãi, mấy ngày nay Tô nương tử dạy bọn con thêu hạt sa, con thêu đẹp nhất, còn đẹp hơn Viện tỷ nhi nhà tam lão gia."
Đại Ngô thị nằm
trên
gối, mỉm cười: "Được, đợi con làm xong túi tiền, nãi nãi
sẽ
đeo mỗi ngày."
Ánh đèn càng lúc càng tối lại, Phó Quế cũng
không
khêu lại bấc đèn, ngồi trong bóng tối mờ mờ dừng mũi kim, cắt chỉ, vỗ về túi tiền, đứng dậy rửa mặt. Nha hoàn Xương Bồ khuyên nàng, "Tiểu thư, ngài tội gì phải ganh đua với Nguyệt tỷ nhi..."
Mấy hôm trước, Phó Nguyệt biếu lão thái lái
một
túi tiền, lão thái thái khen nàng khéo tay. Phó Quế lúc ấy
không
nói
gì nhưng đến đêm lại bảo nha hoàn chuẩn bị kim chỉ, nhất định phải tự tay thêu cho lão thái thái
một
chiếc túi tiền khác.
Xương Bồ hầu hạ Phó Quế từ năm mới ba bốn tuổi, hai người bên ngoài là chủ tớ, bên trong lại gần như coi nhau là chị em, cũng chỉ có Xương Bồ mới dám
nói
những lời thằng thắn, khuyên bảo Phó Quế mà
không
lo lắng gì. "Đây
không
phải là ganh đua..." Phó Quế cắn môi, "Hôm nay ngươi cũng nhìn thấy nãi nãi đối xử với cha ta như thế nào... Tứ thúc ở nhà này nắm quyền hết thảy, cha mẹ ta lại
không
có bản lĩnh, chỉ khi nãi nãi thương ta, ta hiếu thuận với người, sau này mới có thể gả cho người tốt."
Từ giữa thu, tứ thẩm Lư thị
đã
bắt đầu thu xếp việc hôn nhân cho Phó Nguyệt, tứ thúc có tiền, người muốn cưới Phó Nguyệt cũng
không
ít, nhưng tứ thẩm khinh thường, muốn vị hôn phu của Nguyệt tỷ nhi phải là
một
người đọc sách. Nghe
nói
tứ thẩm vừa ý Tô Đồng.
Nàng chỉ
nhỏ
hơn tỷ tỷ
một
tuổi nhưng vẫn chưa có tới ai hỏi nàng.
Phó Quế càng nghĩ càng bực mình, đóng mạnh hộp đồ thêu.
Cha mẹ vô dụng, chỉ có thể trách nàng
không
may mắn. Gả chồng lại là chuyện đại
sự
cả đời, nàng nhất định phải tìm được
một
người chồng có bản lĩnh, về sau mới có thể ngẩng mặt nhìn đời.
oOo
Ngày hôm sau trời nắng.
Khi Phó Vân
anh
thức dậy, ngoài cửa sổ là
một
mảnh sáng chói lòa. Mặt trời
đã
lên cao, ánh nắng xuyên qua lớp giấy dán
trên
cửa sổ, chiếu vào tấm bình phong, tạo thành bóng sáng lung linh.
Phó Vân Khải, Phó Vân Thái, Phó Quế và Phó Nguyệt đều
đi
cùng với nha hoàn đến viện của lão thái thái đắp người tuyết, chơi ném tuyết.
một
lúc sau, mấy đứa trẻ trong viện đứa nào cũng quần áo xộc xệch, đầu đầy tuyết trắng, tiếng kêu, tiếng hét, tiếng cười đùa vang lên hết đợt này đến đợt khác. Nàng
nói
nàng sợ lạnh,
không
tham gia hỗn chiến với các đường huynh đường tỷ. Ra khỏi viện của lão thái thái, nàng
đi
tìm Phó tứ lão gia.
Phó tứ lão gia cũng vừa mới dậy,
đang
nằm nghỉ ngơi
trên
sập, bóc quýt ăn,
một
chân gác lên bàn bên cạnh. Nghe thấy nha hoàn thông báo cháu
gái
tới gặp, ông vội vàng ngồi dậy, chỉnh lại quần áo, ngồi ngay ngắn chờ nàng.
Phó Vân
anh
đi
theo A Kim vào phòng, chào hỏi Phó tứ lão gia, cảm ơn ông
đã
đưa đồ ăn qua cho nàng, rồi
nói
với ông chuyện làm khăn lưới.
Phó tứ lão gia mặt mày biến sắc, "anh
tỷ nhi, con có chuyện gì tủi thân sao? Hay là ai
nói
với con điều gì
không
hay? Đừng sợ,
nói
với tứ thúc, tứ thúc giúp con xử lý!"
Lúc ông nghiêm túc
không
cười như vậy trông cũng hơi đáng sợ.
Nha hoàn, bà tử trong phòng đều cúi đầu, im phăng phắc.
"Mọi người trong nhà đều đối xử tốt với mẹ con con." Phó Vân
anh
lắc đầu, tiến lên, xắn tay áo rót
một
ly trà nóng cho Phó tứ lão gia, "Tứ thúc, mẹ con
không
chịu ngồi yên, làm việc
một
chút bà mới thoải mái được, thúc yên tâm, làm khăn lưới là việc
nhẹ
nhàng, mẹ con cũng
không
vất vả."
Phó tứ lão gia chăm chú nhìn nàng
một
lúc lâu, biết trong nhà
không
có ai bắt nạt nàng, thở dài, "Cũng được, tứ thúc giúp con che giấu,
sẽ
không
khiến mẹ con khó xử."
Phó Vân
anh
mỉm cười, "Tứ thúc, chuyện ngày hôm qua các bá bá, thúc công trong tộc bàn bạc ồn áo đến vậy, sau này còn định tiếp tục làm hay sao ạ?"
Phó tứ lão gia vỗ vỗ mép sập, ý bảo nàng ngồi, bóc
một
quả quýt
đã
được nha hoàn hơ cho nóng lên cho nàng ăn, "Vẫn chưa làm, chờ sang năm lại bàn tiếp."
Phó Vân
anh
trèo lên sập, đôi chây gầy yếu xếp lại ngay ngắn ở mép sập, nghiêm túc
nói: "Tứ thúc, con cũng hiểu chuyện lập đền thờ."
Phó tứ lão gia dừng tay, nhìn đôi chân
nhỏ
của nàng. Nàng còn
nhỏ
như thế, ngồi
trên
sập mà chân
không
chạm đất mà
nói
chuyện còn nghiêm túc hơn cả người lớn, bật cười: "Tốt, con
nói
thử xem lập đền thờ
thì
sau đó
sẽ
như thế nào?"
"Nhà ai lập đền thờ, về sau người khác
sẽ
không
dám gả con
gái
nhà họ nữa..." Phó Vân
anh
nhận quả quýt Phó tứ lão gia đưa, ăn từng múi
một, từ từ
nói, "Con ở Cam Châu cũng từng thấy đèn thờ. Lý gia ở đó lập đền thờ, mọi người đều muốn cưới được tiểu thư nhà họ nhưng mà người dân xung quanh lại
không
ai muốn kết thân với thiếu gia nhà họ nữa, người ta
nói
sợ rằng gả qua đó rồi sợ con
gái
sẽ
chịu khổ. Về sau Lý gia đành phải chọn con dâu ở nơi khác tới... Ngày đó nhà họ tổ chức lễ cưới, mẹ con sang giúp đỡ việc bếp núc, khi trở về còn
nói
tân nương khóc nhiều lắm, người thân của tân nương cũng khóc."
Thiếu gia Lý gia bị bệnh lao, lúc bái đường còn bị ngất, phải nhờ đến huynh đệ thay thế
hắn
làm lễ mới hoàn thành. Gia phong của Lý gia rất nghiêm, phụ nữ gả vào rồi nhất định phải thủ tiết cho người chồng
đã
chết cả đời, tân nương nhìn thấy chồng mình thở hổn hển, có thể ra
đi
bất cứ lúc nào nên khóc chết
đi
sống lại.
Mấy
anh
em Lý gia đều phải cưới vợ từ nơi khác.
Nghe nàng
nói
xong, Phó lão gia khẽ cau mày lại, thầm nghĩ: Nếu Phó gia thực
sự
có thể xin lập đền thờ... Danh tiếng có vẻ hay ho lắm nhưng mà thực tế nào có được lợi lộc gì, tiền lập đền thờ còn phải lấy từ trong tộc... Có
một
cái đền thờ nằm đó, về sau mấy vị tộc lão có thể quang minh chính đại can thiệp vào chuyện hôn nhân gả cưới của các chi khác trong tộc. Nhà người ta có chồng qua đời
đã
là bất hạnh lắm rồi, lẽ nào người vợ còn bị ép thủ tiết hay sao?
Những phụ nữ
đã
có con thủ tiết
đã
đành, đó là người ta tử tế, người trong tộc có trách nhiệm tôn trọng, nuôi ăn nuôi uống. Nếu người ta
không
muốn, cũng đâu có vấn đề gì, làm quả phụ nào có phải việc thoải mái gì.
không
được, cái đền thờ này
không
thể lập. Chuyện hôn nhân của con
gái, con trai ông
không
đến lượt người trong tộc can thiệp!
Phó tứ lão gia quyết định thế, xoa đầu Phó Vân
anh, "anh
tỷ nhi ngoan lắm, tứ thúc có việc phải ra ngoài
một
chuyến, để A Kim chơi với con được
không?"
Phó Vân
anh
nhảy xuống sập, cung kính tiễn Phó tứ lão gia ra ngoài.
Nàng
không
đoán ra nguyên nhân Phó Vân Chương phản đối lập đền thờ nhưng nếu mục đích giống nhau
thì
nguyên nhân cũng
không
cần phải tìm hiểu làm gì. Nàng muốn tìm
một
người giúp đỡ Phó Vân Chương, phá vỡ cái ý định lập đền thờ, như thế
thì
những người thực
sự
được lợi
sẽ
là những
cô
con dâu yếu thế và các tiểu thư của Phó gia, trong đó bao gồm cả Hàn thị. Hơn nữa, nếu tứ thúc công khai phản đối việc lập đền thờ
thì
có thể gia tăng thiện cảm của vị cử nhân trẻ tuổi kia với ông.
Cử nhân có thể làm quan, tuy rằng
không
phải quan lớn, nhưng đối với
một
nhà bình thường như Phó gia, có
một
người có thể
nói
chuyện được với quan phủ là
đã
giúp họ tránh được
không
ít phiền toái.
Tứ thúc là người làm ăn, Phó Vân Chương là chỗ dựa lớn cho ông, đáng tiếc quan hệ hai nhà
không
sâu.
Giữa lúc tứ cố vô thân,
không
ai giúp đỡ, bỗng có người nguyện đứng về phe mình, cùng mình đấu tranh với dòng tộc, Phó Vân Chương chắc chắn
sẽ
nợ tứ thúc
một
ân tình.
Lời tác giả
Hạng Thác: Thần đồng thời Xuân Thu, người nước Lỗ.