Alyosha ngồi trên lan can ngoài doanh địa nhìn ra xa, bình minh đỏ vén lớp sương mù dày đặc đáp lên bóng dáng mỏng manh của cậu. Từng lớp cam xám trên bộ đồ lục quân màu xanh cọ vằn mang đến cảm giác như tranh sơn dầu. Mái tóc mềm mại màu nâu nhạt ngoan ngoãn nằm dưới chiếc mũ cano, để lộ cần cổ thon dài trắng ngần. Hơi thở thiếu niên tràn ra từ đôi chân chảy dài, cậu ngâm nga bài dân ca Vasily đã dạy, kiên nhẫn chờ đợi.
Cuối cùng cậu cũng thấy Nicola và Yegor trở về từ trận địa tiền tuyến, bọn họ khoác chiếc áo choàng xanh lục đậm của trinh sát, trên giày dính đầy bùn nhão, vài sợi tóc rũ xuống trước trán, hòa lẫn giữa sương sớm và mồ hôi.
“Chúc anh sức khỏe, đồng chí trinh sát.” Khuôn mặt Alyosha bị lạnh đến trắng bệch, chào hỏi hai người bọn họ.
“Chúc cậu sức khỏe, đồng chí Fyodorovich.”
Yegor kính cẩn hành quân lễ với Alyosha, Alyosha nhảy xuống khỏi lan can, đứng thẳng làm quân lễ tiêu chuẩn. Anh ta là đội trưởng đội trinh sát, cơ thể thấp bé, làn da lúa mạch khỏe mạnh, đen hơn nhiều so với những người Nga khác, theo ý anh ta nói thì chỉ hợp tác chiến trong mùa hè.
“Nếu là mùa đông thì sẽ thành cái bia ngắm di động!”
Khi Yegor cười lên, da anh ta sẽ nhăn lại như chó Sharpei, tuy mới chỉ hơn ba mươi tuổi nhưng già dặn hơn Nicola rất nhiều. Anh ta xuất thân từ nông dân nên không biết chữ, thường gọi Alyosha tới đọc thư giúp mình.
“Nghe nói em có bút máy, lần tới có thể viết thư giúp anh không?” Anh ta tiến tới, nắm lấy bàn tay mềm mịn của Alyosha xoa nhẹ: “Lạnh quá, em nên về doanh trại đi.”
“Anh muốn em viết bao nhiêu lá thư cũng được! Chỉ cần thượng úy Petrov chịu cho em mực!”
“Anh ấy sẽ cho em thôi, đứa trẻ ngoan, anh ấy sẽ cho, bây giờ bọn anh phải đi gặp anh ấy đây!”
“Em đi với các anh!”
Alyosha lắc tay Nicola, ngẩng đầu hỏi: “Mấy tên Fritz kia đã rút lui chưa?”
Nicola lo lắng lắc đầu: “Không thấy động tĩnh gì.”
“Chúng ta nên làm sao bây giờ? Có lẽ phải đối đầu nhau rồi! Hừ, em không sợ chúng đâu!”
Nicola vỗ vai Alyosha, đi đến trung tâm chỉ huy với Yegor. Trung tâm chỉ huy là một căn nhà gỗ nằm giữa rừng, cách bệnh viện dã chiến chỉ khoảng 500m. Bên trái nóc nhà bị bom nổ hỏng, nhóm công binh không kịp sửa sang, chỉ có thể dùng ván gỗ đóng tạm, trải một lớp cành cây thật dày.
Alyosha lại thấy con chim sơn ca lông xanh. Nó đang nhảy múa trên chạc cây, chiếc mỏ chim xinh đẹp mổ lá cây, chỉ không ngờ dưới chân nó có toàn bộ chỉ huy cao cấp của Liên Xô.
Đương nhiên thượng úy Petrov là quan chỉ huy giỏi nhất, anh ta sắp trở thành thiếu tá dù chỉ mới ba mươi, quả là rất trẻ! Alyosha thấy anh ta đang gọi điện, hàng mày đẹp cau chặt, ánh mắt sắc bén như dao tuốt khỏi vỏ, trong tay cầm bản đồ chỉ trỏ.
“Chúc sức khỏe, đồng chí chỉ huy!” Ba người đứng bên ngoài khu trung tâm chỉ huy cúi chào thượng úy Petrov, thượng úy nhướng mày với cả ba, cúp điện thoại.
“Chúc sức khỏe, thượng sĩ Yegor, trung sĩ Nicola, à, còn có nhóc Alyosha của chúng ta.”
“Em cũng là trinh sát viên mà, thượng úy!” Alyosha cố chấp làm quân lễ, không chịu buông tha, thượng úy giả bộ sực nhớ, vội nói: “Được được, anh quên, chúc sức khỏe, đồng chí trinh sát Fyodorovich.”
Alyosha cười cong cả mắt, trong thâm tâm cậu luôn nghĩ rằng mình là một quân nhân thực thụ, cũng là một quân nhân xuất sắc như Vasily. Bọn họ chiến đấu vì Tổ quốc vĩ đại, ngăn cản những tên xấu xa kia xâm nhập. Điều này giúp Alyosha cảm thấy mình đang đuổi theo bước chân của Vasily, cậu nghĩ, nếu bọn họ ở chung một liên đội, cậu là một trinh sát quan sát tình hình địch, khi phát hiện có địch đến sẽ đưa mắt ra hiệu cho Vasily, Vasily sẽ dùng khẩu súng trường Mosin bắn thủng đầu một tên Fritz!
Bọn họ phối hợp cực kỳ ăn ý, có thể tiêu diệt thật nhiều phát xít. Khi Alyosha đang chìm trong mộng tưởng, Yegor và Nicola u ám báo cáo tình hình điều tra.
“Có xe tăng tiếp viện của quân Đức kéo tới, chứa đầy chân giò hun khói!” Nicola nói.
“Hừ! Đó không phải chân giò hun khói, đó chỉ là khoai tây, khoai tây mà thôi!” Yegor múa may nắm đấm, hệt như công nhận đối phương ăn chân giò hun khói sẽ làm mình đói bụng.
“Được rồi đó đồng chí Maksimovich.” Nicola khó chịu phản bác: “Đây không phải làm người khác nhụt chí mà là nhìn vào sự thật.”
Yegor thở một hơi thật dài, cổ họng nghèn nghẹn phát ra tiếng khò khè do cơn suyễn đã kéo dài nhiều năm. Anh ta bất đắc dĩ nhìn thượng úy Petrov, con ngươi đen xấu hổ cụp xuống.
“Nicola nói đúng, tất cả bọn chúng đều ăn chân giò hun khói, chứng minh tiếp viện của chúng rất đầy đủ, bọn chúng chuẩn bị đánh nhau lâu dài ở đây. Mặt khác, khu 25 có dấu vết hoạt động của người Đức.”
Thượng úy Petrov vẫn giữ nụ cười kiên nhẫn, nghe bọn họ cãi nhau xong, cầm bản đồ viết vẽ mấy nét, nói: “Xem ra rất khó để bảo vệ khu 25. Cấp trên ra chỉ thị vừa đánh vừa lùi, hi vọng chúng ta có thể thuận lợi tập hợp với đội số 9.” Nói xong, anh ta cau mày, đưa mắt nhìn bản đồ: “Chúng ta phải đi vòng qua mấy ngọn núi rồi.”
Anh ta mỉm cười chuyển mắt qua Alyosha: “Nhóc Alyosha còn đi được không?”
“Tất nhiên!” Alyosha đỏ mặt, nói: “Em sẽ đi trước đội!”
“Anh nghe nói anh trai em thuộc đội số 9?” Thượng úy Petrov tốt bụng hỏi. Alyosha lại cúi đầu, nhỏ giọng phản bác: “Anh ấy không phải anh trai em.”
“Nhưng em mong chờ được gặp cậu ta, đúng không?”
“Vâng!” Alyosha nói lớn: “Em tới đây để gặp anh ấy! Em muốn tìm thấy anh ấy!”
“Vậy em sắp tìm thấy rồi, nhóc con may mắn ạ.”
Petrov vui vẻ xoa đầu cậu, tìm tham mưu tiếp tục lên kế hoạch tác chiến, ba người báo cáo xong thì ra khỏi trung tâm chỉ huy, Yegor bất mãn lẩm bẩm: “Giò hun khói chết tiệt, sớm muộn gì mình cũng sẽ lấy về một thùng.”
Anh ta đắc ý hùng hổ rời đi, khi tuần tra trong rừng, anh ta kiếm được rất nhiều loại thực vật, đôi lúc sẽ hái quả mọng về làm thuốc cho mọi người. Nicola thường cười ha ha nay lại rất trầm tĩnh, gã nhìn chằm chằm bóng lưng rời đi của Yegor, lẳng lặng thở dài.
Quân Đức đâu chỉ được tiếp viện đầy đủ, bọn chúng còn được trang bị hiện đại, đạn dược vô số, nếu đánh nhau thật, không biết có còn may mắn như lần trước hay không. Bây giờ khu 24, 25 đã bị chúng xâm nhập, tiếp cận bọn họ rất gần, gần đến mức dường như chỉ cần ngẩng đầu là có thể thấy ngay.
Vậy ư? Ngẩng đầu là thấy ngay ư? Alyosha ngây thơ híp mắt ngẩng đầu, trong rừng có tiếng gió xẹt qua, bóng cây lay động, phát ra âm thanh rì rào dễ nghe. Đột nhiên tiếng ầm ầm quen thuộc kéo đến, chỉ trong chớp mắt, Alyosha đã thấy mấy chiếc máy bay ném bom của quân Đức dưới ánh mặt trời mờ ảo.
“Ném bom!”
“Quân Đức ném bom!”
Tiếng hét sợ hãi nổi lên bốn phía, toàn quân doanh thoáng chốc vang lên tiếng cảnh báo và sơ tán. Một quả bom rơi xuống, Nicola lập tức phản xạ chắn Alyosha dưới người, xung sóng nổ mạnh đẩy cả hai văng xa vài mét. Ánh lửa tức khắc bùng lên khắp doanh trại, khói thuốc súng ngập ngụa, tiếng nổ mạnh vang lên làm Alyosha thất thần mấy giây. Cậu cố lắc đầu, ép cho mình tỉnh táo. Vừa mới hồi hồn, một dòng nước ấm áp chảy xuống cổ cậu, cậu theo phản xạ sờ lên, tất cả đều là máu tươi nóng hổi!
Cậu ngạc nhiên quay lại, nhìn một mảnh đạn găm trên vai Nicola!
“Karya!” Alyosha trở tay ôm gã, kéo Nicola hôn mê kéo tới boongke gần đó, nhưng cơ thể gã to như thế, Alyosha phải dùng hết sức mình, mặt nghẹn tới đỏ bừng. Lúc này thượng úy Petrov và nhóm tham mưu cũng chui ra khỏi trung tâm chỉ huy, phát lệnh cho mọi người đi vào boongke che chắn.
“Lenya!” Thượng úy Petrov chỉ tay về phía bệnh viện dã chiến: “Tổ chức cho y tá tới cứu trợ bệnh nhân! Những binh lính còn lại men theo boongke tiến vào chiến hào phía trước! Tay súng máy, súng bắn tỉa lập tức vào chỗ!”
Lenya mặt mày xám tro bò ra khỏi bệnh viện dã chiến đã bị sập một nửa, nhân tiện kéo theo một nữ y tá trẻ tuổi đang khóc lóc thút thít vì bị đá đè gãy chân, cô lau đi vết máu và bùn dính trên khuôn mặt thanh tú, kéo một cái cáng vọt tới chỗ lửa cháy, khó khăn kéo Nicola và Alyosha vào boongke, lớn tiếng hét: “Mau chuyển anh ta lên cáng!”
Hai người hợp lực đưa Nicola lên cáng, lúc này Alyosha mới phát hiện sau lưng Nicola bị bỏng một khoảng lớn, quân phục đều bị dính máu me nhầy nhụa từ miệng vết thương. Cậu đau lòng rơi nước mắt, quên mất trên người mình cũng bị bùn đất văng trúng cắt ra không ít vết máu. Cậu cắn răng run rẩy đưa Nicola tới chỗ dưỡng thương ở bệnh viện dã chiến phía sau cùng Lenya, đột nhiên, ở tiền tuyến phía xa bắt đầu vang lên tiếng súng dày đặc.
Cả hai ăn ý dừng bước, ngơ ngác quay đầu nhìn.
“Không sao đâu.” Lenya mỉm cười trấn an: “Chúng ta phải tin vào đồng chí chỉ huy, nâng lên đi, Alyosha, Nicola không thể chết được, anh ấy là lính trinh sát giỏi nhất của chúng ta.”
Vùng ném bom ở doanh địa và xung quanh doanh trại, bệnh viện dã chiến chỉ bị phá hủy một nửa, những chỗ dưỡng thương còn lại vẫn nguyên vẹn, quân Đức cũng xem như có lương tâm, không tiếp tục đánh phá các nhân viên chữa bệnh, chờ bọn họ len qua màn khói đặc đến bãi đất trống dưỡng thương, thế giới đều như hoàn toàn thay đổi.
Sau khi Alyosha và Lenya sắp xếp cho Nicola xong, cả hai lại quay về khu bị đánh phá, nâng từng người từng người đi. Mãi tới lúc cuộc ném bom kết thúc, Alyosha mới phát hiện lòng bàn tay mình bị chà sát tới máu me lẫn lộn. Cậu cố nén đau, tìm băng gạc quấn mấy vòng, nhặt khẩu súng máy SVT-40 bán tự động, cõng thùng đạn chạy đến con hào nơi tiền tuyến.
Trong kính viễn vọng của thượng úy Petrov nhoáng lên bóng dáng Alyosha chạy ra khỏi doanh trại trong rừng, anh ta giận giữ mắng một tiếng, chỉ có thể bất đắc dĩ nhìn cái bóng nho nhỏ kia nhảy vào chiến hào, lắp súng trường lên giá. Anh ta nắm chặt điện thoại chỉ huy lính chiến đấu trên tiền tuyến, đôi mắt lại khó có thể dời khỏi Alyosha.
“Thằng nhóc này, không bớt lo được tí nào.” Anh ta mắng thầm.
Trong chiến hào, đạn bắn ra như mưa trút, thỉnh thoảng bay sượt qua người Alyosha. Cậu nhìn chằm chằm quân Đức đang xông lên, bóp chặt cò súng, súng trường lập tức phóng ra hỏa lực tạch tạch tạch dày đặc. Sức giật cực lớn đâm xương quai xanh của cậu phát đau, cậu không thể không tựa lưng ra sau chiến hào, tiếp tục di động họng súng, giữ vững hỏa lực.
Viên đạn phía trước bắn tung bùn đất, bắn đến mức văng vào miệng Alyosha, cậu vừa cúi đầu nhổ đất, một viên đạn tức khắc xẹt qua bên đầu cậu. Cậu sợ hãi hét lớn, ngã vào chiến hào, che phần đầu bị thương chảy máu. Cơn đau khiến cậu không khống chế được nước mắt, đạp chân lung tung. Đã có lúc cậu muốn vứt súng lại, bò đến một nơi an toàn. Nhưng sau cơn hoảng hốt, cậu run rẩy lấy ra hai tấm ảnh trong túi quân phục, ngắm ảnh chụp thật lâu, khuôn mặt non nớt của cậu dần hiện ra sát ý không thuộc về thiếu niên.
Cậu lau đi vết máu trên mặt, lần nữa bò dậy gác lên giá súng trường, vô tình khởi động hỏa lực, mãi tới lúc máu trong lòng bàn tay thấm đẫm băng vải, tới lúc ngón trỏ vô lực không thể bóp cò súng được nữa, mãi tới khi hai chân không thể đứng thẳng, cậu ngã phịch xuống, tầm nhìn dần mờ đi, ánh mắt cậu xuyên qua làn thuốc súng nồng nặc, nhìn thấy bầu trời trong xanh.
Vào khoảnh khắc tiếng súng đạn biến mất, cậu nghe thấy âm thanh kia. Người kia nói, nhìn đi, mau mở mắt ra nhìn đi! Đó là màu xanh! Màu xanh trong vắt! Màu xanh trong vắt! Đôi mắt xanh của Vasily!
Xem kìa! Màu xanh!
Alyosha mỉm cười, bởi vì cậu thấy Vasily trong màu xanh lam.
Vasily cười với cậu, Vasily ôm lấy cậu, Vasily hôn môi cậu.
Là Vasily của Alyosha.
Lời tác giả: “Fritz” là tiếng lóng người Liên Xô gọi người Đức, cũng như người Đức thường gọi người Liên Xô là “Ivan”.