Thành Quy Nhơn là một trong những thành lớn và có vị trí rất quan trọng. Thành này trước đó có tên là thành Đồ Bàn, từng là cố đô của Chiêm Thành, được xây dựng rất vững chắc. Thành Quy Nhơn thuộc phủ An Nhơn.
Chiếm được thành Quy Nhơn cũng có nghĩa là chiếm được vị trí then chốt, án ngữ trục lộ Bắc - Nam của xứ Đàng Trong, khiến cho lực lượng của chúa Nguyễn bị chia cắt làm hai, rất khó liên lạc để phối hợp ứng phó.
Vì vậy, việc công chiếm thành Quy Nhơn trở thành mục tiêu trọng điểm trong lần ra quân này. Sau khi chiếm được huyện Tuy Viễn, Nhạc cho người ổn định dân chúng trong huyện, mở kho của tri huyện phân phát cho người dân, sau đó Nhạc cử Võ Đình Tú cùng một nhóm 10 cao thủ đi dò la tin tức, địa thế của thành Quy Nhơn.
Khi do la xong Tú lập tức quay về bẩm báo
- Bẩm Nhạc trại chủ, về địa thế của thành Quy Nhơn, thuộc hạ đã vẽ ra sơ bộ xin trình trại chủ
Rồi Tú vừa chỉ vào bản phát họa vừa nói:
- Tường xây bằng đá ong, trên một giải gò cao, chung quanh có hào sâu bao bọc, thế rất vững. Nếu như quân ta công thành thì phải mất rất nhiều sức lực.
- Thuộc hạ còn dò la được thành này các nhà buôn đã phải chịu nhiều luật lệ ngăn cấm do triều đình họ Nguyễn đưa ra nên họ rất oán thán tuẩn phủ Nguyễn Khắc Tuyên
Nguyễn Nhạc nghe được tin này thì cả mừng, nếu như lôi kéo được các thương nhân này thì sẽ có được một sự trợ giúp không nhỏ.
Nhạc sai người có tài ăn nói giả làm khách buôn đến các nhà của các thương nhân làm thuyết khách.
Sau mấy ngày thì những thuyết khách trở về báo tin vui, các thương nhân ở thành đều đồng ý trợ giúp nghĩa quân về tài lực, sức người.
Lúc này quân của Trần Quang Diệu cũng đã đến gần thành Quy Nhơn, Diệu dắt theo một toán binh lính đến gặp Nhạc.
Quang Diệu gặp Nhạc thì hành lễ:
- Mạt tướng đã dẫn binh tới phía tây bắc cách thành 20 dặm, quân đang hạ trại chờ lệnh của trại chủ
Nguyễn Nhạc gật đầu nói:
- Tốt lắm, theo thám báo quân của đô đốc Lân cũng sắp tới nơi
- Truyền lệnh của ta, ngày mai tiến quân công thành
Quang Diệu nhận lệnh cúi đầu vái chào rồi lui ra.
Sáng hôm sau quân Nguyễn Nhạc và Quang Diệu từ hai hướng tiến đánh thành Quy Nhơn.
Tuần phủ thành Nguyễn Khắc Tuyên khi thấy cánh quân của Diệu tiến đến thì mở cửa thành dàn quân giao chiến. Quân trong thành nhiều hơn quân của Diệu nhưng một lúc giao chiến thì rơi vào hạ phong, tướng xuất lĩnh quân của Tuyên bị đại đao của Diệu chém bay đầu, làm cho binh lính giữ thành rối loạn.
Lúc này đại quân của Nguyễn Nhạc cũng ầm ầm kéo đến, tuần phủ Tuyên hốt hoảng vội cho quân rút lui, đóng chặt của thành cố thủ.
Quân của Nhạc và Diệu dùng thang mây nối nhau, xe công thành và thuốc nổ để phá cửa thành nhưng thành quá kiên cố, thêm việc phải vận chuyển lên dốc cao nên quân công thành cũng mất nhiều sức.
Trên thành quân lính giữ thành chống trả quyết liệt, dúng súng hỏa mai, cung tên, bắn ra như mưa, quân tiếp cận thành thì bị dầu hỏa, đá tảng dội xuống.
Nhạc quan sát thấy nếu tiếp tục kéo dài sẽ bất lợi, quân lính tử thương nhiều, nên ra lệnh rút quân, lui về 4 dặm hạ trại.
Ngày hôm sau Nhạc tiếp tục cho quân công thành nhưng vẫn không hạ được thành đành phải rút lui.
Lúc này quân của Lân cũng đã đến nơi
Lân cho quân hạ trại rồi vào yết kiến Nhạc
- Bẩm thống lĩnh, quân của mạt tướng đã đến
Nhạc thấy Lân thì gượng cười:
- Ta cũng đô đốc Diệu đã 2 lần công thành Quy Nhơn nhưng đều bất thành, nếu như để lâu e có biến, quân triều đình tiếp viện thì khó càng thêm khó.
Lân trầm ngâm một lúc mới lên tiếng:
- Trước khi mạc tướng tới đây có dò la qua tin tức, thành Quy Nhơn dễ thủ khó công, ngày trước nó từng là cố đô của Chiêm Thành nên việc xây dựng càng thêm kiên cố. Muốn nhanh chóng hạ thành nếu chỉ dùng vũ lực thì quả thật khó lòng làm được
Nhạc rất tinh ý, nghe Lân nói vậy thì biết ngay Lân đã chuẩn bị kế sách đi đến đây. Đang định dò hỏi thì Diệu bước vào.
Nhạc thấy vậy bèn mời Lân và Diệu ngồi xuống dùng trà bàn kế sách
Diệu nói: Lân huynh đã nghe qua chuyện công thành chưa
Lân đáp: Ta đã nghe sơ qua, còn cụ thể thì chưa nắm rõ lắm
Rồi Diệu kể cho Lân nghe tình hình của quân giữ thành, địa thế và binh lực của thành Quy Nhơn
Sau khi Lân đã nắm rõ tình hình Nhạc mới hỏi:
- Đô đốc Lân có kế gì phá thành hay không
Lân từ tốn trả lời:
- Muốn lấy được thành thì phải công thành thêm hai lần nữa, quân lính bị thương phải nhiều hơn nữa.
Nói đến đây thì Lân do dự không dám nói thêm .
Nhạc thấy vẻ mặt Lân hơi khó coi, dường như kế sách này khó thực thi hoặc mạo hiểm nên còn đắn đo.
Diệu thì không hiểu ý Lân, vội nói:
- Công thành thêm 2 lần nữa thì không việc gì, nhưng để cho quân sĩ bị thương càng nhiều hơn thì e là không được. Quân ta vừa mới đánh trận đầu mà để nhuệ khí giảm đi, lòng quân xao động thì không hay.
Nhạc thì muốn nghe kế sách của Lân nên ra sức khuyên bảo:
- Đô đốc Lân cứ việc nói ra kế sách của mình, chúng ta cùng bàn luận, nếu không ổn thì bỏ đi, ta sẽ không trách tội.
Lân trầm ngâm một lúc rồi mới nói:
- Kế của ta là … Nhạc trại chủ nộp mình cho tuần phủ Nguyễn Khắc Tuyên
Vừa nghe như thế thì Quang Diệu đứng phắt dậy chỉ tay vào Lân mà hét:
- Ngươi thật to gan, muốn làm phản à, dám kêu trại chủ đi nộp mình