Năm 344 trước Công nguyên, thời đúng tháng ba, trong hậu hoa viên cung Tần, sắc xuân đang đượm, trăm hoa đua nở, chim hót líu lo. Trên thảm cỏ xanh mướt, vài con công do quân chủ nước Thục cống tiến năm ngoái đang nô giỡn. Hai gã công trống đương xuân ra sức nhảy nhót, kêu hót, xoè đuôi, dốc hết bản lĩnh để phô bày sức hấp dẫn giống đực nhằm lấy lòng một nàng công mái đương nhởn nhơ cách đó không xa.
Cách đó trăm bước, trên đình Thưởng Xuân, Tần Hiếu Công và đại lương tạo(1) Công Tôn Ưởng đang ngồi đối diện, dường như không hề để tâm tới cảnh sắc mùa xuân phơi phới xung quanh. Tần Hiếu Công nét mặt sa sầm, mắt nhìn chăm chú vào tấm hịch văn gỗ đàn đặt trên bàn. Hịch văn là do Ngụy Huệ Hầu gửi tới vào nửa tháng trước, yêu cầu Tần Hiếu Công trước giờ Thân ngày Đinh Mùi tới Mạnh Tân(2), triều kiến Chu thiên tử.
Sau một hồi trầm ngâm suy nghĩ, Công Tôn Ưởng ngẩng đầu lên, giọng đầy khẩn khoản: “Chúa thượng! Việc cần chuẩn bị, vi thần đã chuẩn bị xong xuôi, năm nghìn tướng sĩ trang bị sẵn sàng, đợi lệnh xuất phát. Trước mắt còn lại ba ngày, nếu lên đường ngay, hành quân nhanh thì vẫn còn kịp.”
Tần Hiếu Công vẫn nhìn trừng trừng vào tấm hịch văn, dường như muốn xuyên thấu những mảnh gỗ viết mực đen xâu chỉ vàng trước mắt.
Công Tôn Ưởng lại khẩn cầu: “Khởi bẩm chúa thượng, hay là, hãy để vi thần hộ tống điện hạ tới đó?”
Tần Hiếu Công vẫn lặng thinh, mắt không rời khỏi tấm hịch văn.
Công Tôn Ưởng thở dài một tiếng, lại rũ đầu xuống.
Tần Hiếu Công cuối cùng cũng ngẩng lên, nhìn thẳng vào Công Tôn Ưởng: “Hừm! Cái gì mà tới Mạnh Tân triều kiến thiên tử? Trong mắt Ngụy Anh đã bao giờ có Chu Vương? Hắn xưa nay bụng dạ khó lường, chẳng qua là mượn cớ để hiệu lệnh thiên hạ!”
Công Tôn Ưởng đáp lời: “Hiệu lệnh thiên hạ chỉ là thứ yếu, thật lòng là muốn chinh phạt nước ta. Chúa thượng, mấy năm gần đây, chúng ta biến pháp đồ cường, thế nước ngày càng lớn mạnh, Ngụy Hầu đứng ngồi không yên, sớm đã nghĩ tới chuyện chinh phạt ta rồi. Hiện tại hắn đã chuẩn bị xong xuôi, chỉ thiếu lý do. Minh hội lần này, chúa thượng không thể không đi!”
Tần Hiếu Công thoáng kinh ngạc: “Ồ, ý ái khanh là Ngụy Anh mở minh hội là để chinh phạt ta?”
“Vi thần đã dò la biết được, mấy tháng nay, Ngụy Hầu lấy danh nghĩa hộ giá, liên tục điều động binh mã, chuyển bốn vạn lính trấn thủ Đại Lương tới vùng Hào Sơn, Hàm Cốc. Các nơi khác như Âm Tấn, Lâm Tấn quan, Thiếu Lương thuộc Hà Tây cũng tăng cường binh lính, kiểm tra gắt gao, canh phòng nghiêm ngặt. Đấy là chưa nói những nơi như Thiếu Lương, An Ấp huy động rất nhiều thợ thuyền, ngày đêm chế tạo đủ loại thiết bị công phá thành.”
Tần Hiếu Công cười nhạt một tiếng: “Hắn dám tới, cứ để hắn tới!”
Công Tôn Ưởng lo lắng: “Chúa thượng…”
Lại qua một hồi trầm ngâm lâu hơn nữa, khó chịu hơn nữa, Tần Hiếu Công mới ngẩng đầu nhìn Công Tôn Ưởng, khẽ thở dài một tiếng: “Dù quả nhân có đến tham dự, song nếu Ngụy Hầu thực sự muốn kiếm cớ, làm gì có chuyện không tìm ra?”
“Nếu chúa thượng không đi, cái cớ này hẳn chẳng cần tìm nữa!”
“Nếu công hầu các nước không đi, chỉ có quả nhân đi, há chẳng trở thành trò cười cho thiên hạ?”
“Chúa thượng, nếu không ngoài dự kiến của vi thần, công hầu các nước có lẽ đã tới từ lâu!”
“Cớ sao ái khanh lại khẳng định như vậy?”
“Bởi lý do Ngụy Hầu đưa ra quả thực rất hay: Triều kiến Chu thiên tử vào ngày kỷ niệm bảy trăm năm Vũ Vương tuyên thệ phạt Trụ, nghe thực đường đường chính chính, công hầu các nước còn có lý do gì không tới?”
“Ồ!” Tần Hiếu Công vẻ như không thực tin. “Ái khanh thử nói xem, những công hầu nào sẽ đi?”
“Trung Sơn và những nước nhỏ ở lưu vực sông Tứ không nói làm gì, còn trong số những nước lớn, nước Yên yếu nhất, Yên Công không dám không đi. Triệu, Hàn, Ngụy đều thuộc Tam Tấn, hơn nữa còn là láng giềng với Ngụy, Triệu Hầu, Hàn Hầu không thể không đi. Ngụy, Tề những năm gần đây không có xích mích, Tề Công không thể làm mất mặt Ngụy Hầu mà không đến. Còn Sở Vương có nể mặt Ngụy Hầu hay không, vi thần không dám chắc!”
Tần Hiếu Công trầm ngâm một lúc, nhíu mày hỏi: “Ý ái khanh là, ngay cả Tề Công cũng có thể tới?”
“Đúng vậy!”
Tần Hiếu Công tiếp tục trầm tư. Ánh mắt Công Tôn Ưởng không rời Hiếu Công, chờ đợi quyết định cuối cùng.
Tần Hiếu Công chầm chậm ngẩng lên, sắc diện cương quyết, dằn từng tiếng: “Công Tôn ái khanh! Mười tám năm trước, tiên quân vì muốn lấy lại Hà Tây, đã đại chiến với Ngụy Anh suốt ba tháng ròng, trúng tên mà mất. Quả nhân đã từng thề trước linh cữu tiên quân, không báo thù được cho tiên quân, không rửa nhục được cho Hà Tây, quả nhân sẽ không bước vào đất Ngụy nửa bước! Mười tám năm nay, quả nhân đã y theo lời đó. Lần này, quả nhân cũng không muốn phá lệ! Nếu công hầu các nước tới chầu thiên tử, thì cứ để họ đi!”
Tần Hiếu Công từ từ đứng dậy, không nói một lời với Công Tôn Ưởng, theo hành lang hiên ngang bước đi. Nhìn theo bóng Hiếu Công dần khuất, ánh mắt Công Tôn Ưởng tràn đầy ngỡ ngàng.