Một giờ sau, Lưu Tiểu Mộc lại gõ cửa văn phòng Hàn Văn Dật.
Hàn Văn Dật đặt tài liều trong tay xuống nói: "Mời vào."
"Sư phụ, đều đã hẹn ổn thoả." Lưu Tiểu Mộc nói: "Đầu giờ chiều thân chủ sẽ đến, còn nhà đầu tư sẽ tìm anh bàn công chuyện vào lúc 3h."
"Được."
"Vậy tôi xin phép ra ngoài?" Sau khi Lưu Tiểu Mộc báo cáo cũng không còn chuyện gì khác.
Hàn Văn Dật nhìn đồng hồ, thời gian vẫn còn sớm, anh cũng không có công việc gì vào buổi sáng.
"Nếu bây giờ anh không bận." Hàn Văn Dật nói: "Tôi sẽ chỉ dẫn anh thêm một khoá học."
Đôi mắt Lưu Tiểu Mộc nhanh chóng phát sáng, liên tục nói: "Không bận, không bận. Sư phụ anh chờ tôi một chút."
Anh vội vàng chạy ra ngoài tìm notebook cùng bút. Anh biết đây sẽ là một bài giảng dài, sợ mình không thể ghi chép kịp, vì thế lại tìm một cây bút ghi âm từ trong ngăn kéo. Sau khi chuẩn bị tốt các dụng cụ, anh nhanh chóng quay trở lại văn phòng của Hàn Văn Dật, ngồi đối diện với Hàn Văn Dật như một học sinh ngoan ngoãn.
"Trước tiên anh nói cho tôi biết anh nghĩ gì về việc tư vấn tâm lý cho thân chủ?" Hàn Văn Dật không chỉ điểm ngay lập tức, mà muốn Lưu Tiểu Mộc tự mình nói ra.
Lưu Tiểu Mộc gặm gặm đầu bút, nhớ lại nội dung trong sách giáo khoa: "Tư vấn tâm lý hay còn được gọi là trị liệu tâm lý, chủ yếu có hai loại, một là trị liệu hành vi, hai là trị liệu phi hành vi. Nếu chia nhỏ ra..."
"Không cần chia nhỏ." Hàn Văn Dật ngắt lời: "Nếu muốn chia nhỏ ra, người ta có thể chia ra hàng trăm loại."
Lưu Tiểu Mộc xấu hổ gãi đầu: "A... Nếu không chia ra, vậy phải nói thế nào đây?"
Hàn Văn Dật khẽ nhíu mày: "Những năm đầu tư vấn tâm lý được chia thành nhiều trường phái, mỗi trường phái đều khác nhau rõ ràng. Nhưng nghiên cứu đã chứng minh, tỷ lệ chữa khỏi khi sử dụng các trường phái khác nhau là không lớn, cho nên hiện tại các cố vấn tâm lý đều chọn sử dụng một liệu pháp toàn diện."
Anh dừng lại một chút: "Cho nên, phân loại cũng không quan trọng, quan trọng là cách anh nghĩ. Hãy dùng sự hiểu biết của bản thân để nói một cách đơn giản, đừng dựa vào sách giáo khoa."
"Được được, hảo sư phụ."
Lưu Tiểu Mộc vội vàng gật đầu.
"Đầu tiên, phải thành lập được sự tín nhiệm của thân chủ." Lưu Tiểu Mộc nói: "Sau đó nghĩ cách tìm ra điểm mấu chốt của thân chủ..."
Những người đến để được tư vấn tâm lý, chắc chắn họ sẽ nói ra vấn đề của mình, ví dụ như "Tôi và bạn gái đã chia tay nên tôi cảm thấy khó chịu", "Tôi vì lo lắng cho kỳ thi sắp tới nên ngủ không được". Nếu bạn không biết mình cần phải lo lắng về vấn đề gì, thì bạn sẽ không lo lắng về vấn đề đó.
Nhưng những vấn đề họ nói chỉ là dấu hiệu. Cố vấn tâm lý phải tìm cách nhìn ra được bản chất của vấn đề. Ví dụ như một số người cảm thấy lo lắng khi đi làm, dù đã thay đổi năm sáu công việc cũng không thể trị được tật xấu này. Cố vấn tâm lý cùng anh ta nói chuyện mấy tháng mới phát hiện ra, thật ra nguyên nhân khiến anh ta lo lắng không phải là công việc mà là mâu thuẫn với người cha cường quyền ở trong nhà. Nếu không thể biết rõ được bản chất của vấn đề, dù bạn có cố gắng quan tâm đến công việc của anh ta như thế nào đi chăng nữa cũng không thể chữa khỏi, bởi vì nguyên nhân của vấn đề đã sai từ đầu.
"Vậy anh nói xem." Hàn Văn Dật tiếp tục đặt câu hỏi: "Làm thế nào để tìm ra mấu chốt của vấn đề?"
Lưu Tiểu Mộc không dám trả lời vấn đề này. Những trường hợp trong sách giáo khoa có những manh mối rất đơn giản để tìm ra đáp án, nhưng trong thực tế, có cả ngàn bác sĩ tâm lý và cả ngàn bệnh nhân Hamlet.
Hàn Văn Dật thấy anh ta không trả lời, liền nói ra đáp án của mình: "Học để tìm ra điểm mâu thuẫn trên người của bọn họ."
Lưu Tiểu Mộc liền ghi chú lại những từ ngữ mấu chốt.
"Tất cả những người cần tư vấn tâm lý mà tôi gặp qua đều rất mâu thuẫn. Nhìn bọn họ có vẻ kiên cường, nhưng thật ra nội tâm lại yếu ớt; trông bọn họ có vẻ độc lập, nhưng nội tâm lại muốn gần gũi với các mối quan hệ thân mật; nhìn như thiếu thốn tình cảm, nhưng khi có ai đó lại gần liền chạy trốn..."
Một bên Lưu Tiểu Mộc nghe giảng một bên lại liên tục gật đầu. Chưa cần nói đến người bệnh, chính những người bình thường, hầu như tất cả mọi người đều có một mặt mâu thuẫn, dù nhẹ hay nặng.
"Nội tâm mâu thuẫn nhất định sẽ biểu hiện qua lời nói và hành động, cho nên phải cẩn thận quan sát lời nói và hành động của bọn họ để tìm ra điểm mấu chốt."
Lưu Tiểu Mộc nhanh chóng ghi chép lại.
"Nhiều người cho rằng, nếu lời nói và hành động của anh ta không đồng nhất, chứng tỏ anh ta đang nói dối. Kỳ thật chưa chắc đã như vậy, tuy nhiên cũng không thể loại trừ khả năng họ đang nói dối, nhưng trong hầu hết các trường hợp, ngôn ngữ của mọi người biểu hiện quan điểm của bọn họ -- quan điểm mà bọn họ thật sự tin tưởng."
Hàn Văn Dật lại tiếp tục nói: "Nhưng mà hành vi của bọn họ không nhất định sẽ đi theo quan điểm của bọn họ. Bởi vì một người không chỉ có một tư tưởng, hơn nữa hành vi của bọn họ sẽ thiên về bản năng nhiều hơn. Ví dụ như những người muốn giảm cân, họ biết rõ mình không nên ăn những đồ ăn dầu mỡ, những thực phẩm không lành mạnh, họ hoàn toàn tin tưởng vào điều này. Nhưng cũng có nhiều người không kiểm soát được tay và miệng của mình."
"Đây là "bất đồng nhận thức" sao?" Lưu Tiểu Mộc xấu hổ lè lưỡi: "Thật ra tôi cũng vậy. Mỗi ngày tôi đều muốn đi ngủ sớm. Nhưng đến buổi tối vẫn muốn thức khuya..."
"Mỗi người đều như vậy. "Bất đồng nhận thức" là một lý luận, có rất nhiều phương pháp để giải thích điều này." Hàn Văn Dật nói: "Lời nói và hành vi bất đồng không phải là vấn đề quan trọng nhất. Quan trọng là, nhiều người không thể chấp nhận sự bất đồng trong bản thân họ. Bọn họ cho rằng mình phải trở thành bộ dáng hoàn mỹ như họ mong muốn, cho nên khi những người giảm cân không kiểm soát được tay của họ mà duỗi lấy lát khoai tây, bọn họ sẽ điên cuồng trách cứ bản thân mình, dùng mọi biện pháp để ép buộc bản thân mình không tái phạm nữa. Nhưng bản năng của bọn họ không chấp nhận loại ép buộc này, lần sau họ vẫn sẽ tiếp tục duỗi tay lấy khoai tây. Vì thế họ càng trở nên điên cuồng khiển trách và ép buộc bản thân mình hơn nữa... Cứ như thế, áp lực về tâm lý sẽ khiến họ bị bệnh ngay cả khi họ không có bệnh."
Lưu Tiểu Mộc vừa ghi chú vừa nói: " Cho nên nhiệm vụ của cố vấn tâm lý là giúp họ học được cách chấp nhận bản thân mình..."
"Anh đã bỏ qua một bước. Chấp nhận bước lên phía trước mới là điều quan trọng nhất."
"Cái gì?" Lưu Tiểu Mộc vội vàng cầm bút chuẩn bị ghi lại từ ngữ mấu chốt.
"Là -- lý giải." Hàn Văn Dật nói gằn từng chữ một.
Anh dừng một lát, rồi nói tiếp: "Trước khi tiếp nhận, phải học cách lý giải. Thời điểm hai lực lượng đang giằng co, không được để gió đông lấn áp gió tây, cũng không để gió tây lấn áp gió đông. Thay vào đó, hãy dừng lại khi duỗi tay về lát khoai tây mà tự hỏi nhất định phải ăn được nó sao? Cũng cái tay đó duỗi về phía chính mình mà tự hỏi tại sao bản thân mình không thể giảm béo được?"
Những lời Hàn Văn Dật nói hoàn toàn khác hẳn với sách giáo khoa truyền thống, Anh dùng những từ ngữ đơn giản, quen thuộc để giảng lại những trường hợp mà anh từng tiếp xúc, Lưu Tiểu Mộc nghiêm túc lắm nghe, thỉnh thoảng cười vì hiểu được.
"Chỉ cần họ có thể dừng lại và tự hỏi, họ sẽ có đáp án. Có lẽ bàn tay sẽ nhận ra rằng, nó chỉ theo bản năng mà hướng về đồ ăn ngon, thật chất nó cũng không muốn lấy lát khoai tây cho lắm. Có lẽ họ sẽ phát hiện mình thấy những người khác đều giảm cân, nên lo lắng nếu mình không theo kịp xu hướng của xã hội, mình sẽ bị xã hội đào thải, chứ không phải thật sự muốn giảm cân. Vì thế họ sẽ không còn hà khắc với bản thân mình trong việc từ bỏ lát khoai tây. Cuối cùng họ đã hiểu ra, hoà giải và thương lượng để cả hai đều chấp nhận để hợp tác và cùng nhau thực hiện -- sự chấp nhận bản thân được hình thành." Lần đầu tiên Lưu Tiểu Mộc được nghe có người đem sự mâu thuẫn của bản thân so sánh với sự mâu thuẫn của một người và một bàn tay.
Nhưng sự so sánh này rất ấn tượng, hơn nữa lại thú vị.
"Cho dù là hoà hợp chính mình hay hoà hợp với người khác..." Hàn Văn Dật cười cười,"Đều giống nhau. Học được cách lý giải, sau đó, học được cách tiếp nhận."
Lưu Tiểu Mộc liên tục gật đầu: "Sư phụ, anh thật là tốt. Nếu như anh đi làm thầy giáo, khẳng định bọn học sinh sẽ rất thích nghe anh giảng bài."
Hàn Văn Dật nhìn thấy bút ghi âm đang sáng lên trong tay anh ta cùng với notebook để trước bàn.
"Cậu rất thích ghi chú lại sao?" Anh hỏi.
"A?" Lưu Tiểu Mộc sửng sốt.
"Giao cho anh một nhiệm vụ. Tổ tiết mục muốn tôi phải làm một bản thảo nhưng tôi lại lười đánh máy." Hàn Văn Dật buông tay,"Cậu dựa theo ghi chú mà sắp xếp lại bản thảo, sau khi làm xong thì đưa cho tôi một bản."
"Tôi viết bản thảo cho anh sao?" Lưu Tiểu Mộc sợ ngây người,"Cái này không được đâu, lỡ như tôi làm sai thì sao?"
"Sợ cái gì? Cậu làm xong thì đưa tôi một bản, tất nhiên tôi sẽ chỉnh sửa lại lần nữa." Hàn Văn Dật nói: "Có thể sử dụng cái nào thì dùng, chỗ nào viết không ổn tôi sẽ viết lại -- vì để tránh phiền phức như vậy nên cậu phải viết thật tốt."
Có Hàn Văn Dật nói trắng ra như vậy, áp lực của Lưu Tiểu Mộc mới giảm bớt.
"Được. Hảo sư phụ!" Lưu Tiểu Mộc nắm chặt tay, làm một động tác cổ vũ: "Sư phụ, một khi tiết mục của anh được phát sóng, nhất định rất nhiều người sẽ thích."
Nói xong anh ta ôm notebook cũng bút ghi âm vội vàng chạy nhanh ra ngoài.
Hàn Văn Dật nhìn bóng dáng của anh ta, khẽ cười cười. Lưu Tiểu Mộc là một học sinh nghiêm túc, chỉ là hơi nhát gan. Biết tìm cơ hội để học hỏi kinh nghiệm, nhất định tương lai sẽ là một hạt giống không tồi.
=====
Vào buổi chiều, Hàn Văn Dật được tiếp tân thông báo, Trương Lung đã tới phòng tư vấn. Vì thế anh lập tức xuống lầu.
Quả nhiên, Trương Lung đã ngồi chờ trong phòng tư vấn. So sánh với lần trước, lần này cô đã bớt đi vẻ tiều tụy.
"Thầy Hàn." Trương Lung vội vàng đứng dậy chào hỏi Hàn Văn Dật.
"Đã lâu không gặp." Hàn Văn Dật đi đến ngồi xuống sô pha,"Gần đây có khỏe không?"
"Ừm..." Trương Lung có chút ngượng ngùng,"Gần đây việc học tương đối bận, công việc quá nhiều, cho nên rất lâu rồi không đến đây."
Việc học đúng là rất bận, sắp tới cô phải ra nước ngoài, còn rất nhiều công việc phải giải quyết. Nhưng nếu bận đến độ không thể dành một hai giờ đến để được tư vấn tâm lý, đó là một cái cớ.
Đã lâu như vậy Trương Lung không có tới, cô lo lắng Hàn Văn Dật sẽ cảm thấy khó chịu, nhưng Hàn Văn Dật không có biểu hiện gì của sự khó chịu -- anh có thể hiểu được sự băn khoăn của thân chủ. Nhưng anh lại cảm thấy hứng thú với đồ uống được đặt trước mặt Trương Lung.
"Cô đã ăn cơm trưa sao?" Hàn Văn Dật nói: "Đây là cà phê của cô uống à?"
"Tôi còn chưa ăn. Giữa trưa không quá đói nên không muốn ăn." Trương Lung nói: "Là cà phê đen, tôi rất thích uống cà phê đen."
"Tôi nhớ rõ trên thông tin cô có viết cô bị bệnh dạ dày?" Hàn Văn Dật cầm trong tay thông tin cá nhân của Trương Lung mà xem.
Phải biết rằng tâm lý và sinh lý của con người có mối quan hệ mật thiết với nhau không thể tách rời, các bệnh trạng của cơ thể có khả năng tạo thành ảnh hưởng rất lớn đến tâm lý và ngược lại, áp lực từ tâm cũng có khả năng ảnh hưởng đối với sức khoẻ sinh lý. Cho nên khi cố vấn tâm lý tư vấn cho thân chủ, đầu tiên cần phải xác định tình trạng thân thể của thân chủ có bệnh cấp tính hoặc mãn tính hay không. Trương Lung đã viết rõ điểm này vào lần hẹn trước.
"Ừm..." Trương Lung thừa nhận: "Tôi đã bị bệnh dạ dày được mấy năm nay."
Hàn Văn Dật nhắc nhở: "Khi bụng rỗng mà uống cà phê đen là việc không tốt cho dạ dày."
"Không quan trọng." Trương Lung vội vàng xua tay,"Tôi thường xuyên bận đến không thể ăn cơm, nên uống một ly cà phê để nâng cao tinh thần, dạ dày cũng đã quen rồi."
Rõ ràng Hàn Văn Dật không đồng ý với điều này.
Tự mình gây thương tổn cho mình, anh thầm nghĩ. Lại quan sát biểu tình của Trương Lung, anh lại yên lặng mà bổ sung vào: Tự mình thương tổn bản thân một cách vô ý thức.
"Sau khi trở về từ lần gặp mặt trước." Anh hỏi: "Cô có tự hỏi những vấn đề mà tôi hỏi cô không?"
"Có." Trương Lung vội vàng trả lời.
Lần trước cô dự định nhờ Hàn Văn Dật giúp cô đưa ra lựa chọn trong tình huống tiến thoái lưỡng nan, nhưng Hàn Văn Dật lại không giúp cô lựa chọn, ngược lại bảo cô quay về suy nghĩ những vấn đề mà anh đã hỏi cô.
Thật ra Trương Lung không hài lòng cho lắm về lần tư vấn trước. Cô giống như một học sinh nhờ thầy giáo hỗ trợ giải bài tập, nhưng thay vì chỉ cô cách làm bài thầy giáo lại cho cô thêm bài tập để cô đi làm. Cô có hoài nghi rằng thật ra đến thầy giáo cũng không biết được đáp án của vấn đề kia.
Nhưng khi cô thật sự tự hỏi về những vấn đề đó, cô lại thu hoạch được những kết quả bất ngờ!
"Thầy Hàn, câu hỏi lần trước anh hỏi tôi, thật thần kỳ." Trương Lủng nói: "Hai ngày trước khi tôi đang trên xe buýt vì không cẩn thận giẫm phải chân một người mà bị mắng cả mấy trạm, lúc đấy tôi cảm thấy rất tủi thân và rất muốn tìm Vương Minh Nhạc. Nhưng trước khi tôi gọi cho anh ta, tôi đã tự hỏi những vấn đề mà anh hỏi tôi, tại sao tôi lại muốn tìm anh ta chứ? Tôi thật sự yêu anh ta sao? Kỳ thật chính bản thân tôi cũng không biết đáp án, nhưng khi ngẫm lại những vấn đề này, đột nhiên tôi cảm thấy, thật ra tôi không muốn đi tìm anh ta như tôi nghĩ... Đây là lần đầu tiên tôi khống chế được bản thân mình."
"Không phải trước kia tôi không khống chế được bản thân mình. Nhưng mỗi lần bị áp lực, một lúc sau tôi sẽ bắn ngược lại một cách mãnh liệt, tôi sẽ làm những sự tình một cách kịch liệt hơn. Chỉ là lần này, tôi thật sự bình tĩnh, không cảm thấy khó khăn trong việc từ bỏ nữa."
Thành công lần này khiến cô vô cùng vui mừng, cũng nhận thức được tư vấn tâm lý đối với chính mình có ích, cho nên đã hẹn để được tư vấn lần hai. Cô hy vọng có thể thông qua phương thức tư vấn tâm lý giúp bản thân mình thoát khỏi khốn cảnh này.
Hàn Văn Dật cười cười: "Có đôi khi tự hỏi chính mình tại sao muốn làm chuyện này, tự hỏi một chút có phải bản thân thật sự muốn làm chuyện này không, so với việc buộc bản thân "không được làm chuyện này" sẽ có hiệu quả hơn."
Nếu là trước đây, khi nghe những lời này Trương Lung cảm thấy khó mà hiểu được. Nhưng hôm nay cô đã được tự trải nghiệm, cô vô cùng đồng ý.
Hàn Văn Dật hỏi: "Mối quan hệ gần đây của cô thế nào?"
Khi được hỏi vấn đề này, Trương Lung có điều ngượng ngùng: "Gần đây tôi rất ít chủ động đi tìm anh ta...Nhưng anh ta đến tìm tôi, tôi cũng không nhẫn tâm cự tuyệt anh ta..."
Có một số lời nói, Trương Lung rất khó nói ra với bạn bè và người thân. Đối với cô việc khó khăn khi lựa chọn, người khác khó có thể hiểu được. Không những không hiểu, có khi còn từ trên cao nhìn xuống phê phán cô vài câu: "Vì sao cả chuyện này cô cũng không làm được?","Cô xứng đáng bị như vậy, tự bản thân tìm đường chết!"...Những lời chỉ trích ấy càng làm cô thêm đau khổ, cũng làm cho cô không muốn tâm sự cùng người khác.
Nhưng tại phòng tư vấn tâm lý này, Hàn Văn Dật không chỉ trích cô, điều này làm cho cô có dũng khí đem những suy nghĩ âm u trong nội tâm của cô nói ra.
"Kỳ thật, tôi biết bản thân mình hèn nhát. Nhưng tôi cảm thấy tôi không còn nhiệt tình với cuộc sống này nữa, không còn hứng thú với những người bên cạnh, chỉ có mỗi lần cùng anh ta tra tấn lẫn nhau, dù rất đau khổ, nhưng điều này làm cho tôi cảm thấy tôi còn đang sống, vẫn còn là con người có máu có thịt." Trương Lung rối rắm mà nói: " Có phải cái suy nghĩ này của tôi rất kỳ quái phải không? Tôi còn có thể cứu chữa được sao?"
Lời nói này vô cùng khủng khϊếp. Nhưng phản ứng của Hàn Văn Dật khi nghe xong lại vô cùng bình thản.
"Tôi không cảm thấy cô hèn nhát, cũng không cảm thấy cô kỳ quái chỗ nào cả." Hàn Văn Dật ôn hoà nói: "Điều này thực bình thường, rất nhiều người đều có suy nghĩ như vậy."
Trương Lung kinh ngạc: "Điều này thực bình thường?!"
"Đúng vậy." Hàn Văn Dật lần nữa khẳng định: "Điều này rất bình thường. Không nói đâu xa, tôi có một vài người bạn, thời điểm vừa mới chia tay, nói mấy lời cũng gần như giống cô vậy."
Trương Lung giật mình.
Hàn Văn Dật khẳng định và dùng ánh mặt cổ vũ cô. Nhưng lúc anh cổ vũ cô, cô lại dần dần lộ ra sự mất mát và thất vọng.
Nhìn thấy sự thất vọng của Trương Lung, Hàn Văn Dật bình tĩnh mà rũ mắt xuống.
Kể từ lần được tư vấn trước, Trương Lung đã tiến hành nhiều lần tự phê bình mình: "Tôi hèn nhát.", "Tôi xứng đáng bị như vậy.", "Tôi rất xấu."....Cho đến lời nói kia, cô nói, cô đối với cuộc sống mất đi sự nhiệt tình, cô nói, cô thật kỳ quái. Từ lời phê bình của cô ấy, Hàn Văn Dật nghe được một cảm giác mạnh mẽ -- đó là "Cảm giác về sự ưu việt" của cô ấy.
Mỗi người đều có yêu cầu cảm giác về sự ưu việt, nhưng không phải lúc nào sự ưu việt cùng phẩm chất ưu tú cùng xuất hiện. Có đôi khi đương lúc mọi người ý thức được bản thân mình không giống với người bình thường, ngay cả khi điều đó không phải là một phẩm chất tốt, và họ được đối xử đặc biệt vì điều này, họ có khả năng sẽ sinh ra cảm giác về sự ưu việt.
Mà cảm giác về sự ưu việt kỳ thật là một cái bẫy rập lớn, một khi mọi người rơi vào cái bẫy rập này, sẽ vô pháp tự kiềm chế. Chẳng sợ cái bẫy rập này làm cho bọn họ đau khổ dày vò, bọn họ không thể thoát ra, bởi vì bọn họ cần một cái bẫy như vậy.
Mà khi Hàn Văn Dật nói cho cô biết, cô bình thường, có dụng ý ám chỉ tâm lý để đánh vỡ cảm giác về sự ưu việt của cô, đánh vỡ cái bẫy mà cô tự đặt ra cho chính mình. Chỉ khi nào cô ấy không còn hài lòng về nó, cô ấy sẽ không còn đau khổ vì nó nữa.