Ngưng lại một chút, cụ lắc đầu thở dài thườn thượt. Tụi con nít dần dần bu lại một đống xung quanh, cái Ngọc sợ quá nó cứ thậm thà thậm thụt, níu lấy tay tôi cấu sứt mẻ hết cả làn da đẹp đẽ của tôi.
– Lớn lên cụ tham gia đi bộ đội. Giờ thời đại nó văn mình, hiện đại rồi, nam bắc cách nhau có vài tiếng đồng hồ là tới nơi chứ ngày xưa cụ đi bộ từ bắc ra nam. Chân tay bỏng rộp hết, đêm trải lá nằm giữa rừng núi sâu thăm thẳm, muỗi rừng, rồi vắt, rắn rết bò tứ tung khắp nơi. Bệnh này bệnh khác mà vẫn sống để tiếp tục chiến đấu. Nhưng mà đó là khoảng thời gian ý nghĩa nhất của đời cụ, được cùng bạn bè chiến đấu, cùng làm việc, cùng hành quân. Đói thì san sẻ nhau quả dại ở rừng, rét thì ôm nhau nằm chung, mưa che chung mảnh áo rách. Khổ nhưng lúc nào cũng có niềm tin vào Đảng, vào cụ Hồ cả. Có đợt được nghỉ phép về thăm nhà, cụ xin đi nhờ được xe của lính lái xe tăng, các chú các anh hát hò rầm rộ cả xe. Sau đó thì đi bộ 300 cây số để về được nhà. Về đến chợ chùa đầu làng mình, sức kiệt quệ, lại đói, cụ nằm luôn lên cái lán nhà ai đó ngủ không biết trời đất gì. Có đứa con nít trông thấy tưởng người chết nó hét ầm lên, mấy ông trai tráng trong làng lại vác xẻng để đi chôn người chết, ai ngờ ra gặp lại cụ, mừng khôn xiết. Đợt ấy về làng được hai hôm, sau đợt ấy thì cha mẹ cụ mất, đi đánh cá gặp phải bom bi… thời loạn lạc sống chết nó may rủi lắm… sống hôm nay biết đâu ngày mai mình chết, nên cứ sống lạc quan lên thế thôi…
– Ai cũng khổ vậy hả cụ? – con bé bẽn lẽn hỏi.
Vì nó là người thành phố, vì nó chỉ học cái khổ của con người qua sách vở, nên nỗi đau những năm tháng đã qua chỉ được tái hiện lại một phần nhỏ nhoi. Bây giờ tự mình mắt thấy tai nghe, tự mình được người khác tái hiện lịch sử cha ông một thời trước mắt, nó cứ thở dài thườn thượt, nó cắn môi, lâu lâu lại nhíu mày khó hiểu.
– Khổ lắm con ạ. Cái khó cái khổ nó theo con người ta từng giờ từng phút. Quanh năm phải chật vật với cái ăn. Làm theo hợp tác xã, trời chưa sáng thì đã phải ra đồng, trời tối mịt mới được về. Làm siêng làm lười gì thì cả ngày cũng được tính một công, cuối mùa thu hoạch xong cứ tính theo công mà nhận lúa. Không phải như bây giờ, ruộng nhà ai nhà ấy làm, được nhiều hay ít thì nhà đấy hưởng tất… cái thời đói khổ đã khủng khϊếp, nhà đông con, mỗi bữa nấu lưng bát gạo còn khoai thì hơn nửa nồi, ăn bao nhiêu rồi cũng không thấy no. Hôm nào cũng tranh phần mẹ đi cho chó ăn để ăn bớt vài ba miếng của chó. Cà muối cả vại, mặn chát, ăn quanh năm suốt tháng. Đói nên cụ toàn phải đi mót đủ thứ, đến mùa khoai thì đi nhặt nhạnh mấy cái dây khoai còn dính mấy củ khoai bé bằng ngón tay út đứa con nít, về luộc cả nồi rồi ăn nuốt nước bỏ bã, mùa lúa thì đi mót lúa nhép, về phơi khô giã ra rồi rang lên làm cốm ăn. Quanh năm suốt tháng ở ngoài đồng, khi thì mò cua, khi bắt ốc. Xoay xở từng bữa ăn cho qua ngày qua tháng. Mong cho đời bớt đói khổ, mong cho có được bát cơm trắng mà ăn… sống thế mà vẫn sống được đến chừng này tuổi rồi. Có nhà đói quá không nuôi nổi con mà phải mang con ra chợ vứt cho nó nhặt gốc mía mà ăn, làng mình nhiều nhà con cái giờ lưu lạc khắp nơi, còn chả biết ở đâu, còn sống hay đã chết mà tìm về ấy chứ…
Dùng thanh gỗ cụ đập vào vành chiếc rổ tre đang làm, xong cụ đưa lên ngắm nghía rồi nắn lại vành rổ cho tròn. Cuối cùng cũng hoàn thành xong sản phẩm. Cụ cười móm mém, hai hàm răng đã rụng gần hết, Khánh Ngọc thích thú reo lên:
– Dễ thương quá ông ơi. Ông giỏi quá – nó vui lắm, từ hôm qua tới giờ mới thấy nó cười tươi đến như thế.
– Cho cháu đấy – cụ đưa nó cho em, nhưng nhỏ ngại ngùng không dám cầm.
– Dạ thôi, cháu không cầm đâu, ông để mà dùng.
– Không sao đâu, cụ cho bọn tớ suốt ấy mà – thằng Dũng to toe, cầm lấy cái rổ trên tay cụ đưa cho Khánh Ngọc.
Con bé cười híp mắt cảm ơn cụ, ôm con gấu bông vào lòng, nó dùng cả hay tay xem xét và soi mói bằng đôi mắt thích thú.
Chuông điện thoại reo, bố mẹ tôi gọi 3 đứa về trông nhà để đi công chuyện. Chúng tôi hoãn cuộc vui rời khỏi nơi đông vui để về nhà. Mấy đứa con nít vẫn còn ngồi đấy, hóng hớt chuyện, nghe kể về cái gì đấy, hoặc chỉ chơi cùng cụ.
Thằng Dũng ngồi bi bô đủ thứ chuyện trên trời dưới đất, Khánh Ngọc lại im ỉm, em chẳng buồn nói cái gì cả. Mỗi người một tâm trạng, một suy nghĩ. Tôi không còn lạ lùng nhiều, nhưng chắc là Khánh Ngọc đang thấy lạ lẫm và suy nghĩ về nhiều thứ mà cuộc sống của em có thể sẽ không bao giờ biết đến nếu như không có ngày hôm nay.
– Sao Ngọc ít nói chuyện thế? Cậu đang nghĩ về cái gì vậy? – thằng Dũng chạy qua giật giật cánh tay Ngọc hỏi.
– Cụ Ba đó, tội nghiệp cụ ấy nhỉ – nó thở dài một cái như bà cụ non, trông đến là tội.
#playerDailymotion {width: 520px; float: right; padding-left: 10px; margin-right: -10px;}
– Cuộc sống mà em, còn có nhiều người trên đời này còn khó khăn nhiều hơn thế, nhưng mà em thấy đấy, cụ Ba vẫn sống vui vẻ và luôn được mọi người yêu quý… vì thế nên em luôn phải sống thật tốt và xứng đáng với bản thân mình đó, biết chưa hả? – tranh thủ lên mặt dạy đời chút.
Em nó mỉm cười gật đầu. Đôi mắt ánh lên niềm vui khó tả. Một tay cầm gấu bông, một tay nó níu cánh tay tôi bước đi đều.
Còn nốt tối nay là phải về thành phố. Tối nay tranh thủ đi chơi cho đã, không biết chừng nào mới về được lần nữa. Thấy thằng Dũng cứ lúi húi đi nhặt túi bóng, cái Ngọc tò mò cứ chạy theo hỏi:
– Cậu làm gì thế?
– Dùng cái này cho tối về đấy.
– Làm cái gì nữa hả?
– Đi bắt trộm, cậu đi không?
– Đi – nó cười hứng thú.
Thế là nguyên ngày, con bé cứ bám víu lấy thằng Dũng, hai đứa nói chuyện râm ran cả buổi, thằng Dũng làm gì nó cũng làm theo, nói luyên thuyên, lại hỏi đủ thứ chuyện.
– Cái này bắt trộm được hả?
– Được chứ.
– Bằng cách nào?
– Đổ cát vào.
– Rồi ném vào trộm hả?
– Đúng rồi.
Cơm tối còn chưa xong nó đã xoắn xuýt cả lên:
– Đi bắt trộm thôi.
Bố mẹ tôi tò mò hỏi nó:
– Đi đâu con?
– Dạ, đi bắt trộm.
– Bắt trộm ở đâu?
– Dạ bắt cùng các bạn của Dũng ạ.
Bố tôi quay sang hỏi tôi:
– Bắt trộm ở đâu vậy con?
– Dạ, đi chơi thôi, trộm đâu mà bắt, nói chơi Khánh Ngọc ấy mà.
– Không được đưa em nó chơi cái gì bậy bạ đâu Dũng nha – dì tôi cằn nhằn.
– Cho nó chơi nốt tối nay, ngày mai bọn nó đi rồi – dượng tôi bênh
– Dạ vâng, vậy tụi con đi chơi chút đây – Thằng Dũng thưa xong kéo 2 đứa tôi đi. Không biết nó tính giở cái trò gì nữa.
Nó dẫn bọn tôi đi đến điểm tập kết của cả hội. Triền đê gần với hồ tôm nhà ông Tương. Hồ tôm bỏ hoang mấy năm nay, ông Tương bệnh nên không có ai trông coi nên không nuôi nữa. Giữa hồ tôm có một cái điếm canh để ông nằm ngủ mỗi tối ông canh hồ tôm nhưng giờ nó không có ai thì để vậy, giờ cái điếm canh đó là khu vực hoạt động của mụ Dung, ả làm cave, đêm nào cũng gọi trai ra đây hú hí cả đêm, sáng tinh mơ mới đi về. Nghe thằng Dũng bảo cả làng ghét mà không làm gì được. Lấy chồng nhưng lẳиɠ ɭơ nên chồng bỏ, từ đó cứ một tháng một anh. Lâu lâu hứng lên đám thanh niên, con nít trong làng lại đi phá chơi, vè đôi ba câu chứ chẳng thiết tha làm gì nhưng đợt này quyết định làm trận cho rầm rộ luôn.
Đợi đến khoảng 10h thì bên kia triền đê có tiếng khúc khích, tiếng cười cợt nhã, lã lướt. Đợi cho cả hai đi vào trong điếm canh, đến đoạn cao trào nhất chỉ nghe tiếng ả rú lên sung sướиɠ, mãn nguyện, cả hội xích lại gần và ném túi bụi vào đó. Bao nhiêu nước cà muối, mắm ruốc, cát, đất cứ thế mà lao vào ầm ầm như phim chưởng ấy. Hai người kia hét ầm ĩ cả lên, quần áo chắc còn không kịp mặc vào nói gì tới chuyện chạy ra ngoài, bọn tôi cười sảng khoái, vừa ném vừa chửi, hết đạn, cả hội kéo nhau chạy về. Rú ầm lên cả đường làng, chó sủa loạn cả lên.