"Tần thời minh nguyệt, Hán thời quan
Vạn lý trường chinh nhân vị hoàn."
Trăng Tần sáng rọi, ải Hán xa,
Muôn dặm chinh phu chưa về nhà.
- Trích "Xuất tái", Vương Xương Linh -
....
Vệ Trường Lạc đứng mãi trên tường thành, mắt vẫn thẫn thờ nhìn bốn bề cát vàng mênh mông, dù rằng biết rõ bóng người đã khuất xa muôn dặm quan ải.
Thị nữ Xuân Hương khoác áo choàng lên vai nàng, nhỏ giọng khuyên nhủ:
"Ở đây gió lớn, Quận chúa nên về nghỉ ngơi kẻo sinh bệnh, điện hạ biết được cũng sẽ không yên lòng."
Vệ Trường Lạc chậm rãi quay đầu lại, đưa đôi mắt đỏ hoe nhìn Xuân Hương, hỏi:
"Tại sao lúc chàng rời đi, không ai báo cho ta đến đưa tiễn chàng?"
Nếu nàng không thức dậy kịp lúc, e rằng ngay cả bóng lưng cuối cùng của Duệ ca ca cũng không thể thấy được.
Xuân Hương khẽ đáp:
"Bẩm Quận chúa, đó là ý của điện hạ. Điện hạ không cho chúng nô tỳ đánh thức Quận chúa dậy, trước là muốn người được say ngủ thêm chút ít, sau cũng là sợ cảnh chia ly đoạn trường."
Lý Phù Duệ trước nay tung hoành sa trường chưa biết sợ hãi cái chết, lại chỉ sợ nước mắt của nữ nhân. Những lần xuất chinh trước, hắn cũng đều âm thầm rời đi, chẳng cho Vệ hoàng hậu hay biết, sợ cảnh chia ly bịn rịn làm nhụt chí tang bồng.
Vệ Trường Lạc nắm chặt cây trâm phỉ thúy trong tay, lẳng lặng bước xuống tường thành. Năm bước đi, một bước quay đầu nhìn lại, dường như đang chờ mong bóng người quay về.
Tất nhiên, kỳ tích đã chẳng xuất hiện, chỉ có bốn bề cát vàng đối diện với nàng.
Đêm đến, nàng lại không ngủ được, ngồi dậy thắp đèn săm soi cây trâm phỉ thúy trong tay. Nàng cứ vuốt ve cây trâm ấy, đầu miên man nhớ tới từng lời nói từng cử chỉ của Duệ ca ca trước đây. Chẳng biết từ bao giờ, giọt nước mắt trong suốt như pha lê rơi xuống sợi dây đỏ trên cổ tay, ướt đẫm.
Một lúc sau, bỗng nghe ngoài cửa có tiếng thị nữ lục tục hành lễ:
"Hoàng hậu nương nương vạn an."
Bấy giờ, Vệ Trường Lạc mới giật mình tỉnh táo lại, đưa tay lau nước mắt, chỉnh lại y trang, không dám thất lễ trước mặt cô mẫu.
Vệ hoàng hậu bước vào phòng, chỉ thấy cháu gái xuống giường hành lễ với mình, đôi mắt thì đã sưng lên, hẳn là đã khóc không ít. Bà đỡ nàng ngồi xuống, nói:
"Không cần đa lễ."
Vệ Trường Lạc hỏi:
"Cô mẫu đêm khuya đến gặp Kiều Kiều, lẽ nào là có việc gì hệ trọng?"
Vệ hoàng hậu lắc đầu, cười nói:
"Không phải là chuyện gì hệ trọng lắm. Chỉ là trước khi Duệ nhi xuất chinh có tới gặp ta, nó lo mình rời đi rồi sẽ khiến Kiều Kiều đau buồn, nhờ cậy bản cung trông nom an ủi con."
Vệ Trường Lạc ngẩn ra, lẩm bẩm:
"Duệ ca ca... Duệ ca ca không nói gì với con..."
Vệ hoàng hậu khẽ cười, ôn tồn nói:
"Đứa con trai này của ta ngốc như vậy đấy. Người khác làm cho con một chuyện đã nói thành mười, Duệ nhi lại trái ngược, làm mười chuyện cũng chỉ nói một. Từ nhỏ đến lớn, rõ ràng nó muốn quan tâm đến Kiều Kiều, lại lo con sợ hãi, chỉ âm thầm nhờ bản cung làm thay."
Nói tới đây, bà thở dài, lại tiếp lời:
"Tiểu tử này chẳng biết giống ai, tính tình bướng bỉnh, lòng tự tôn lại cao, rõ ràng là có ý với người ta, lại sợ người ta chỉ cảm kích nó, thương hại nó. Đêm con mất tích, bệ hạ lại trọng thương, thân là Hoàng tử cũng là đại tướng quân nắm giữ binh quyền, Duệ nhi phải túc trực bên cạnh hộ giá, tránh cho cục diện rối ren. Nó phái thuộc hạ đi tìm con khắp nơi, vẫn chẳng thấy tin tức đâu. Cả đêm không ngủ xử lý chính sự, đến sáng hôm sau vẫn chưa tìm thấy con, nó còn định đích thân cưỡi ngựa đi tìm. Đúng lúc đó, Vương tướng quân báo tin về đã tìm thấy con cùng Thái tử, nó mới tạm nhẫn nại đợi ở trong thành..."
Nghe đến lời này, Vệ Trường Lạc cúi đầu cắn chặt môi, trong lòng vừa hối hận vừa tự trách, nước mắt đã tràn khóe mi.
Vệ hoàng hậu vẫn đều giọng kể lại:
"Lần này xuất chinh dẹp Thổ Phồn, bệ hạ vốn định phái phụ thân của con đi. Nhưng Duệ nhi lại lo cho đại ca. Mấy năm nay, kể từ khi mẫu thân con qua đời, đại ca ngày đêm chìm đắm trong tửu sắc, sức khỏe không được như xưa, tuổi cũng đã cao. Duệ nhi nghĩ vậy, mới cầu xin bản cung khuyên nhủ bệ hạ để nó thay cha con ra trận. Bản cung tất nhiên không muốn nó xuất chinh ngay lúc này. Kiều Kiều, con có biết Duệ nhi rời đi ngay bây giờ, nó phải đánh đổi những gì không? Không nói đến hiểm nguy trên chiến trường, chỉ kể tới tình thế triều đình hiện nay. Bệ hạ đang trọng thương, sức khỏe rất yếu, nếu chẳng may bệ hạ... Lúc đó Duệ nhi không có ở bên cạnh, ắt mất đi tiên cơ, bị kẻ khác khống chế cục diện. Vốn dĩ Duệ nhi tay nắm binh quyền, công lao hãn mã vô số, sau lưng còn có Vệ gia ủng hộ, trong các hoàng tử không ai có thể tranh lại nó, nó vì ai mà phải bôn ba chiến trường, vì ai mà phải chịu thiệt về mình như vậy?"
Vệ Trường Lạc bật khóc, không thể kiềm nén được nữa, nước mắt cứ tuôn ra.
Vệ hoàng hậu nắm lấy tay nàng, nhẹ nhàng ôn tồn nói:
"Duệ nhi có trăm ngàn điểm tốt, chỉ có một chỗ không tốt, đó chính là nó không biết kể công, không biết giả đáng thương, càng không cần lòng thương hại của người khác. Thế nhưng, người làm mẹ như bản cung thì lại cần phải nói. Kiều Kiều, bản cung nuôi dưỡng con từ nhỏ, tự nghĩ chưa từng làm gì hổ thẹn với lòng, trái lại, có đôi lúc còn yêu thương chiều chuộng con hơn cả con ruột của mình. Bản cung không mong đợi con báo đáp, chỉ xin con hãy thương lấy con ta, được chứ? Duệ nhi bề ngoài lạnh nhạt cứng rắn, kỳ thật trong lòng lại rất cần người yêu thương, con tặng nó một cái bánh đã khiến nó nhớ mãi bao năm, lẽ nào còn không rõ?"
Vệ hoàng hậu không hề nói lời nào nặng nhẹ, nhưng mỗi câu chữ đều như kim nhọn đâm vào lòng nàng. Cho dù bà thương yêu nàng, nhưng rốt cuộc cháu gái cũng không phải con ruột. Trông thấy nhi tử mình vì nàng mà chịu khổ, có người mẹ nào vui lòng được chứ? Ngoài mặt, bà nói năng ôn hòa, nhưng lại ngầm trách nàng lạnh nhạt con mình, dù nàng không thông minh cũng có thể nghe hiểu.
Vệ Trường Lạc tựa vào lòng cô mẫu, nghẹn ngào nói:
"Kiều Kiều biết sai rồi. Đợi Duệ ca ca trở về, Kiều Kiều sẽ yêu thương chàng, sau này tuyệt đối không qua lại với Thái tử nữa. Tuy rằng Kiều Kiều không khéo léo giỏi giang, nhưng con sẽ học làm hiền thê lương mẫu, hầu chồng dạy con, không khiến Duệ ca ca phải hổ thẹn vì mình..."
Vệ hoàng hậu xoa đầu nàng, cười bảo:
"Có lời này của con, bản cung đã an lòng rồi. Duệ nhi là nhi tử của ta, Kiều Kiều là cháu gái ta yêu thương nhất, sau này con gả cho Duệ nhi, bản cung sẽ không khắt khe với con. Chỉ cần hai đứa phu thê hòa thuận, sinh cho ta một hoàng tôn trắng trẻo bụ bẫm, bản cũng đã mãn nguyện vô cùng.
Vệ Trường Lạc nghe vậy, hơi đỏ mặt, lại bất giác đưa tay chạm nhẹ vào bụng mình. Nàng tưởng tượng đến lúc nơi này mang cốt nhục của Duệ ca ca, hai má đã đỏ
ửng lên, gật đầu nói:
"Kiều Kiều sẽ cố gắng."
....
Đầu tháng hai, Vệ gia quân hộ tống đoàn xa giá quay về kinh thành.
Lúc này, Vệ Trường Lạc ngồi trong xe ngựa, quay đầu nhìn lại, chỉ thấy thành Trường An dần lui xa, khuất dần sau lớp bụi mờ.
Trên đường về, đi từ Tây Bắc xuôi về Giang Nam, nàng nao nao nhớ tới lúc đi đã từng vui vẻ háo hức nhường nào. Khi ấy, nàng ngày ngày đều quấn lấy Duệ ca ca, ríu rít nói bao nhiêu thứ trên đời, hắn vẫn luôn kiên nhẫn lắng nghe. Bây giờ, rõ ràng cũng là khoảng cách đó, nhưng đường về như càng diệu vợi xa hơn bội phần. Một mình nàng lặng lẽ ngồi trong xe, đếm từng giọt thời gian trôi qua vô cùng chậm chạp.
Ngày về tới Kim Lăng, bấy giờ Giang Nam đã bước vào độ tháng ba, muôn hoa nở rộ.
Nàng quay về cung, lẳng lặng mở hòm rương, lấy ra chiếc giá y đã chuẩn bị sẵn. Lẽ ra, thời khắc này, nàng đã khoác lên giá y, trở thành tân nương của hắn. Đáng tiếc, tháng ba đã đến, hắn thì vẫn chinh chiến ở biên ải vạn dặm xa.
Nàng vuốt ve chiếc giá y lộng lẫy một lúc lâu, mới khẽ thở dài, cất lại giá y vào rương.
....
Chớp mắt đã tới Thanh Minh, hôm ấy, sau bao ngày mòn mỏi chờ mong, cuối cùng nàng cũng nhận được thư từ biên cương gửi về.
Màn đêm buông xuống Tử Cấm thành, Vệ Trường Lạc ngồi bên cửa sổ, cẩn thận lần giở phong thư còn lấm phong trần ra. Nàng run run cầm lên lá thư, chỉ thấy bên trên vỏn vẹn mấy dòng:
"Lưỡng tình nhược thị cửu trường thì, hựu khởi tại triêu triêu mộ mộ? (1) Ta ở nơi này vẫn bình an, mong Kiều Kiều chớ quá thương nhớ, chốn kinh thành mong nàng giữ gìn thân thể an khang. Đợi ngày khải hoàn hồi kinh, tất mười dặm hồng trang cưới nàng làm thê tử. Nơi đại mạc gió cát, bên tháp canh cô quạnh, vài lời gửi khanh khanh.(2)"
Mấy dòng ngắn ngủi, nàng lại đọc mãi vẫn chưa xong. Đọc đi đọc lại đến thuộc lòng, nàng mới luống cuống cầm bút, viết một phong thư hồi âm, nhét vào chiếc áo choàng vừa may cho hắn. Thư rằng:
"Một ngày không gặp như cách ba thu, nhận được thư người lòng mừng khôn xiết. Tái Bắc giá lạnh, lo chàng không đủ áo ấm, bèn may áo này, gửi đến người nơi xa. Mong chàng chốn ấy giữ gìn sức khỏe, ngày ngày chờ trông người quay về.
Thấy chữ như gặp mặt, thϊếp vẫn khỏe, chớ nhớ mong.
Kiều Kiều gửi phu lang."
Thư không dài, nàng viết đi viết lại mấy lần mới thấy hài lòng, sai người gửi đi cùng áo.
Lúc này, đêm đã khuya, nàng nằm lên giường, dần dần chìm vào giấc ngủ. Trong cơn mơ chập chờn, bỗng thấy như Duệ ca ca vẫn nằm bên cạnh mình. Hắn ôm nàng vào lòng, khe khẽ gọi:
"Kiều Kiều."
Nàng giật mình tỉnh dậy, đưa tay sờ soạng, chỉ thấy giường chăn lạnh lẽo trống không, nào có bóng ai.
Nàng xuống giường, nhìn quanh gian phòng rộng lớn trống trải, lòng rối như tơ vò. Bấy giờ, nàng ôm đàn tranh xuống, so dây đàn một khúc "Mạnh Khương Nữ" (3), khẽ ngâm xướng:
"Tháng giêng là tiết tân xuân, giã biệt năm cũ đón hỉ lành
Nhà nhà đoàn tụ người cười vui, riêng Mạnh Khương Nữ quạnh quẽ cô phòng.
Tháng hai trời ấm áp dần, chim én từng đôi liệng quanh xà
Người ta phu thê có đôi, Mạnh Khương Nữ chiếc bóng chẳng thành song.
Tháng ba là tiết Thanh Minh, cỏ non xanh biếc mưa mịt mù
Từng ngôi mộ trống bay đầy giấy, từng đống xương trắng đắp Trường Thành..."
Thuở nhỏ vô tri, nàng chỉ thích chuyện tài tử giai nhân đẹp đẽ, không ưa vở "Mạnh Khương Nữ" đau buồn thê lương này. Thế mà nay nhớ lại khúc hát, từng lời từng chữ đều như tiếng lòng chính mình, nàng cứ hát mãi, tiếng cũng nghẹn ngào lúc nào chẳng hay.
"Tháng sáu tơ liễu thướt tha, Mạnh Khương Nữ đêm đêm mơ thấy chàng
Tỉnh giấc chẳng thấy bóng Phạm lang, chỉ thấy quan ải sương giăng mịt mùng.
Tháng bảy có đêm Thất Tịch, là lúc Ngưu Lang Chức Nữ trùng phùng
Ngân Hà ngàn dặm chẳng ngăn nổi, sống chết một lòng không chia ly.
Tháng chín lại đến tiết Trùng Dương, nâng chén mỹ tửu hoa cúc vàng
Chỉ mong gặp mặt Phạm lang, thiên ngôn vạn ngữ bày tỏ nỗi lòng."
Hát đến câu cuối cùng, một giọt lệ nóng hổi rơi xuống dây đàn lạnh lẽo.
"Chỉ mong gặp mặt Phạm lang, thiên ngôn vạn ngữ bày tỏ nỗi lòng." Nàng lẩm bẩm câu ấy, rồi bỗng gục đầu lên đàn, òa khóc.
Lúc này, đã chẳng còn ai ở bên dỗ dành nàng.
....
*Chú thích:
(1) Trích "Thước kiều tiên" của Tần Quán đời Bắc Tống, tạm dịch:
Hai tình nếu thật bền lâu,
Sá gì sớm sớm chiều chiều bên nhau?
(2) Khanh khanh: từ cổ, xưng hô thân mật giữa người yêu, vợ chồng.
(3) Mạnh Khương Nữ khóc Trường Thành
(孟姜女哭长城) là một tích cổ dân gian rất nổi tiếng của Trung Quốc.
Theo nhiều các phiên bản khác nhau thì câu chuyện có nhiều biến tấu khác nhau, nhưng đều có sự tương đồng nhất định, câu chuyện đại khái được kể rằng: Ngay trong đêm tân hôn của Mạnh Khương Nữ với tân lang là một thư sinh
Giang Nam tên Phạm Hỉ Lương (hay Kỷ Lương), chồng Mạnh Khương Nữ bị triều đình bắt đi xây dựng
Vạn Lý Trường Thành.
Đến
mùa đông, Mạnh Khương Nữ đan áo cho chồng và đã lặn lội tìm chồng để trao áo. Mạnh Khương Nữ đã đi khắp theo chiều dài của Trường Thành, hỏi thăm nhiều người và cuối cùng nhận được hung tin chồng mình bị chết vùi thây dưới Trường Thành. Nàng Mạnh Khương đau buồn khóc lóc thảm thiết 3 ngày 3 đêm, nước hòa lẫn máu. Tiếng khóc của Mạnh Khương vang xa 800 dặm Trường Thành, làm sụp đổ một khúc thành, để lộ xác chết của chồng mình. Nàng an táng cho chồng xong liền nhảy xuống biển tự vẫn.