“Tôi đã nói gì với ông hả, khuyên nhủ từ từ thôi, ông cứ làm ngược lại, giờ đuổi cả con đi rồi đấy!” Bà nội tức giận đẩy vai ông.
“Tôi nói cái gì!” Ông nội giận dữ ngồi xuống, nói với William, “Cháu đừng bắt chước bố mình, đồ con lừa cứng đầu.”
William cười đáp: “Dĩ nhiên là không rồi, cháu thấy Georgina rất được, chi bằng ông giới thiệu cô ấy cho cháu đi, cháu thích phụ nữ vừa có đất vừa có năng lực.”
Vẻ mặt bực bội của ông nội ngay lập tức sáng lên, đấm vào lưng William nói: “Cái thằng nhãi này!”
Bà nội trợn mắt: “Hai ông cháu bớt nói lung tung đi!”
Sau giờ cơm tối, William và ông đến quán rượu, tôi và bà dọn dẹp bàn ăn, rồi hai bà cháu ngồi thêu thùa dưới ngọn đèn.
“Cháu sắp tốt nghiệp rồi nhỉ.” Bà nội nhìn tôi cười hỏi.
Tôi gật đầu: “Còn ba tháng nữa ạ.”
“Tốt nghiệp xong chuyển đến chỗ bà nhé?”
Tôi đăm đăm nhìn côn trùng vo ve quanh chiếc đèn trên bàn, im lặng không đáp.
“Cháu đã lớn rồi, càng ngày càng đẹp, hai năm nữa bà sẽ tìm cho cháu một người vừa có tài vừa tốt bụng.”
Kể từ khi có kinh, tôi đã cao lên trông thấy, tàn nhang trên mặt mờ dần, ngực cũng phát triển, có một lần bà nội phát hiện tôi quấn vải quanh ngực thì thất thanh hô lên ‘ôi chúa ơi’, tới hôm sau tôi phát hiện bên gối có vài bộ đồ lót mới, có cả một chiếc váy mới – là một chiếc váy thêu thủ công với thắt lưng sọc đen trắng, rất vừa vặn.
“Cháu xấu hổ à?” Bà nội cười hỏi tôi.
Tôi lắc đầu, chỉ là đang nhớ lại cuộc trò chuyện với thầy lúc trước.
…
“Em có định thi đầu vào không? Có muốn thi vào trường nào không? Hay để thầy giới thiệu giúp em?”
“Trường cấp ba ạ?”
“Đúng thế, thầy chưa gặp cô gái nào học hành chăm chỉ như em, ba năm qua ngày nào cũng cần cù, em muốn đi học tiếp đúng không?” Thầy Antai hỏi tôi.
“Nhưng… Các bạn trong lớp không đi học nữa, cả bạn nam cũng không.”
Thầy im lặng một lúc rồi thở dài: “Nước ta bây giờ thành ra thế này, ngay tới chuyện ăn uống cũng là vấn đề, người đáng lẽ phải học lại không được học nữa.”
“Hơn nữa tốt nghiệp rồi thì em có thể làm gì?” Tôi lí nhí, “Nghe bảo kế toán ở nhà máy cũng thất nghiệp, với lại… Chỉ mướn đàn ông chứ không mướn phụ nữ.”
Thầy giáo thở dài đánh thượt, cười khổ: “Đúng thế, không chỉ em mà ngay tới thầy cũng không đủ ăn, dạy học bao nhiêu năm, chỉ trong một đêm nghèo rớt mồng tơi, ha ha… Được rồi, thầy không khuyên em nữa, tự suy nghĩ kỹ đi.”
Nhưng khi tôi sắp sửa rời đi, thầy giáo vẫn nói vài câu: “Em là cô gái đọc rất nhiều sách, không cần thầy nói hẳn em cũng hiểu được giá trị của tri thức, sách vở không thể lấp đầy bụng nhưng có thể lấp đầy tâm hồn, tâm hồn em đã thấm nhuần nhiều năm, nếu trở về làm cái xác không hồn sống tạm bợ qua ngày, thầy chỉ sợ đôi mắt em sẽ mất đi ánh sáng. Hứa với thầy! Dù không đi học cũng phải thường xuyên đọc sách.”
…
Dưới ánh nến chập chờn, bóng thiêu thân lúc mờ lúc tỏ.
Tôi nhìn gương mặt dịu dàng của bà nội, lần đầu tiên bộc bạch tâm sự.
“Bà ơi, cháu muốn tiếp tục đi học, có được không ạ?”
“Cái gì?” Bà nội ngạc nhiên nhìn tôi, “Cháu muốn đi học tiếp?”
“Thầy giáo nói cháu có thể vào cấp ba.”
Bà nội ngập ngừng, cúi đầu khâu vá tiếp: “Đàn bà con gái rồi cũng phải kết hôn sinh con, tương lai cũng không cần đi xa công tác, đọc nhiều sách làm gì, trong nhà cũng không dư tiền.”
Tôi cảm thấy bà nội là người sáng suốt nhất trong nhà, nếu đến bà cũng không đồng ý, e rằng ông nội và bố cũng sẽ không cho phép.
Trong khoảnh khắc ấy, một cảm giác chua xót dâng trào cả khoang ngực.
Năm đó khi mẹ tôi bỏ đi, bà đã khoét một mảnh trong trái tim tôi, bà khiến tôi hiểu được nỗi đau mất mát. Mà giờ phút này, tôi mới thực sự sâu sắc cảm nhận được nỗi đau khi mất đi báu vật mình quý trọng.
Ngày còn bé tôi không thích học hành, nhưng bây giờ đọc sách đã trở thành một kiểu hạnh phúc đối với tôi, nó giúp tôi tránh khỏi những khuôn mặt chết lặng vô cảm của những người phụ nữ xung quanh, tránh khỏi sự dày vò nhàm chán của công việc hàng ngày, và thậm chí tránh xa nỗi sợ hãi ầm ĩ ồn ào tại khu phố bạo loạn.
Sức mạnh của sách vở có thể khiến tôi cảm thấy thoải mái, cứ như chúng có thể tạo ra một pháo đài vững chắc và bảo vệ tôi trong đó.
Thầy giáo nói sợ đôi mắt tôi mất đi ánh sáng. Vào lúc này, tôi cảm thấy bản thân như chìm trong bóng tối, không còn nhìn thấy được phương hướng.
Lễ Giáng sinh qua đi, tôi quay về New City, ngạc nhiên khi phát hiện các cửa hàng lân cận đều treo biển hiệu Jonathan.
Melissa ở nhà bên nói: “Ngài Jonathan cùng hội anh em đã trở về từ chiến trường, mình cảm thấy bọn họ còn đáng sợ hơn trước, đằng đằng sát khí. Bọn họ đã ở trên chiến trường, chắc chắn đã từng gϊếŧ người.”
“Bọn họ cũng lắm tiền quá, cả con phố này sắp bị nhà họ mua lại hết rồi.”
“Nghe nói giá lương thực tăng chóng mặt, nhiều người không có người thân bạn bè hỗ trợ nên phải chi rất nhiều vàng thật bạc thật mua thức ăn, không biết nhà Jonathan lấy đâu ra lắm lương thực đến vậy, chỉ dùng mấy túi gạo đã đổi được một căn nhà của người ta.”
“Đám khốn nạn này!” Tôi mắng.
“Cậu nói gì thế, coi như không mua lương thực nhà bọn họ thì cũng phải mua từ nhà khác, chưa chắc đã rẻ hơn là bao.” Melissa hạ giọng, “À phải rồi, cậu nghe chuyện của Lillian chưa?”
Tôi lắc đầu, lâu lắm rồi không thấy Lillian đến lớp. Dù bố cậu ấy đã bình an quay về từ chiến trường, nhưng oái oăm thay hiện tại ông ấy đã thất nghiệp, trong nhà cũng không có đất vườn, chỉ e cuộc sống không mấy dễ chịu.
“Bill Jonathan đã cầu hôn Lillian, nhưng phu nhân Jonathan không đồng ý, ngài Hegar lại rất tuyệt tình, cắt đứt quan hệ với Bill rồi đuổi cậu ấy ra khỏi nhà.”
Tôi nhớ lại chuyện trong buổi hôn lễ hôm đó, không kìm được thở dài.
“Đợt trước cậu ấy đi khắp nơi tìm việc, nhưng không được ngài Jonathan gật đầu, có chỗ nào dám nhận cậu ấy đâu, không biết bây giờ thế nào rồi.” Melissa lo lắng.
Cậu ấy rất để ý đến cặp sinh đôi nhà Jonathan, từng có lần cậu ấy làm mất tiền mua bánh mì, không dám về nhà, ngồi xổm ở đầu đường khóc nức nở, Bill tình cờ bắt gặp, không rõ vì lý do gì mà đã giúp cậu ấy trả tiền. Kể từ đó trở đi, mỗi lần tôi đến đây, chúng tôi lại vô tình nhắc tới cậu ta, nếu tôi tiếp chuyện thì cậu ấy sẽ say sưa nói luôn miệng.
Tôi không hiểu vì sao anh em nhà Jonathan lại có sức hút đến vậy, rõ ràng dòng họ này toàn làm chuyện xấu xa, lẽ nào chỉ vì bọn họ có tiền?
Từ nhỏ tôi đã rất sợ họ, nhưng các cô gái khác lại không nghĩ thế.
Tôi từng nghe các cô gái lén thảo luận về cậu hai nhà Jonathan – ngài Hegar, với ngữ điệu sùng bái nhìn lên các vị thần, bọn họ nói anh ta đẹp trai thế nào, mạnh mẽ tới đâu, lợi hại ra sao. Ấn tượng nhất là có một cô gái mơ màng nói, nếu có thể sinh con cho Hegar thì quả là một vinh dự lớn lao.
“Annie, cậu học cùng với cậu Heine, có thể hỏi thăm Bill giúp mình được không?” Melissa nhìn tôi đầy mong chờ.
Tôi tức giận: “Mình không hề quen bọn họ.”
Melissa im lặng, một lúc sau, cậu ấy rấm rứt.
“Cậu sao thế?”
Melissa không nói gì mà chỉ lắc đầu.
Tôi biết cậu ấy đang nghĩ gì, trước kia không nói thẳng vì tôi lo một khi bí mật bị bại lộ thì sẽ khó mà giấu giếm được nữa.
“Cậu thích Bill… Đúng không?” Tôi thấp giọng hỏi.
Melissa nhìn ra ngoài cửa sổ, vẻ mặt thảng thốt: “Mình không biết…”
Tôi lấy làm khó hiểu, chỉ vì Bill giúp cậu ấy có một lần mà cậu ấy lại đem lòng yêu cậu ta. Tôi cũng thích anh Danny, nhưng từ lúc biết mình không nên ở bên anh ấy thì tôi rất ít khi nghĩ về anh ấy. Tôi không tài nào hiểu nổi tâm trạng đó, rõ ràng đối phương chẳng hay biết gì nhưng mỗi giây mỗi phút vẫn nhớ về đối phương, thế là tôi bèn khuyên: “Bill thích Lillian, đã cầu hôn cậu ấy rồi còn gì.”
“Mình biết, mình không định thổ lộ với cậu ấy, chỉ lo cho cậu ấy thôi.”
Trước ánh mắt lo lắng và đầy hy vọng của Melissa, tôi đành gật đầu: “Được.”
…
Lillian sống trong một khu dân cư cách đó ba dãy nhà, cậu ấy là con út trong gia đình, trên có một anh trai và một chị gái.
Lillian ngạc nhiên khi thấy tôi xuất hiện ngoài cửa nhà.
“Annie, sao cậu lại đến đây? Mau vào đi.”
Cậu ấy mặc áo bông rất dày, da tay nứt nẻ, ngón tay vốn mảnh dẻ trắng nõn lại sưng phồng lên như cà rốt, nhìn là biết mùa đông không có tiền mua củi đốt.
“A, không cần phiền đâu, mình đến đưa tập vở cho cậu.” Tôi đưa vở ghi của mình cho cậu ấy, “Đã lâu rồi cậu không đến trường, ắt hẳn đã lỡ rất nhiều môn.”
Đôi mắt đen láy như quả nho của Lillian nhìn thẳng vào tôi, chợt nở nụ cười vui vẻ: “Cám ơn, cậu vào nhà ngồi nói chuyện với mình một lúc đi.”
“Mình không dám quấy rầy, hình như mẹ cậu đang tức giận.”
Lúc nãy khi mở cửa ra, tôi nghe thấy mẹ cậu ấy đang hét toáng: “Làm 100 lạng mới cho 8 củ khoai tây! Cả nhà ta chết mất thôi! Gãy tay đến nơi rồi! Vô dụng! Chúng ta sống thế nào đây! Biết sống thế nào đây…”
Lillian cười khổ: “Dạo gần đây sống không dễ gì, mẹ bực mình lắm, để mình tiễn cậu.”