Thuở truớc có một nghề cổ xưa và bí ẩn, người làm nghề này dùng tay của mình chạm vào những thứ mà người khác không muốn chạm, dùng sự kiên trì, tận tụy và lòng dũng cảm để vén từng bức màn tăm tối. Và cứ như thế họ sử dụng kiến thúc y học để làm việc liên quan đến pháp luật. Con dao mổ trong tay không phải để cứu chữa người bệnh, mà để người chết mở miệng nói chuyện, cho sự thật dần dần được hé lộ.
Tôi, đứng trong hàng ngũ ấy. Công việc của bác sĩ pháp y là gì? Có lẽ đại đa số đều cho rằng nó nằm trong mười chữ: giải oan cho người chết, đòi quyền cho người sống.
Trong những năm gần đây, với sự ra đời của nhiều tác phẩm văn học điện ảnh và truyền hình, ngành nghề bác sĩ pháp y đã dần bước vào tầm nhìn của mọi người và cũng không còn bí hiểm như trước.
Là một bác sĩ pháp y, tôi chưa bao giờ nghĩ nghề nghiệp của mình thân thánh đến vậy. Mà ngược lại, từ ngày bước chân vào nghề, tôi luôn cảm thấy trên vai mình gánh một trọng trách. Và đồng nghiệp của tôi, bác sĩ Triệu đã trao lại sứ mệnh đó.
Bác sĩ pháp y thuờng phải đối mặt với những cụm từ tiêu cực như tử vong, gϊếŧ người, máu me và bạo lực. Thường xuyên phiêu diêu trên ranh giới giữa bóng tối và ánh sáng.
Đời người có rất nhiều yếu tố ngẫu nhiên, nhưng có một thứ sức mạnh trong tăm tối dẫn đường cho sự lựa chọn của mỗi người. Đôi khi, cái duyên gặp gỡ khi ấy là định mệnh gặp lại sau này.
Trở thành bác sĩ pháp y ban đầu là một sự tình cờ, nhưng dường như trong thế giới bao la nó lai trở thành số trời đã định sẵn.
Thời thơ ấu, trong ký úc của tôi tràn ngập những điều tốt đẹp, mãi cho đến năm cấp hai, khi tôi phải tận mắt chứng kiến cái chết.
Khi đó, tôi đang học ở một trường cấp hai vùng ven đô. Phía sau truờng là một cánh đồng ruộng mênh mông. Mỗi khi đến mùa thu hoạch, đứng trên sân trường có thể cảm nhận được hương thơm ngọt bùi thoang thoảng từ ruộng lúa chín vàng bay vào.
Một hôm trên đường quay về trường, con đường vắng lặng bỗng xôn xao. Trên lối đi và trong cánh đồng ngô rợp bóng người nhốn nháo.
"Này em, lại đây một chút!" Tôi dường như nghe thấy ai đó gọi mình khi đi ngang qua đám người, nhưng không dám nhìn quanh để xác nhận. Bởi trong tình huống mơ hồ nên tôi chỉ muốn nhanh chóng quay về trường.
"Này cậu bé, gọi em đấy!" Tôi quay đầu lại, nhìn thấy một người đàn ông trung niên cao lớn, mặc bộ quần áo màu xanh quân đội, khuôn mặt rám nằng vẻ nghiêm túc khiến tôi vô cùng lo lắng. Tôi nhận ra đó là một anh cảnh sát, vì đồn công an cạnh nhà tôi họ cũng ăn vận y như vậy.
Tôi ngoan ngoãn lùi lại vài bước và dừng ở chỗ cách người đàn ông hơn một mét.
"Em là học sinh của trường trung học Văn Đồng?" Người đàn ông chỉ vào bức tuờng bao quanh trường học cách đó không xa. Tôi gật đầu, không mở miệng và khẽ "vâng" bằng giọng mũi.
"Em có thường đi bộ qua đây không?" Người cảnh sát da đen nhìn tôi với ánh mắt có chút lạnh lùng, Tôi không thực sự thích cách anh ta nói chuyện, nên tôi gật đầu một lần nữa.
Lúc này, một anh cảnh sát khác dáng nguời thấp chỉ cao ngang tầm tôi với một cuốn sổ trên tay. Anh thì thẩm vài câu với người kia và ra hiệu cho tôi: "Em qua đây với chúng tôi!"
Lúc đó tôi cũng không nghĩ ngợi gì nhiều nên di theo vào ruộng ngô tới một bãi "đất trống". Nói là đất trống nhưng trên thực tế mặt đất toàn những thân cây ngô bị giẵm đạp. Năm nguời vây quanh, hai người ngồi xổm và ba người đứng. Nghe thấy có động tĩnh, họ chỉnh tề ngay ngắn quay lại nhìn tôi. Không biết có chuyện gì, thế nhưng vào giây tiếp theo, tôi chứng kiến cảnh tượng mà cả cuộc đời này có lẽ không thể nào quên.
Lách qua khe hở, tôi nhìn thấy một người khỏa thân nằm trên nên đất vương vãi. Người đó không có làn da trắng trẻo nhưng bóng bẩy khỏe mạnh. Sau một vài giây, tôi nhận thức được rằng đó là một người chết, nhưng tâm trí dường như vẫn chưa thức tỉnh hẳn.
Tiếng ruồi bay vo ve bên tai tôi, một nguời đàn ông mặc thường phục với chiếc máy ảnh trong tay tiến đến và nói, “Nhấc chân lên!"
Lời nói của anh ta mang giọng điệu ra lệnh. Tôi không biết tại sao lại phải nhấc chân, thế nhưng vẵn nghe lời nâng đâu gối bên phải lên.
"Duỗi thẳng về phía truớc!" Tôi duổi thẳng đầu gối. “Không được, tiếp tục nhấc cao lên!" Tôi ra sức giơ cao chân phải, cơ thể mất thăng bằng, ngã lăn ra đất và xây xẩm mặt mày.
"Có chuyện gì thế?" Một người đàn ông trung niên bước tới, nói với người cầm máy ảnh, “Xem cậu dọa con nhà người ta kìa" Ông giơ tay về phía tôi nhưng bất giác thu lại. Tôi nhìn thấy ông đeo một đôi găng tay đầy những vết loang lổ đỏ vàng lẫn lộn.
Nguời đó dáng dấp cao to, mặt vuông chữ điền, mắt to lông mày rậm, xem chừng hòa nhã hơn hẳn so với những người khác. Tôi không dám nhìn ông quá lâu, chỉ cúi đầu, nhìn thấy ông đi một đôi giày da màu đen, trên bề mặt dính toàn bùn đất.
"Đừng sợ, chú là bác sĩ pháp y bên Cơ quan công an. Bọn chú chỉ muốn gặp cháu tìm hiểu một chút thông tin" Giọng điệu của ông ôn hòa, nét mặt nở nụ cười khiến tôi không còn cảm thấy sợ sệt nữa.
Sau đó tôi rất hợp tác để thu thập dấu vân tay và dấu chân, để từng bước xác định danh tính nạn nhân. Người đo trông rất quen, có vẻ là cư dân gần đó, nhưng tôi không biết tên anh ta.
Tất cả những gì tôi còn nhớ là người đàn ông nằm trên đất có khuôn mặt tái nhợt, không một chút thần sắc. Hơi khác so với người chết trong tưởng tượng trước kia, đôi mắt của anh ta nhắm nghiền chứ không trừng trừng mở to.
Lần đầu tiên tôi tận mắt nhìn thấy một thi thể, nó không đáng sợ như tôi tưởng tượng. Cũng là lần đầu tiên tôi nhìn thấy một bác si pháp y thực sự, người luôn tươi cười, ôn hòa và dễ mến.
Khi tôi lên cấp ba, một vài bạn học trong lớp ngày ngày thảo luận về bộ phim truyền hình Hồng Kông mang tên Truy tìm bằng chứng. Cho đến tận bây giờ tôi vẫn chưa xem bộ phim này, nhưng nó thực sự có tác động đến tôi.
Hoặc có lẽ do cuộc gặp gỡ với bác sĩ pháp y ngoài đời, cho nên tôi đặc biệt có hứng thú với những thứ mọi người nói đến.
Hồi đó bọn học sinh chúng tôi cũng không biết công việc bác sĩ pháp y là gì. Chi biết họ thường đối mặt với tử thi, trông rất ngầu mà hình tuợng bác sĩ pháp y trong phim cũng hoàn toàn mới mẻ.
Cũng chính từ đó trở đi, tôi dần có khái niệm mơ hồ về nghề bác sĩ pháp y. Nó đã đóng vai trò quan trọng khi tôi điền vào đơn đăng ký.
Bí ẩn, kí©ɧ ŧɧí©ɧ và hay ho, đó là cảm nhận của tôi về nghề pháp y lúc ban đầu.
Bố tôi và chú tôi đều là bác sĩ, hầu hết anh em họ hàng đều theo học ngành y. Tôi rất có hứng thú với y học từ khi còn là một đứa trẻ và thường đọc trộm sách của bố. Hơn nữa ước mơ của tôi cũng là trở thành bác sĩ.
Nếu không có thay đổi gì, tôi sẽ tiếp tục kế nghiệp người đi trước, khoác lên mình chiếc áo Blouse trắng và chữa bệnh cứu người.
Bất ngờ xảy đến khi điền vào đơn đăng ký nguyện vọng. Điểm thi tốt nghiệp của tôi tuơng đối lý tuởng, nguyện vọng một tôi chọn Đại học Y khoa hằng mong ước. Nguyện vọng hai và nguyện vọng ba đều là những truờng Cao đẳng liên quan đến ngành Y. Không còn nghi ngờ gì nữa, tôi sẽ trở thành một vị bác sĩ.
Nhưng khi đăng ký chuyên ngành, tôi thoáng nhìn thấy dòng pháp y. Vào thời điểm đó, có rất ít trường y trong nước đào tạo ngành này, đầu óc tôi chợt nảy ra một ý tưởng táo bạo.
Tôi nghĩ đến dáng hình cao ráo và nụ cười hiền hòa của vị bác sĩ pháp y năm đó. Sau khi tham khảo ý kiến của bố mẹ, tôi đã thêm ngành pháp y vào danh sách lựa chọn chuyên ngành của mình. Bố tôi nói rằng ông đã từng tiếp xúc với bác sĩ pháp y, ông không phản đối việc tôi theo học và sẽ tôn trọng sự lựa chọn của tôi.
Hơn một tháng sau, tôi trở thành sinh viên khoa pháp y của một trường đại học Y ở miền Nam. Thành phố và ngôi trường xa lạ, đặc biệt là chuyên ngành mới mẻ khiến tôi tò mò về tất cả mọi thứ.
Trong buổi học đầu tiên, thầy giáo tự hào nói với chúng tôi rằng nếu xét về thực lực tổng thể của các trường đại học y thì trường chúng tôi có thể xếp vào top bốn. Còn xét về thế mạnh của ngành pháp y thì cũng thuộc top đầu trong số "sáu trường" đại học y khoa.
"Sáu trường" ấy chính là sáu trường đại học mở ngành đào tạo pháp y hệ chính qυყ đầυ tiên trên cả nước.
Thấy giáo kể, năm đó bản thân ngu ngơ chọn học thạc sĩ chuyên ngành pháp y. Ban đầu thấy còn tưởng pháp y là "Y học nước Pháp"; nghe có vẻ rất cao siêu nên đã lựa chọn. Trong lớp học sinh nhao nhao rộ lên một tràng cuời.
Tôi bị cuốn hút bởi giảng đường ngày hôm đó, thầy đã giảng từ vụ án thế kỷ *O. J. Simpson đến những vụ án trong nước. Nó khiến tôi ngay càng tin tưởng rằng sự lựa chọn của bản thân là đúng đắn.
Đến năm ra trường, tôi lựa chọn quay về quê hương. Ngày mà tội đến cơ quan điểm danh, một lần nữa tôi gặp lại bác sĩ pháp y dễ mến ngày nào, lúc đó tôi mới biết ông họ Triệu.
Khi ấy bác sĩ Triệu dừng mắt ở phía tôi. Thật ra tôi đã nhận ra ông từ rất lâu rồi, bởi vì khi lựa chọn trở về, tôi đã nghĩ đến việc gặp lại ông.
Sau đó tôi nhanh chóng hòa nhịp vào công việc. Ông nói, tôi là bác sĩ pháp y duy nhất mới vào nghề mà có thể độc lập tiến hành khám nghiệm tử thi.
Muời năm rồi, dáng vẻ của bác sĩ Triệu không thay đổi nhiều. Ông vẫn cao ráo nho nhã, lông mày rậm và đôi mắt to. Tôi biết ông đã ngờ ngợ nhưng có lẽ vẫn không nhận ra tôi. Dù sao thì ngoại hình của tôi đã thay đổi rất nhiều, hơn nữa cũng chưa chắc ông còn nhớ tôi năm đó.
Bác sĩ Triệu nói cuối cùng cũng trông ngóng đuợc một bác sĩ pháp y xuất thân được đào tạo bài bản, cho nên ông tìm tới lãnh đạo để giữ tôi ở lại Đội Cảnh sát hình sự. Về lý thì cảnh sát mới vào nghề đều phải đi huấn luyện trong một hai năm.