Xuân Vạn Hưng thứ ba, Tiêu Nghiễn Trạch mới có mười tuổi, nhưng đã cảm thấy cuộc đời này của mình không được yên ổn lắm.
Bi kịch thường mở đầu bằng hài kịch, Tiêu Nghiễn Trạch cũng không ngoại lệ.
Thân là đích tôn đại phòng của Tiêu gia Túc Thành đại phú thương, hắn cất lên tiếng khóc nỉ non đầu tiên trong sự chờ mong của rất nhiều người. Tên lót của hắn là "Nghiễn", phụ thân vô cùng vui sướиɠ, cảm tạ trời cao đã chiếu cố Tiêu gia, ban cho ơn trạch này, liền gọi hắn là "Nghiễn Trạch".
Tròn một tuổi, khi chọn đồ vật đoán tương lai, hắn đã phạm phải sai lầm đầu tiên trong cuộc đời. Nương của hắn, Chu thị ôm hắn chậm rãi đi qua chỗ sách vở, hắn lại vươn cái tay nhỏ bé đi bắt hộp phấn son thơm ngát. Chu thị ngay lập tức oán hận trong lòng, thầm mắng kẻ nào đầu óc chậm phát triển bày son phấn trên bàn như thế. Chu thị quyết liệt, cố chấp không cho hắn lấy, hắn đành lưu luyến chọn một chiếc bàn tính, sau đó mở đôi mắt to long lanh nhìn chằm chằm không rời hộp son dụ người nọ.
Từ sau lễ chọn đồ vật đoán tương lai, có người lén nói thầm chữ "Trạch" trong tên vị tiểu thiếu gia này ý tứ chính là "Chi trạch". Chi trạch là loại son bột nước nữ nhân thường dùng. Đến lúc hắn trưởng thành khó tránh khỏi việc quấn quít với mấy người "chi trạch phấn đại*" kia, biết bao công tử đã thua trong ôn nhu hương như thế, cả đời phóng đãng phiêu bạt.
*chi trạch phấn đại: ý chỉ những người thường hay bôi son trát phấn, làm chỗ ong bướm.
Chu thị nghe xong lời đồn đãi này, nói thầm với trượng phu, thương lượng xem có nên sửa cái tên này hay không.
Phụ thân Tiêu Nghiễn Trạch – Tiêu Phú Lâm lắc đầu nói không được, nếu như sửa lại, không phải làm thỏa mãn suy đoán của mọi người hay sao, cảm thấy con chúng ta về sau sẽ trở thành công tử phóng đãng, huống hồ "Chi trạch" cũng không có gì không tốt, chúng ta là người làm ăn lớn, "Chi" là khôn khéo, cũng chính là lợi, sao có thể đọc thành nữ sắc được chứ?
Chu thị ít đọc sách, bị Tiêu Phú Lâm khuyên nhủ vài câu liền nhanh chóng quên đi chuyện này. Lý do thoái thác đó của Tiêu Phú Lâm cũng thuyết phục được chính ông, tin tưởng không chút nghi ngờ, không tới vài ngày sau liền quên đi chuyện không vui trong lễ chọn đồ vật đoán tương lai ấy.
Ba năm trước đây, tân đế đăng cơ, quan lớn trong triều thay đổi, trải qua bao tranh đấu chìm nổi, chỗ dựa vững chắc mà Tiêu gia ủng hộ chiếm được địa vị quyền lực cao, Tiêu gia đi theo cũng gà chó lên trời, đảm nhận việc quản lý những dược liệu cần thiết trong quân lính, việc buôn bán quân lương vốn có càng thêm ổn định.
Tổ tiên của Tiêu gia vốn là đại thân sĩ Túc Thành, tri phủ cũng phải cho họ ba phần mặt mũi. Đến khi Tiêu Phú Lâm phát triển gia nghiệp thêm lớn mạnh, tìm được trong triều một chỗ dựa lớn xong, Tri phủ không chỉ cho họ ba phần mặt mũi, mà là năm phần. Mỗi khi cha mẹ Tri phủ mừng thọ, thê thϊếp sinh con, hay bảy cô tám dì sinh bệnh, Tiêu Phú Lâm đều đưa tới một khoản tiền không nhỏ. Mọi người giữ vững hòa khí, cùng nhau phát tài.
Tiêu Nghiễn Trạch vừa được chín tuổi, Chu thị liền tính toán chọn cho hắn một mối hôn nhân phù hợp. Chỉ có điều, đính thân quá sớm cũng không phải chuyện tốt, ngộ nhỡ đối phương chưa trưởng thành đã chết, dựa theo phong tục địa phương, cũng đã là vợ chồng. Nếu trước động phòng ngày hôn lễ, chú rể bất hạnh chết đi, tân nương cũng phải vào ở nhà chồng, nhận con cái nhà huynh đệ làm con thừa tự để kéo dài hương khói cho hắn.
Phong tục quá mức tàn khốc, cha mẹ suy nghĩ vì nữ nhi nên cũng ít khi chịu đính thân sớm.
Nhưng Chu thị cảm thấy, cho dù bây giờ không đính thân, đại khái cũng phải có người để chọn chứ, khuê nữ nhà các phú hộ giàu có trong mấy châu lân cận, người nào bao tuổi người nào chưa cưới, Chu thị đều rõ như lòng bàn tay, chờ đến lúc từ từ chọn cái tốt nhất trong số đó, cầu hôn cho con.
Con dâu lý tưởng, gia thế diện mạo đều không thể kém. Ngoài ra, còn có một chút, phải có một đôi chân quấn thật hoàn hảo. Lúc bà còn là cô nương, cha mẹ không hiểu những chuyện này, lại không tìm các bà tử thạo việc xung quanh giúp đỡ, kết quả chân bà bó không được đẹp lắm. Tuy rằng trượng phu không nói gì, nhưng trong lòng bà luôn có một khúc mắc không hoàn mỹ.
Nghiễn Trạch lại là một nam hài, nếu là nữ nhi, kiểu gì bà cũng phải tự mình ra tay, quấn cho nó một đôi chân bó thật hoàn hảo.
Tâm nguyện của Chu thị cuối cùng cũng được thỏa mãn trên người cô cháu gái. Tiêu Phú Lâm có một muội muội con mẹ cả tên là Tiêu Tố Thu, gả cho cử nhân Lục Thành Đống, gần đây Lục Thành Đống phải sang vùng khác làm việc giáo dụ*, vừa vặn cha mẹ thân thích Lục Thành Đống đã mất hết chẳng còn ai, không có người chăm sóc hai mẹ con, Tiêu Tố Thu liền về nhà mẹ đẻ ở tạm mấy ngày, chờ trượng phu thu dọn xong chỗ ở sẽ đón hai mẹ con trở về.
(*giáo dụ: tương đương như chức phu tử, nhưng làm việc dạy dỗ huấn luyện nhiều hơn là dạy chữ)
Tố Thu sinh được một nữ nhi, gọi là Ký Mi, mới được năm tuổi, vừa đúng độ tuổi nên quấn chân. Toàn bộ hăng hái nhiệt tình của Chu thị đều đổ vào người tiểu nha đầu này, cùng em gái chồng Tiêu Tố Thu ép buộc nha đầu đáng thương ấy.
Ngày hai bốn tháng tám là sinh thần của nương nương bó chân, vì vậy thường quấn chân vào ngày này. Trước tiên dùng nước ấm rửa sạch chân cho Ký Mi, lau khô các khe hở, làm cho ngón chân gấp khúc xuống phía dưới xong, dùng vải quấn chặt xung quanh. Chân của tiểu hài tử mềm yếu không xương, hơn nữa lúc mới quấn cũng không dùng nhiều sức, bé chỉ cảm thấy vừa nóng vừa sưng chứ không quá đau.
Ký Mi cầm chú sư tử bện bằng tiền đồng [1] mợ đưa cho, duỗi chân ngồi trên giường, vui tươi hớn hở chơi đùa. Tiêu Tố Thu nhớ lại những ngày tháng khổ sở lúc mình quấn chân, nghĩ đến nữ nhi lúc này cười đùa, lúc sau sẽ khóc, không đành lòng thở dài một tiếng.
Chu thị ngồi bên cạnh, nhìn Ký Mi cười nói: "Cũng rất hiểu chuyện đấy, không cần nương quan tâm. Đúng là một nha đầu tốt, xem con bé ngoan như vậy, ta lại muốn sinh khuê nữ nữa rồi." Lại nói với Tố Thu: "Ta nghe bảo Tôn tri huyện có ý muốn kết thân cùng nhà mấy người, thế nào?"
Tiêu Tố Thu thầm nghĩ tin tức của đại tẩu cũng thật linh thông: "Đứa bé tuổi còn nhỏ, không vội." Thân thể tiểu nhi tử nhà Tôn tri huyện không được tốt, nghe trượng phu nói giống như con gà bệnh, chưa biết có thể trưởng thành được hay không. Sớm định hôn sự, chẳng may hắn tắt thở, nữ nhi nhà mình liền phải mù quáng vào Tôn gia bọn họ làm quả phụ.
"Tôn tri huyện có người bạn đồng môn, năm ngoái vừa thăng chức làm Tri Phủ, có mối quan hệ này, tương lai cũng không tệ." Chu thị bĩu môi: "Thân thể tiểu nhi tử nhà hắn lại không được tốt, khó tránh khỏi không sống được lâu."
Tiêu Tố Thu nói: "Chuyện muội lo lắng cũng là cái này." Lật người nữ nhi lại, để đôi chân bó của bé gác lên đùi mình, bắt đầu quấn lại vải bó chân. Người làm nương lo lắng hạ nhân khống chế lực không tốt, quấn không đủ chắc, bọc không thành hình. Quấn chắc quá sẽ làm cho nữ nhi thêm khổ.
Chu thị nói: "Chuyện chung thân đại sự không thể gấp, từ từ hẵng chọn. Ký Mi nhà chúng ta tốt như vậy, tương lai nói không chừng có thể lấy người tốt hơn đâu."
Tiêu Tố Thu nói: "Muội lại nghĩ, theo cha con bé nhiều năm như vậy, vẫn chỉ là một cử nhân, gần đây người giáo dưỡng già chết mới được bổ nhiệm cái chức giáo dưỡng, bổng lộc thì miễn cưỡng sống tạm, không biết khi nào mới tích cóp được đủ của hồi môn cho Ký Mi đây. Khó trách người ta nói nữ nhi là đồ lỗ vốn."
Ký Mi đang chơi đồng tiền sư tử liền than thở: "Ta không phải là đồ lỗ vốn."
"Người lớn nói chuyện, trẻ con không được chen vào." Tiêu Tố Thu tiếp tục lải nhải: "Chút đồ cưới của muội, mười mấy năm theo Thành Đống vào kinh dự thi liền mất hơn phân nửa, bây giờ cái gì cũng không còn." Năm đó nương của bà không đồng ý gả bà cho Lục Thành Đống, bà cứng rắn đòi nhất định phải gả, lão thái thái đành thỏa hiệp, nhưng đồ cưới không thể nào so sánh được với hai tỷ tỷ.
"Cũng không nên nói vậy, năm đó muội phu không chịu làm quan thôi, bây giờ lên chức giáo dưỡng rồi, bên cạnh bổng lộc thường, chắc cũng sẽ có chút ít thu nhập thêm." Chu thị nói.
"Có cái gì được chứ, thông thường người vơ vét đều là Huyện lệnh hết, ngay cả Bộ đầu cũng là chức quan béo bở. Giáo dưỡng thì có thể kiếm thêm được cái gì, một gã nhà nho nghèo kiết hủ lậu! Cha đứa nhỏ lại có cái tính tình như thế, bảo hắn trái lương tâm thu tiền này nọ của đệ tử, không bằng gϊếŧ hắn đi cho rồi."
Lục gia cũng có chút ruộng tốt ở nông thôn, nhưng trượng phu mềm lòng không chống đỡ được, mấy tá điền vừa khóc, vừa lấy thiên tai ** làm cớ, hắn liền miễn thuế má cho người ta, dù rằng mình còn đang thắt lưng buộc bụng. Cũng may Lục Thành Đống làm người hiền lành, đối với hai mẹ con bà rất tốt, ngày tuy kham khổ nhưng vẫn chịu đựng được, lấy chồng theo chồng, gả chó theo chó, nữ nhân, chẳng phải vẫn luôn đi tìm một chỗ dựa vững vàng hay sao.
Hai người trò chuyện một lúc, đôi chân bó của Ký Mi liền quấn xong, bé vẫn chưa biết cực khổ sắp bắt đầu, nghịch ngợm sờ sờ miếng vải quấn trên chân, cười cười với nương, lại cười cười với mợ.
"Đứng lên, đi thử một chút xem." Tiêu Tố Thu ôm nữ nhi, đỡ bé đứng trên giường.
"A!" Không đợi Ký Mi đứng thẳng, bé đã ngã xuống giường, mặt giường rất cứng, bé ngẩn người, một giọt nước trong suốt thật to chuyển động trong mắt, khóe miệng hơi mếu, chuẩn bị khóc lên.
"Ngã chỗ nào rồi? Có đau không con?" Tiêu Tố Thu vừa xoa xoa cái mông nhỏ cho bé, vừa không nhịn được cười nói: "Đã bảo đứng cho vững rồi mà."
"Không — không quấn nữa –" Ký Mi buông đồng tiền sư tử, bàn tay nhỏ bé nắm lấy tấm vải trắng trên chân.
"Này không được!" Chu thị bắt lấy bàn tay lộn xộn của cháu gái, giục Tố Thu: "Mau mang giày vào cho con bé". Tố Thu liền lấy đôi giày thêu nho nhỏ mình đã chuẩn bị tốt đi vào cho con: "Đây là nương làm cho con đấy, chờ con trưởng thành, mấy thứ này con phải tự làm hết. Khéo tay hay không, tất cả đều thể hiện trên đường may của giày."
"Đau –" Ký Mi uất ức tố khổ với mẫu thân.
"Ngoan, có nữ nhi nào không quấn chân chứ, nương cũng phải quấn mà."
"Thế sao Kim Thúy không phải quấn?" Ký Mi chỉ vào tiểu nha hoàn đứng bên nói. Kim Thúy lớn lên vừa đen vừa khỏe, lớn hơn Ký Mi ba tuổi, trông giống như hài tử đã trưởng thành.
Đại nha hoàn có mặt mũi trong Tiêu gia cũng đều quấn chân, lớn lên xinh đẹp, được chủ tử coi trọng, từ thông phòng thăng lên di nương rất dễ dàng. Những người không quấn chân chỉ có thể là mấy nha hoàn vạm vỡ, chuyên chặt củi nhóm lửa, không lên được mặt tiền. Lục gia cửa nhỏ nhà nghèo, không có nhiều người hầu, Kim Thúy còn rất được việc, không thể quấn chân được.
Tiêu Tố Thu cười nói: "Kim Thúy cũng quấn chứ, ai nói không quấn, chờ con quấn tốt rồi, nhất định nàng cũng sẽ quấn."
"...... Được...... Đi......" Ký Mi đi giày thêu nhỏ vào, đỡ đầu vai mẫu thân run rẩy đi vài bước, đau đến hai mắt đẫm lệ, hết sức đáng thương. Đi tới đầu giường đặt gần lò sưởi, bé liền núp sau cái lò, ôm đồng tiền sư tử trốn mấy người lớn rất xa. Tố Thu nhìn dáng vẻ ngốc nghếch của bé, vừa bực mình vừa buồn cười: "Con sợ ta thì có ích lợi gì?" Nói rồi đi tới nắm chân nữ nhi: "Thế này đâu đã được, còn cách quấn tốt rất xa. Chờ con mười hai, mười ba tuổi bắt đầu trưởng thành, sẽ đau không ngừng nổi."
"...... Hu hu......" Ký Mi vừa nghe đến tương lai đen tối ấy, không nhịn được dùng bàn tay nhỏ bé dụi dụi mắt.
Chu thị giữ lấyTố Thu: "Con bé còn nhỏ, muội đừng hù dọa nó, để con bé ở đây, chúng ta đi ra ngoài hít thở không khí chút." Tiêu Tố Thu nghĩ thấy cũng đúng, liền dặn Kim Thúy "Chăm sóc tốt cho cô nương" rồi rời đi.
Chu thị và Tiêu Tố Thu đi rồi, trong phòng chỉ còn lại Ký Mi và Kim Thúy. Kim Thúy ngồi xuống giường, nâng chân mình lên nhìn trái nhìn phải, nương của bé cũng có một đôi chân rất to, đá người rất đau. Về sau bé lớn lên cũng sẽ có dáng vẻ giống như nương vậy.
Ký Mi muốn cởi giày thêu, liền bị Kim Thúy ngăn cản: "Không thể cởi, cởi rồi sẽ phải quấn lại lần nữa, về sau cô nương còn phải gả cho người trong sạch, không quấn chân, bà bà sẽ làm khó cô nương đấy." Vừa hù vừa dọa, cuối cùng Ký Mi cũng xóa bỏ ý nghĩ ấy trong đầu, nhưng trên chân khó chịu, vẫn rầu rĩ không vui.
Kim Thúy nói: "Cô nương chờ ở đây, ta đi rửa mận cho người ăn nhé." Nói xong, uỵch phát nhảy khỏi giường, vui vẻ chạy đi, để Ký Mi ôm đồng tiền sư tử, ngồi khổ sở một mình.
Đợi một lúc lâu không thấy Kim Thúy trở về, Ký Mi có chút sốt ruột, nằm bò trên cửa sổ nhìn ra phía bên ngoài, trong tiểu tứ hợp viện rất im ắng, không có nửa bóng người. Đang nóng lòng, bỗng nghe thấy tiếng rầm rầm, bé vui mừng quay đầu lại: "Kim Thúy –"
Nhưng đứng trước mặt bé lại là hai nam hài, một người trong đó nhỏ tuổi, người còn lại lớn hơn, trong tay cầm một chiếc ná lắc lư, hung tợn nhìn bé nói: "Quả nhiên chính là ngươi, trả lại cho ta!" Dứt lời, nhảy lên giường, cướp lấy đồng tiền sư tử trong tay bé.
"...... Là của ta......" Ký Mi yếu ớt nói.
"Cái gì mà của ngươi? Đây là của ta!" Cậu bé trừng mắt, hung dữ nói. Thấy Ký Mi còn có ý định dựa vào bên cạnh đứng lên, cậu ta không chút nào thương hương tiếc ngọc dùng sức đẩy cô bé một cái: "Lục Ký Mi, ngươi còn định ở nhà của ta bao lâu nữa? Ăn chùa uống chùa phiền chết đi được!"
Ký Mi biết mình đang sống nhờ nhà người ta, nghe hắn nói như vậy, trong lòng khó chịu, cúi đầu không dám lên tiếng.
"Hừ!" Cậu nhóc đem đồng tiền sư tử cướp về, đưa cho cậu bé chừng năm sáu tuổi đứng dưới giường cạnh mình: "Nghiễn Thần, đây là thứ lúc trước ca đồng ý cho đệ, cầm lấy đi."
"Ca, nàng khóc, hay là...... Trả lại cho nàng đi......" Nghiễn Thần bất an nói.
Tiêu Nghiễn Trạch lớn tiếng: "Đây là đồ chơi của ta, ta muốn cho ai thì cho người đó!" Đồng tiền sư tử này vốn là đồ chơi của hắn, trước đã đồng ý sẽ đưa cho thứ đệ Nghiễn Thần, hôm nay đi tìm lại phát hiện không thấy, nha hoàn nói rằng phu nhân đã đưa cho Lục cô nương, hắn liền mang theo đệ đệ đến nhà đòi đồ.
Lục Ký Mi cúi đầu đùa nghịch những ngón tay của mình, không dám lên tiếng, giống như phạm phải lỗi sai tày đình.
Tiêu Nghiễn Trạch vốn muốn xuống giường bỏ chạy lấy người, bỗng nhiên con mắt đảo tròn, nảy ra một âm mưu phá phách mới. Hắn ở tuổi này có thể nói là "chó thấy cũng ngại", nghịch ngợm càn quấy leo tường dỡ ngói. Hắn thấy đôi chân được quấn gói kĩ lưỡng của biểu muội, nhíu mày cười nói: "Có đau không? Hừ, nhất định là rất đau! Để biểu ca giúp ngươi cởi nó ra nhé!"
Dứt lời, không đợi Ký Mi nói gì, cậu nhóc lấy từ ngăn dưới kệ để quấn chân ra một cái kéo, cởi giày theo của cô bé, cắt hết những miếng vải bó chân đã quấn tốt trước đó.
Ký Mi hơi giãy dụa nói: "...... Nương bảo không được......"
"Cái đồ lớn mật nhà ngươi, đáng phải chịu khổ." Tiêu Nghiễn Trạch đè chân của bé lại, nghẹn cười: "Cũng may là ngươi gặp ta đấy, mấy ai có thể giống ta gặp chuyện bất bình rút dao tương trợ chứ?!"
Vừa vặn lúc đó Ký Mi cũng đang bị bó chân làm đau, ngẫm nghĩ rồi không giãy dụa nữa, để cậu nhóc hủy hết những miếng vải bó. Đôi chân một lần nữa thoải mái, bé giật giật ngón chân, dè dặt cẩn thận chạm vào, thấy vừa đau vừa ngứa.
Tiêu Nghiễn Trạch làm chuyện xấu xong, mười phần khoái chí. Hắn nhảy khỏi giường, mang theo đôi giày thêu nho nhỏ của cô bé, rồi túm lấy Nghiễn Thần, nhanh như chớp chạy ra ngoài.