Vị thế của Tp. Hồ Chí Minh và Tp. Hà Nội trong mắt các nước lớn
Ở Việt Nam, Tp. Hồ Chí Minh là thành phố lớn nhất, đông dân nhất, phát triển nhất, còn Tp. Hà Nội là thủ đô, có vị trí quan trọng đối với cả nước không cần phải bàn cãi. Và cả hai đều thuộc cấp hành chính thứ nhất của Việt Nam, do trung ương quản lý.
Có điều, chỉ có các nước nhỏ như Lào, Campuchia, Philippines, ... mới xem Tp. Hồ Chí Minh và Tp. Hà Nội ngang hàng với cấp hành chính thứ nhất của họ. Còn các nước lớn (Mỹ, Pháp, Trung, Nhật) thì không.
Khi xem trong danh sách các thành phố kết nghĩa của Tp. Hồ Chí Minh ta sẽ thấy ngoài Champasak, Viêng Chăn (Lào); Manila (Philippines); Phnôm Pênh (Campuchia); còn có San Francisco (Mỹ); Quảng Châu, Thẩm Dương (Trung Quốc); Osaka, Yokohama (Nhật Bản); Lyon (Pháp); Toronto (Canada).
Trước tiên nói về San Francisco.
Mỹ chia cả nước thành 50 tiểu bang (cấp hành chính thứ nhất). Dưới tiểu bang là Hạt (County). Nhiều người Việt gọi cấp này là Quận bởi lý do : tiểu bang = tỉnh, hạt = quận. Thật ra trong các văn bản chính thức ở Việt Nam vẫn gọi là Hạt (trong từ điển cũng dịch County là Hạt). Ví dụ như "Quận Cam" mà nhiều người Việt vẫn gọi, tiếng Anh là "Orange County" (hạt Cam), khu người Việt Little Saigon nằm trong Tp. Westminster thuộc Hạt này. Orange County có nhiều thành phố trực thuộc, trong đó Westminster, Garden Grove, Stanton, Fountain Valley, Anaheim và Santa Ana (thủ phủ của hạt) có nhiều người Việt sinh sống. Tóm lại, ở Mỹ dưới tiểu bang là hạt, dưới hạt là các thành phố (nếu gọi là thành phố trực thuộc quận thì thật là kỳ). San Francisco thuộc tiểu bang California là thành phố kết nghĩa của Tp. Hồ Chí Minh.
Quảng Châu và Thẩm Dương (Trung Quốc)
- Quảng Châu là thành phố thủ phủ của tỉnh Quảng Đông, diện tích 7.434,4 km², dân số 9.496.800 (2005), gồm 10 khu (quận), 2 huyện cấp thị (thành phố cấp huyện). Quảng Châu là cấp hành chính thứ hai, tức thành phố trực thuộc tỉnh.
- Thầm Dương là thành phố thủ phủ của tỉnh Liêu Ninh, diện tích 13.000 km², dân số 7,2 triệu người, gồm 9 khu (quận), 1 huyện cấp thị, 3 huyện. Thẩm Dương cũng là cấp hành chính thứ hai, tức thành phố trực thuộc tỉnh.
Tp. Hồ Chí Minh ngang hàng (kết nghĩa) với 2 thành phố thuộc tỉnh này. Còn họ có xem ngang hàng không thì còn phải xem lại, bởi chỉ riêng Quảng Châu, GDP 76,8 tỷ USD (2006), tương đương cả Việt Nam lúc đó (Tp. Hồ Chí Minh chiếm 1/5).
Osaka, Yokohama (Nhật Bản)
Nhật Bản sử dụng chế độ "đô đạo phủ huyện" gọi là cấp hành chính thứ nhất, gồm : Tokyo được gọi là đô (東京都 Tokyo-to), Hokkaido được gọi là đạo (北海道 Hokkai-dō) và Kyoto, Osaka được gọi là phủ (京都府 Kyoto-fu, 大阪府 Osaka-fu) và 43 đơn vị cấp hành chính thứ nhất còn lại được gọi là huyện (県 ken). Cấp hành chính thứ hai gọi là Hạt, gồm : thành phố (市 shi), thị trấn (町 cho) và làng (村 son), riêng ở Tokyo còn có 23 đặc biệt khu (特別区 ku). Ở Nhật, Thành phố, thị trấn và làng ngang cấp với nhau, đều là cấp hành chính thứ hai.
- Tp. Osaka (tiếng Nhật: 大阪市 Ōsaka-shi) là thủ phủ của phủ Osaka. Năm 2005 dân số thành phố là 2.640.097 người.
- Tp. Yokohama (tiếng Nhật : 横浜市 Yokohama-shi) là thủ phủ của huyện Kanagawa. Yokohama có 18 khu hành chính (行政区 gyōseiku). Dân số 3,625,000 (2007)
TP. Hồ Chí Minh ngang hàng với 2 thành phố này.
Lyon (Pháp).
Tp. Lyon là tỉnh lỵ của tỉnh Rhône, thuộc vùng hành chính Rhône-Alpes của nước Pháp, có dân số là 465.300 người (thời điểm 2005). Ở Pháp, trên cấp tỉnh còn có cấp Vùng hành chính, có thủ phủ và người đứng đầu, thường do tỉnh trưởng của tỉnh nơi đóng thủ phủ kiêm nhiệm. Tp. Hồ Chí Minh ngang hàng Lyon.
Toronto (Canada)
Tp. Toronto là thành phố thủ phủ của bang Ontario, Canada. Với diện tích khoảng 630 km² và dân số trên 2,5 triệu (2004). Tp. Hồ Chí Minh kết nghĩa với Tp. Toronto.
Tp. Hà Nội cũng không khá hơn, kết nghĩa với các thành phố : Toulouse (Pháp); Fukuoka (Nhật Bản).
- Tp. Toulouse thuộc tỉnh Haute-Garonne, vùng hành chính Midi-Pyrénées; với dân số 964.797 người (2006)
- Tp. Fukuoka (tiếng Nhật: 福岡市 Fukuoka-shi; Hán-Việt: Phúc Cương Thị) là trung tâm hành chính của huyện Fukuoka, ở Kyushu, phía nam Nhật Bản.
Tóm lại, Tp. Hồ Chí Minh, Tp. Hà Nội chỉ ngang cấp hành chính thứ hai (thậm chí cấp hành chính thứ ba) của nước họ, vậy cả nước Việt Nam thì ...