Trần Quang Châu tưởng rằng Nguyễn Đình Giản một mệnh " ô hô ". Ngồi buồn chán nốc rượu thật say ngẫm nghĩ về những gì đã xảy ra, Trần Quang Châu không khỏi buồn rầu
...........
Hắn từng thi đỗ tiến sĩ được cử làm trấn thủ Kinh Bắc, khi nhà vua bỏ chạy không theo kịp, bèn phải trốn chui trốn lủi trong rừng rậm để tránh sự truy bắt của Tây Sơn
Trong một lđi săn, khi nhìn thấy một nhóm giặc phỉ đang bị quan binh truy đuổi. Sẵn lòng căm nghét, hắn ra tay tương trợ, sau đó hắn cùng bọn chúng kết nghĩa, bắt đầu xây dựng một đội quân lớn mạnh. Sau đó đội quân của hắn dần cónhững trận đánh khiến cho quan binh Tây Sơn hoảng sợ. Cuộc sống thoải mái bị phá vỡ trong một ngày mưa.
Khi đang rèn binh, thì một lão giả đầu đội mưa mà đến. Khi nhìn thấy lão giả, hắn vô cùng xúc động bởi lão giả chính là thầy dậy học năm xưa, người đã nâng đỡ hắn trên con đường làm quan, thượng thư bộ binh Nguyễn Đình Giản.
Hắn lấy lễ lớn nhất mà tiếp đãi, Nguyễn Đình Giản nhận lời, ở lại. Trong những cuộc nói chuyện, hắn cũng hiểu rõ thầy mình đang làm gì. Chính là mưu đồ xây dựng lại giang sơn nhà Lê, và khuyên nhủ hắn tham gia.
Cuộc sống đã quá thoải mái hiện nay, hắn cũng không muốn lao vào những cuộc chiến tranh, khi nghe thầy nói, hắn chỉ mỉm cười, khẽ đáp:
" Thầy cho con thời gian để con suy nghĩ thêm và hỏi những người anh em của mình."
Nguyễn Đình Giản nghe vậy gật đầu.
Hắn đã đem những điều Nguyễn Đình Giản nói ra với những huynh đệ của mình, không một ai từ chối, tất cả đều đồng thanh:
" Huynh làm như thế nào. Bọn đệ quyết theo."
Nhớ lại những gương mặt đầy kiên quyết, giờ đây xung quanh đều trống trơn, hắn không khỏi buồn.
Nếu như, nếu như.........
.........
Trần Quang Châu uống cạn chum rượu, cả người lảo đảo bước đi, bỗng một vệt sáng nhanh ngọn, Trần Quang Châu nhanh chóng phản xạ chốn tránh nhưng quá muộn. Cả người nằm xuống, đôi mắt trợn tròn.
..........
Nhìn xác người trợn tròn mắt, Nguyễn Long lấy tay, vuốt vuốt đôi mắt nhắm lại, thở dài:
" Lên đường may mắn."
.........
Sàn sớm hôm sau, cả doanh trại quân Lê trở lên hỗn loạn.
Sau trận thua đau hôm qua, binh lính đã vô cùng khủng hoảng lại trở lên khủng hoảng hơn, khi sáng sớm, đập vào mắt tất cả là hình ảnh tướng quân treo cổ trước của doanh. Tất cả run sợ, nhiều binh lính bắt đầu đào ngũ chạy trốn. Trong doanh trướng, Nguyễn Đình Giản nghe tin, gầm lên:
" Không, không........"
Trong tình cảmh hỗn loạn đó, tất cả không biết đó chỉ mới là bắt đầu.
Trong những hang sâu dưới lòng đất, những bóng áo đen vẫn miệt mài đào và đào.
...........
Ban đêm, Nguyễn Đình Giản cho người tăng cường canh gác, tránh việc bị dạ tập ban đêm.
Nhưng trời tính không bằng người tính, dù đề phóng 4 phương, 8 hướng, không ai ngờ được, đúng giờ tí, những bóng áo đen như những con ma đội mồ sống dậy, xông vào chém diệt, bên ngoài tiếng la hét rung trời.
Biết tình huống nguy cấp, với sự chuẩn bị từ trước, Nguyễn Đình Giản dứt khoát bỏ lại quân lính, dưới sự bảo vệ của thân binh trốn thoát.
Nhưng vừa đi được không bao xa. Từ trong những lùm cây, những tên áo đen bay ra, Nguyễn Đình Giản cùng đoàn người chật vật chống đỡ. Bỗng chốc một mũi tên sắc nhọn xé rách màn đêm mà đâm thẳng vào tim, Nguyễn Đình Giản dần ngã cuống, xung quanh chỉ toàn là những tiếng la hét sợ hãi của binh lính. Đến lúc này, Nguyễn Đình Giản mới nở một nụ cười, nụ cười của sự giải thoát.
.........
Đến chính lúc này, nguy cơ đã được giải quyết, tất cả đều thở phào. Nguyễn Toản cũng sai người viết thư đưa cho Nguyễn Huệ.
Sáng hôm sau, cả làng Đại chìm trong không khí tang thương, từ già trẻ gái trai, tất cả đều đeo khăn trắng, sự im ắng đến khác thường.
Bẩy tiếng chuông từ chùa Nai vang lên trầm bổng vang lên, lan ra, mọi người đồng loạt quỳ xuống nhìn về từ đường chi chít bài vị của những người đã anh dũng trong cuộc chiến đấu, cảm tạ những người đã hi sinh.
Tất cả không một tiếng động, chỉ có tiếng chuông chùa, tiếng gõ mõ tụng kinh siêu thoát, bắt đầu tùe Nguyễn Toản, mọi người lần lượt tiến vào thắp hương.
...........
Hoạt động liên tục diễn ra ba ngày, sau đó mọi thứ dần khôi phục bình thường.
Chỉ khác biệt là ở giữa làng mọc lên từ đường nơi thờ bài vị các vị anh hùng.
..........
Thăng long, Nguyễn Huệ sau khi nhận được tin thì vui mừng khôn xiết, đem tin chiến thắng lan toản khắp mọi nơi.
.......
Tin tức mang đến sĩ khí vô cùng to lớn, quân đội triều đình cũng tăng cường càn quét, nhiều thành trì sạch bóng quân phản loạn.
Đến ngày thứ 20, cả ba nghĩa quân đã tụ hợp ở châu Bảo Lạc, trấn Tuyên Quang, chuẩn bị tiến đánh trận cuối cùng nhằm tiêu diệt quân địch.
.........
Đồn Cao Bằng, Lê Duy Chỉ cả người hốt hoảng, nhìn Nguyễn Huy Túc nói:
" Đã liên lạc được với Thượng thư chưa. Tình hình như thế nào."
Nguyễn Huy Túc nghe vậy, cúi đầu, Lê Duy Chỉ càng hốt hoảng:
" Chuyện gì xẩy ra."
Nhìn Lê Duy Chỉ, Nguyễn Huy Túc sợ hãi thưa:
" Tất cả đều đại bại, Thượng thư cùng toàn bộ nghĩa quân đã bị gϊếŧ hại. Quân Tây Sơn cũng đã kéo đến Bảo Lạc. Đang cho người kêu hàng."
Nghe vậy, Lê Duy Chỉ tái mét:
" Cái gì?" Rồi ngất lịm.
Nguyễn Huy Túc sợ hãi:
" Người đâu, người đâu. Vương gia ngất."
Cả đồn Cao Bằng tán loạn.
Trong một căn nhà, một người con gái nhìn toàn cảnh, thở dài, lấy dao kề cổ, nhìn về phương Bắc:
" Hẹn kiếp sau...."
Rồi tuẫn tiết.