Lan Quân:
Hôm nay là sinh nhật Tuyết Nhi. Chắc em đang nhớ nó nhỉ, anh lén bảo bà vυ' đưa nó đến trường học, bảo bà ấy giả vờ lấy cớ là tới tìm Trình Bích Quân, để em được gặp đứa nhỏ.
Thằng bé đáng yêu cực kỳ, anh chưa bao giờ thấy đứa nhỏ nào xinh xắn hơn nó cả, chắc em cũng thương nó lắm.
Lúc về bà vυ' đã tỉ mỉ kể cho anh nghe mọi việc xảy ra trong khoảng thời gian ngắn ngủi hai người ở cạnh nhau, nghe thấy Tuyết Nhi gọi em là “mẹ”, dù đã kìm nén lắm rồi, anh vẫn chẳng thể ngăn được giọt nước mắt.
Nếu em yêu anh, thế thì tốt biết bao; nếu em yêu anh, một nhà ba người chúng ta có thể ở bên nhau, hạnh phúc biết bao.
Cố Linh Dục, viết ngày chín tháng tư năm Quý Sửu.
- -----
Lan Quân:
Hôm nay em đi rồi, dẫn theo Tuyết Nhi đi rồi.
Anh nhờ A Bội, dặn cô ấy bỏ vào hành lý của bọn em sổ tiết kiệm ngân hàng Hối Phong và mấy bản hộ chiếu đi Anh, tất cả phải làm trong âm thầm, nhưng anh biết sớm muộn gì em cũng tìm thấy nó thôi.
Tháng trước anh nhận được tin tức, tổng thống Viên bí mật chuẩn bị nội chiến, anh rất bi quan về tương lai mình, anh nghĩ, một khi cuộc nội chiến bắt đầu, kéo theo đó sẽ là trận náo động có thể kéo dài đến nửa thế kỷ, mức độ phức tạp lần này khó có thể so sánh với tình hình hồi cuối thời Thanh.
Anh là quân nhân, trong lòng có hoài bão riêng của mình, gánh trên vai lời nhắc nhở của Gia Mộc và Phồn Tinh, cho dù tình yêu hóa thành tro bụi, anh chỉ còn lại là một nửa anh, cũng hãy vì hoài bão và lời nhắc mà tiếp tục sống, anh không muốn liên lụy em thêm nữa, không muốn liên lụy tới bất cứ kẻ nào nữa, chỉ muốn hiến thân cho cuộc cách mạng này mà chẳng cần đắn đo.
Tài sản anh đã bán hết, anh cùng làm hộ chiếu đi Mĩ cho mẹ, thím hai và Bích Quân, định bụng sẽ đưa họ sang Mĩ, mình thì ở lại quốc nội.
Chúc may mắn, cầu chúc những điều tốt đẹp nhất cho quãng đời còn lại của em.
Em biết không? Lúc ở nông thôn, anh thực vô cùng mong mỏi sẽ có một trận mưa đổ xuống.
Cố Linh Dục, viết ngày hai mươi bảy tháng tư năm Quý Sửu.
- -----
Lan Quân:
Hôm nay anh đã nói chuyện với Bích Quân về việc sẽ đưa cô ấy xuất ngoại, cô ấy bảo với anh, cô ấy không đi, mặc kệ núi đao biển lửa, cô ấy chỉ muốn theo anh. Anh đã phụ lòng cô ấy quá nhiều rồi. Hai năm qua, từ thâm tâm anh bất giác sinh ra chút thương xót với Bích Quân, anh coi cô ấy như là bản thân mình của năm đó vậy.
Nhưng thương xót đâu có nghĩa là sẽ yêu, anh cố gắng hết sức tỏ ra mình là một người chồng tốt, ngoài mặt thì gạt mối quan hệ bất hòa với anh trai của cô ấy sang một bên (tuy rằng, không hẳn là vì cô ấy). Ngày sinh nhật của họ hàng thân thích nhà cô ấy, anh luôn luôn bảo Dương sĩ quan phải nhớ nhắc để anh biết chừng chuẩn bị đủ quà cáp. Mỗi tuần anh đều sẽ đi xem kịch với cô ấy, mỗi tuần về nhà bố mẹ vợ một lần, trông bề ngoài, tình cảm của anh và cô ấy vô cùng bền chắc. Nhưng anh biết rõ lòng mình không hề tồn tại thứ gì gọi là tình yêu đối với cô ấy cả, điều duy nhất anh làm được là dùng nốt nửa đời sau diễn một vở kịch thật hoàn hảo, để cô ấy có thể nói với người khác rằng mình hạnh phúc. Những năm tháng ấy, với anh, hẳn em cũng làm vậy nhỉ.
Nam Gia Mộc với em, em với anh, anh với Trình Bích Quân, tình yêu của thế giới này cứ thích đặt sai vị trí, không một ai có được viên mãn trọn vẹn.
Cố Linh Dục, viết ngày mười lăm tháng năm năm Quý Sửu.
- -----
Lan Quân:
Em ở Anh có khỏe không?
Tối nay anh ở Kiềm Dương, sáng nay vừa đánh một trận ác liệt, bọn anh đã giành lại được thành Kiềm Dương rồi.
Mấy ngày nay anh rất vui, đây có lẽ là cuộc sống vui vẻ nhất của “một nửa” Cố Linh Dục dù chẳng còn vương vấn chút tình yêu nào, anh biết rõ những điều mình làm ngay lúc này là đúng đắn, trong thâm tâm không còn do dự nữa, càng không có nỗi đau đớn do trận đối đầu giữa lý trí và tình cảm để lại, anh rất sung sướиɠ.
Cho tới hôm nay, có một số chuyện anh đã nói ra được.
Lan Quân, em biết không? Thực ra, từ lâu anh đã gia nhập Trung Quốc đồng minh hội, từ năm Quang Tự thứ ba mươi ba, năm thứ hai sau khi Nam Gia Mộc trở về từ Nhật Bản. Chính cậu ấy đã kéo anh vào Trung Quốc đồng minh hội, cậu ấy tham gia Trung Quốc đồng minh hội ở Nhật bản, ôm tâm thế chủ trương tuyên truyền cách mạng cho quân tân quân, cậu ấy về nước nhập ngũ, anh là mục tiêu đầu tiên mà cậu ấy hướng đến. Gia Mộc kể với anh về tư tưởng cách mạng của bọn họ, cuối cùng anh cũng bị dao động trước những lời của cậu ấy, thế rồi đồng ý nhập hội, vậy mà nào có ngờ, chỉ mới mấy tháng mà cậu ấy đã bại lộ.
Cậu ấy là đường dây lệ thuộc trực tiếp của anh, tân quân và cách mạng đảng ở thế “gió lùa chung quanh”, vì đảm bảo an toàn cho anh, cậu ấy đã thắt chặt hơn trong công tác giữ bí mật đảng tịch của anh, cách mạng đảng Ninh An vỏn vẹn có hai người biết thân phận của anh, trừ cậu ấy thì chỉ có lãnh đạo của cách mạng đảng Ninh An.
Bước chân vào cách mạng đồng nghĩa với việc sẵn sàng hy sinh, anh và Gia Mộc đã thỏa thuận rõ với vị đồng chí nọ, thân phận anh đặc thù, là chiêu cờ ngầm cuối cùng. Nếu Gia Mộc bại lộ, anh sẽ cố nghĩ cách bảo vệ mình, trách rước hiềm nghi, đồng thời giành lấy sự tín nhiệm của triều Thanh, thám thính tin tức, dốc sức bảo toàn cho các đồng chí khác. Sự thật chứng minh thỏa thuận này đã có dự kiến từ trước, chuyện của Gia Mộc xảy đến rất đột ngột, cũng may đã giao hẹn sẵn, bọn anh cứ việc dựa theo đó mà làm, tuy hy sinh Gia Mộc nhưng cũng giảm được thiệt hại.
Sau đó vài năm, anh vẫn là nước đi cuối của cách mạng đảng Ninh An. Cha vợ mất, Diệp Tế Châu lập tức phái Trình Đông Tiệm tới lôi kéo anh, sau khi bàn bạc với vị đồng chí nọ, anh giả vờ chấp nhận vào hội bọn chúng, bắt tay nhau thành cá mè một lứa, chỉ để lấy được lòng tin của Diệp tế Châu, hiểu kỹ tất tần tật các kiểu bố trí tiêu diệt cách mạng đảng của ông ta và truyền tin cho đồng chí của mình, bảo tồn lực lượng cách mạng tỉnh.
Em còn nhớ tết âm lịch năm ấy không? Anh dẫn em lên núi rồi lại xuống núi, em tưởng anh đi đàn áp cách mạng, kỳ thực hoàn toàn không phải thế, anh đi để báo tin cho đồng chí kia đấy.
Mấy năm đó, anh có làm vài chuyện, nhưng, Lan Quân à, anh không thể không thừa nhận, đối với cách mạng đảng, anh vẫn luôn hoài nghi lo lắng.
Cái năm chúng ta đến Hồ Tâm Đình ngắm tuyết tình cờ gặp Dương thư sinh đang tự kết liễu đời mình, Phồn Tinh chẳng thể nào đồng tình với hành động này, anh từng nói với cậu ấy, đây chính là thực tế. Phồn Tinh đại diện cho tốp cách mạng đảng và những người ủng hộ cách mạng đảng, về sau anh gia nhập cách mạng đảng, gặp được nhiều cách mạng đảng hơn, càng hiểu biết sâu hơn về họ, anh càng kiên định hơn về quan điểm của mình. Có lẽ vì xuất thân, hoặc cũng có lẽ vì tính cách của họ quá mức cao thượng, họ có cảm giác ưu việt về tư tưởng góc nhìn của mình, đến cùng anh mới ngờ vực, với cái cảm giác ưu việt này, thật sự có thể giúp cách mạng thành công ư? Trung Quốc lớn như vậy, có bao nhiêu người có tri thức có hiểu biết? Nếu họ chỉ muốn xây dựng một đế quốc khác thì hẳn không thành vấn đề, nhưng dường như không phải thế, họ muốn xây dựng một quốc gia dân chủ. Những con người của cách mạng ấy không thực sự hiểu, đồng tình, thông cảm và giáo dục cảm hóa đồng bào, mà chỉ coi dân như những kẻ ngu ngốc ngồi chờ mình đến cứu giúp, cách mạng kiểu này, thật sự có thể thành công ư?
Cho đến khi khởi nghĩa Vũ Xương thắng lợi, lòng anh vẫn còn nghi ngại.
Vì vậy nên lúc khôi phục Ninh An, anh mới chọn phương pháp án binh bất động, sự việc quá bất ngờ, anh sợ đây sẽ là một cuộc nổi dậy qua loa khác, từ năm Quang Tự thứ ba mươi mốt thành lập Trung Quốc đồng minh hội cho tới năm Tuyên Thống thứ ba khởi nghĩa Vũ Xương thành công, ngắn ngủi sáu năm, liệu có đủ để hoàn thành một cuộc cách mạng? Tự cổ chí kim, có cuộc cách mạng nào được dẹp yên chỉ trong vòng sáu năm? Một chính đảng không có lực lượng vũ trang, dựa vào sức mạnh lực lượng quân đội của chính phủ cũ liệu có thể thành công? Anh cũng là thành viên trong tân quân, am hiểu sâu sắc về tân quân, liệu tân quân mà triều Thanh tạo ra có thực sự phù hợp với tư tưởng dân chủ cộng hòa của cách mạng đảng không? Anh đã ẩn trong bóng tối quá lâu rồi, lưỡng lự, phán đoán thời cơ để bước ra ánh sáng. Lịch sử chứng minh phán đoán lần đó của anh là sai lầm, và chính nó làm anh suýt nữa thì toi mạng, vì khi khởi nghĩa bùng nổ, vị đồng chí nọ không có ở Ninh An, mà cách mạng đảng khác của Ninh An không biết thân phận của anh, bọn họ suýt gϊếŧ chết anh, anh bị họ giam cả một ngày, đến tận lúc đồng chị nọ về Ninh An mới được thả.
Anh vẫn thất bại trong công cuộc chuyển mình từ bóng tối ra ánh sáng, đồng chí nọ nói với anh suy nghĩ của cậu ta, thật trùng hợp là nó hệt như cách nghĩ của anh vậy, bọn anh đều cho rằng, thắng lợi ngắn ngủi không thể chứng minh điều gì, còn nhiều thời gian, thế cục khó dò, nước cờ của anh còn tồn tại là điều thiết yếu.
Hơn nữa… chuyện khiến anh lo hơn là, người trong cách mạng đảng tốt xấu lẫn lộn, em tin không? Trình Đồng Tiệm thế mà cũng là cách mạng đảng đấy.
Cái chết của Tề Vân Sơn năm đó rõ ràng là do anh và cha vợ bắt tay nhau làm, nhưng ngục tốt lại chỉ khai mỗi mình cha vợ, lúc đó anh mới thấy lạ. Về sau anh cho người đi tìm quê nhà của tên ngục tốt đó, dù nhiều lần gặp trắc trở song cuối cùng cũng tìm thấy, nghĩ mọi biện pháp dò la và biết được chuyện này có liên quan tới Trình Đông Tiệm. Có lần em hỏi anh tại sao không thích Trình Đông Tiệm, lúc ấy anh chỉ nói là bạn học của anh quá nhiều và cũng đâu cần phải ai ai cũng thích. Với Trình Đông Tiệm, bằng một cách nào đó mà anh luôn thấy con người này thật đáng nghi, anh không tin cậu ta thành tâm với cách mạng, xưa nay luôn có những phần tử đầu cơ xuất hiện trong những cuộc biến đổi lớn của thời đại, nhưng anh không có chứng cứ nên đành nằm yên chờ đợi cơ hội, lặng lẽ quan sát thu thập bằng chứng.
Sau nữa, lực lượng nối nghiệp cách mạng đảng dần đuối sức, nhiều cuộc khởi nghĩa ở các nơi chẳng khác nào trò hề, khởi nghĩa địa phương thành công thì liên tiếp xảy ra lục đυ.c hỗn loạn ở nội bộ.
Sau khi Viên công tái xuất, rất nhanh đã xuất hiện chiều hướng hòa đàm.
Lan Quân, phải thừa nhận rằng với Viên công, anh đúng là từng ôm ấp những ảo tưởng.
Anh cũng coi như là học trò của ông ấy, được chứng kiến tài quân sự và mánh khóe chính trị của ông ấy, từng có lần anh cho rằng, Viên công sẵn sàng ủng hộ nền cộng hòa, vậy thì còn gì bằng nữa, đầu tiên cải cách chính trị rồi xây dựng nó, lực lượng vũ trang có thể lập dần dần, từng ngày hướng đến bước giao thời của một quốc gia hiện đại… Anh ngây thơ tưởng ý đồ phát động cuộc nội chiến của Viên công nhằm khôi phục chế độ quân chủ đã tan thành mây khói, nhưng suy cho cùng ông ấy là quan liêu cũ, không cự lại được cám giỗ của ngai vàng, cố chấp đi ngược chiều lũ. Lẽ ra anh nên sớm tỉnh ngộ, một người mà trong lòng chỉ chăm chăm muốn tạo dựng sự nghiệp nhưng lại không có ý muốn cứu dân, vậy thì làm sao có thể thành tâm với cộng hòa?
Bốn năm trước Dân quốc, những tư tưởng về chính trị của anh vẫn còn nhiều mâu thuẫn và nghi ngờ, anh chỉ biết có lẽ triều Thanh đã sai, cũng không cho rằng cách mạng đảng đúng hoàn toàn. Nhưng tới năm Dân quốc thứ tư, chứng kiến sự việc của Viên Thế Khải, anh biết ông ấy sai rồi. Cho dù từ quân chủ đến cộng hòa có bao nhiêu những cơ duyên trùng hợp, song nếu muốn khôi phục từ cộng hòa sang quân chủ, thì đó là đang đi ngược dòng lũ.
Thế nên, trận này anh đánh rất sảng khoái, khi lòng người đã vững thì tự nhiên niềm vui sẽ đến, là vui mừng, là hạnh phúc.
Anh vẫn không nghĩ con đường cách mạng đảng là chính xác, cùng chẳng rõ rốt cuộc điều gì mới thực sự chính xác. Nhưng anh biết, việc anh đang làm trước mắt đây, là chính xác.
Cố Linh Dục, viết ngày năm tháng hai năm Dân quốc thứ năm.
(còn tiếp)