Sau khi Lâm Đinh Đinh đi khỏi, Yến Chử mới uống thuốc cô ấy pha. Sau đó nằm trên giường đất, nhắm mắt dưỡng thần, sẵn tiện suy nghĩ về hai nhiệm vụ của bản thân. Nhân vật chủ chốt của nhiệm vụ chính đã ở bên cạnh anh, tạm thời không cần phải xem xét về nó. Chuyện làm anh đau đầu chính là nhiệm vụ phụ, cứu mạng Yến Tuân - ba ruột của cố chủ. Trong trí nhớ của cố chủ, ký ức về ba ruột không nhiều lắm, ngoài những hình ảnh mơ hồ trước năm bảy tuổi gần như đã bị quên lãng, cũng chỉ là những hình ảnh được miêu tả khá ít ỏi sau khi ông ấy lìa đời. Tính cách của ông ấy như thế nào, là loại người gì, tình cảm đối với đứa con trai đã đi theo mẹ ruột từ khi còn nhỏ và đoạn tuyệt quan hệ với ông ấy ra sao, tất cả những điều này anh đều không thể hiểu rõ ở hiện tại.
Yến Chử âm thầm nhẩm tính thời gian. Bây giờ, ba Yến đã thụ án cải tạo được gần mười năm, năm tháng sau, anh sẽ nhận được cáo phó về cái chết của ông ấy. Yến Tuân đang ở một trang trại xa xôi nằm ở phía Tây Bắc, mà anh thì đang ở một thôn làng nhỏ ở phía Nam, trời nam đất bắc, anh là thanh niên trí thức, không thể tùy tiện rời khỏi đội sản xuất nông thôn, chứ đừng nói gì đến chuyện cứu một người sắp chết. May mắn là nhiệm vụ phụ có thất bại cũng sẽ không bị trừng phạt, nếu không thì Yến Chử cũng rất đau đầu.
Anh mở mắt ra, nhìn nóc nhà đang bị mưa dột, mái nhà loang lổ những vết ố bẩn vàng nâu. Anh thở dài, bước xuống giường đất, phủ thêm chiếc áo bông của chính mình, cầm lấy giấy bút trong ngăn tủ của chính mình đã được cố chủ đặt trong ngăn tủ, cúi đầu và bắt đầu viết thư. Trong tình trạng anh không thể tự do ra ngoài, nếu muốn cứu tính mạng của ba ruột cố chủ, đây có lẽ là cách duy nhất.
Số lượng văn nhân học giả qua đời trong không gian song song này cũng không ít hơn những năm đó ở thế giới của anh. Nguyên nhân một phần là không thể chịu nổi sự chênh lệch địa vị và sinh hoạt gian nan khốn khổ, còn có một phần là bởi vì không tìm thấy hy vọng ở tương lai, tự mình phán mình án tử hình. Sau khi trái tim của một người chết đi, ngày cơ thể họ suy tàn cũng chẳng xa. Yến Chữ không rõ ràng, tình huống của người ba ở thế giới này của anh rốt cuộc là như thế nào. Bây giờ anh cũng chỉ có thể “mèo mù vớ phải cá rán”*, thử xem thế nào.
(*Mèo mù vớ phải cá rán - 瞎猫碰上死耗子 : dùng để ví trường hợp gặp may mà bất ngờ đạt được cái hoàn toàn ngoài khả năng của mình.)
*****
"Yến Chử, cậu sao rồi, có còn sốt không?".
Những thanh niên trí thức ở cùng nhà với Yến Chử đã trở lại. Trưởng nhóm Lâm Thanh Sơn đang ở cửa lau sạch bùn đất trên giày, anh ta vào nhà, vừa rửa tay vừa hỏi Yến Chử.
Họ thuộc đội sản xuất III của xã Hồng Kỳ, cả đội có tổng cộng mười một thanh niên trí thức bao gồm bốn nữ và bảy nam. Trong đó có những người đã lớn tuổi, hoặc có đôi có cặp, hoặc kết hôn với người địa phương, đều đã dọn ra ngoài. Bây giờ trong Viện thanh niên trí thức chỉ còn lại bốn thanh niên trẻ tuổi và hai cô gái trẻ mới đến. Hiện tại, Lâm Thanh Sơn chính là thanh niên trí thức lớn tuổi nhất trong Viện thanh niên trí thức, tính cách trầm ổn và nhiệt tình, rất có uy tín trong đội thanh niên trí thức. Anh ta giống như một người anh cả, và cũng đối đãi với những thanh niên trí thức khác trong viện giống như em trai em gái, rất quan tâm đến bọn họ. Vì Yến Chử vẫn đang ốm, anh ta không khỏi hỏi nhiều vài câu.
"Không sao rồi, đã hạ sốt. Chiều nay tôi có thể bắt đầu đi làm cùng các anh". Trước khi họ trở lại, Yến Chử đã xuống kháng và đi thay quần áo.
“Tôi mới nấu cơm xong, chúng ta cùng nhau ăn đi”. Yến Chử là người thành phố chính hiệu, anh lớn như vậy mà cũng chưa từng nhìn thấy bếp đất ở nông thôn. May mắn thay, cố chủ đã gia nhập đội sản xuất ở nông thôn được một khoảng thời gian, anh vẫn có thể nấu cơm nấu nước cơ bản.
Anh chỉ nói hai câu vô cùng đơn giản, nhưng lại khiến cho các thanh niên trí thức khác phải chú ý. Phải biết rằng cố chủ cứ dăm ba hôm lại bị bệnh, ngoài lý do là cơ thể thật sự không thể thích ứng được với hoàn cảnh sinh hoạt nơi này, còn có một nguyên nhân khác là bởi vì hắn không chịu được vất vả, cố ý giả bệnh để lười biếng. Những thanh niên trí thức này hoàn toàn đã quen với chuyện cứ cách hai ba ngày là Yến Chử phải bệnh một lần, họ chưa từng nghĩ đến lần này thái độ của anh lại thay đổi, chủ động đề nghị ra đồng làm việc.
"Đúng là mặt trời mọc ở phía Tây”. Thanh niên trí thức cuối cùng bước vào viện liếc mắt nhìn Yến Chử, nhỏ giọng lẩm bẩm một câu. Nghe giọng điệu của cậu ta, có chút khinh thường và chế giễu mơ hồ.
Yến Chử không tức giận, ai bảo cố chủ làm người quá thất bại chứ. Họ đều là thanh niên trí thức như nhau, người ta thì ra đồng làm việc mệt nhọc đến chết đi sống lại, một mình hắn lại giả bệnh và ở trong phòng lười biếng, trong lòng người bình thường đều sẽ không thoải mái. Bên cạnh đó, theo ký ức mà Yến Chử đang nắm giữ, khẩu phần ăn của thanh niên trí thức được gộp chung, mỗi bữa ăn cũng đều ăn cùng nhau. Lúc bấy giờ, lương thực được phân chia dựa trên điểm công tác, thời gian cố chủ ra đồng làm việc ít nên tất nhiên điểm công tác cũng ít ỏi. Phần lương thực phân cho hắn, một người trẻ tuổi như hắn chắc chắn ăn không đủ no. Còn không phải là bởi vì những thanh niên trí thức khác “da mặt mỏng”, ngượng ngùng nói với hắn, để hắn chiếm phần lợi sao. Đừng nói là âm dương quái khí mắng thầm, cho dù có giáp mặt chỉ vào mũi mà mắng, Yến Chử cũng không có cách nào tức giận.
“Trần Quân, em cũng bớt nói vài câu đi!”.
Lâm Thanh Sơn là anh cả, tất nhiên phải đứng ra điều tiết mâu thuẫn. Anh ta vỗ vỗ bả vai của thanh niên trí thức vừa mới nói chuyện, lại quan tâm hỏi han Yến Chử: “Chiều nay lúc làm việc em nhớ cẩn thận một chút, nếu có chỗ nào không thoải mái thì phải lập tức nói với bọn anh”.
Anh ta lớn hơn Yến Chử 6 tuổi, trong suy nghĩ của anh ta, Yến Chử chẳng qua là chưa thích nghi được với cuộc sống nông thôn, thời gian lâu dần, Yến Chử tự nhiên sẽ thay đổi. Hôm nay, Yến Chử chủ động đề nghị muốn ra đồng làm việc, càng chứng minh cái nhìn của Lâm Thanh Sơn. Chuyện này khiến cho người anh cả thích lo lắng này khỏi phải nói là hạnh phúc đến nhường nào.
Yến Chử giúp mọi người mang chén đũa đến, anh cúi đầu. Cố chủ vẫn luôn oán trời trách đất, thực ra là có lẽ hắn đã bao bọc bản thân quá chặt chẽ, bỏ mặc tất cả những ý tốt dành cho hắn ở bên ngoài lớp áo giáp.
Bữa cơm trưa tương đối đơn giản, cháo khoai lang, bắp cải luộc, ngoài ra cũng chỉ có một đĩa dưa muối còn thừa lại từ Tết nguyên đán năm ngoái. Yến Chử cũng không cảm thấy ăn không quen, anh biết rõ, đây là thức ăn mà anh phải tiếp tục ăn trong một khoảng thời gian dài sau đó. Còn đối với những thanh niên trí thức khác đã làm ruộng lâu năm, họ cũng chẳng quan tâm bày trí món ăn có đẹp hay không, ngồm ngoàm nhét đầy một miệng cháo và thức ăn.
Cơm nước xong, mọi người nằm trên kháng một lúc. Khi loa phóng thanh của đại đội vang lên, họ lại tiếp tục đi làm.
Hôm nay Lâm Quảng Quốc luôn cảm thấy hình như có chỗ nào đó không đúng, nhưng ông lại không thể nói rõ là rốt cuộc chỗ nào không đúng.
“Ba, ba có khát hay không, con rót trà cho ba nha”.
Nghe thấy giọng nói quen thuộc, cuối cùng Lâm Quảng Quốc cũng cẩn thận nghĩ ra chỗ nào không đúng. Cả một buổi chiều nay, con gái bảo bối của ông đã mang nước đến cho ông hơn chục lần. Ông bảo sao hôm nay ông cứ chạy ra nhà xí, thì ra là do uống quá nhiều nước.
Vào mùa đông, chân tay dễ bị nhiễm lạnh. Nhà ai có điều kiện dùng cốc tráng men đều quen với việc bảo mấy đứa trẻ trong nhà không đi làm mang ấm nước đến rót nước ấm vào, uống vào ấm bao tử, khuông uống thì có thể dùng sưởi ấm tay chân. Lâm Đinh Đinh là đứa trẻ rảnh rỗi nhất ở nhà họ Lâm, nước ấm của ba và mấy anh trai là do cô thỉnh thoảng mang đến. Ngày thường cô chỉ đi ba bốn chuyến trong một buổi chiều là đủ, nhưng số lần Lâm Đinh Đinh đến hôm nay rõ ràng là có hơi vượt chỉ tiêu.
“Cái con nhỏ này, mày xem ba mày là trâu chắc!”.
Lâm Quảng Quốc không đành lòng từ chối ý tốt của con gái, ông uống hết phần nước còn lại trong cốc, đang chờ con gái lại tiếp tục rót đầy nước cho ông. Vừa ngẩng đầu lên, phát hiện con gái đang cầm phích nước nóng, còn đôi mắt thì không biết đang nhìn về nơi nào. Ông nhìn theo tầm mắt của Lâm Đinh Đinh, thấy một chàng trai trẻ nổi bật giữa đám đông mặc dù anh ta đang làm việc với một cái cuốc trên cánh đồng. À ừ, hoàn toàn hiểu ra rồi!
Con gái hướng ra ngoài, đứa con gái này của ông đang lấy ba ruột làm cái cớ để đến nhìn người trong mộng. Ông “hừ” một tiếng đầy bất mãn, còn không phải là có ngoại hình ưa nhìn thôi sao. Lúc còn trẻ, ông cũng là “hot-boy” của đội III, không biết có bao nhiêu cô bé thích ông đâu. Nhưng đứa bé Yến Chử kia hình như hơi khác khác ngày xưa nhỏ, xuống ruộng lâu như vậy, cũng không thấy nó lên bờ ruộng nghỉ ngơi chốc lát. Mặc dù động tác cuốc đất còn chưa thành thạo, nhưng mỗi nhát đều dùng sức, không hề lười biếng chút nào.
“Được rồi, về nhà đi! Ba mày và anh mày đều uống nước no căng rồi, lát nữa không cần ra ruộng đưa nước nữa”. Lâm Quảng Quốc lầm bầm nói với con gái.
Lâm Đinh Đinh không ngờ biểu hiện của cô lại rõ ràng như vậy, bối rối mà vội vàng rót thêm nước ấm cho ba và mấy người anh, rồi chạy vụt đi.
“Thật ra con cảm thấy Yến Chử cũng được mà. Cậu ta là học sinh trung học phổ thông, cả thôn chúng ta còn chẳng có được một học sinh cấp ba nào”. Anh hai của Lâm Đinh Đinh tính tình khờ khạo, rất thương em gái, nên nghĩ cách giúp em gái làm ba gia ủng hộ.
“Đồ ngu, mày thì biết cái gì!”.
Lâm Quảng Quốc không có kiên nhẫn đối với con trai như con gái của ông, lớn tiếng quát mắng: “Nhanh tay lẹ chân làm việc cho ông, nếu không ông đây trừ điểm công tác của mày đó”.
Tốt, nhưng lại tốt quá, cho nên mới không xứng đôi!
Lâm Quảng Quốc nhìn theo bóng dáng con gái đang rời đi, thở dài, trong lòng cảm thấy hơi bất lực.
*****
“Đội trưởng!”.
Khi tiếng loa phóng thanh báo tan tầm vang lên, cả người Yến Chử cũng sắp rã rời. Nhưng anh vẫn còn nhớ rõ là có chuyện chưa làm xong, sau khi báo với Lâm Thanh Sơn một tiếng thì vội vàng đuổi theo phía sau Lâm Quảng Quốc.
“Yến Chử đấy à, cậu có chuyện gì sao?”. Lâm Quảng Quốc không biết vì sao Yến Chử gọi ông lại, ông đưa cái cuốc cho con trai bên cạnh, để bọn họ ở phía sau rồi hỏi Yến Chử.
“Cháu có một lá thư, muốn nhờ đội trưởng giúp cháu gửi nó đi”.
Trong huyện có bưu điện, bây giờ đang lúc ngày mùa bận rộn, Yến Chử cũng không thể nghỉ việc mà đi lên huyện, vì vậy anh chỉ có thể giao phong thư cho đội trưởng Lâm Quảng Quốc. Cứ cách hai ngày thì người đưa thư của bưu điện trong huyện đều sẽ đến công xã lấy bưu kiện muốn gửi, mỗi đội sản xuất đều sẽ đăng ký những thứ này từ đội trưởng.
“Đây là thư gửi đến nông trường tỉnh Lũng, tôi nhớ rõ cậu là người thủ đô mà nhỉ?”.
Lâm Quảng Quốc mở cửa văn phòng giản dị thuộc về đội trưởng trong đại đội, nhìn địa chỉ trên phong thư mà Yến Chử muốn gửi đi, nghi hoặc hỏi. Thời buổi hiện nay không giống trước kia, phàm là thư từ khả nghi, Lâm Quảng Quốc làm đại đội trưởng hoàn toàn có quyền mở ra xem. Ông thấy Yến Chử không chỉ đưa tới một phong thư, còn có thêm một cái gói nhỏ, không biết bên trong là thứ gì.
“Ba cháu cải tạo ở nông trường tỉnh Lũng, bây giờ trời trở lạnh, cháu không biết tình hình của ông ấy ở bên kia thế nào, nên đã tận dụng một bộ quần áo làm thành một đôi bao đầu gối và bao tay gửi qua cho ông ấy”. Cái bao đầu gối là Yến Chử vừa làm sáng nay, còn bao tay là cố chủ mua từ huyện thành cho bản thân dùng.
Động tác của Lâm Quảng Quốc khựng lại, ông nhớ rõ ràng là lúc Yến Chử đến thì trên hồ sơ của anh có viết ba mẹ đều là cán bộ. Nhìn cảm xúc của Yến Chử chùng xuống, Lâm Quảng Quốc đã đoán được đại khái sự thật. Sợ là người cha được ghi trên hồ sơ kia không phải cha ruột, mà là cha dượng.
Nhận thức này khiến cho ấn tượng của Lâm Quảng Quốc đối với Yến Chử tốt hơn một chút. Có lẽ thân phận của cha ruột của đứa trẻ này có vết nhơ, phải đi cải tạo mà thời thời khắc khắc đều nhớ đến ông ấy, thay vì muốn giữ khoảng cách với ông ấy. Chỉ riêng tấm lòng hiếu thảo này thôi cũng đã đáng quý vô cùng.
Lâm Quảng Quốc là một ông già thô kệch, ông biết mấy năm nay bên ngoài quấy phá rất dữ, cha không là cha, con cũng không là con. Ông chỉ biết rằng nếu ngay cả cha ruột mẹ ruột đều có thể không nhận, người này cũng không khác gì súc sinh.
Hành động của Yến Chử đã để lại ấn tượng tốt đẹp sâu sắc trong lòng Lâm Quảng Quốc, thậm chí còn làm cho Lâm Quảng Quốc cho rằng trước kia ông đã có cái nhìn quá phiến diện đối với đứa trẻ Yến Chử này. Đây rõ ràng là một đứa trẻ ngoan ngoãn hiểu chuyện và hiếu thảo. Từ giờ phút này trở đi, ông quyết định sẽ quan sát anh lại một lần nữa. Ông cứ bảo sao, đứa con gái khá giống ông về mọi mặt thì không có lý do gì đi thích một thằng nhóc kém cạnh hết. Trong lòng Lâm Quảng Quốc cảm thấy hài lòng hơn, ánh mắt nhìn Yến Chử cũng càng khoan dung hơn.