Tôi từng nuôi một con chó mini dashshund.
(Mini dashshund: Chó xúc xích loại nhỏ. Loại chó này có thân rất dài, chân ngắn.)Năm đầu tiên của thiên niên kỷ mới, chúng tôi gặp nhau tại một bãi cỏ kế sân khấu trong lễ hội âm nhạc. Bốn chân của nó ngắn ngủi, cái lưỡi thè nửa ngoẹo sang một bên trông cực kì giống một cái ghế dài có tai ngậm xì gà, nhìn lạ lùng hết sức. Khi đám đông bắt đầu ồn ào đu đưa theo ban nhạc trên sân khấu, nó đi tới bên cạnh tôi rồi ngồi xuống.
Tôi nhìn nó, nó nhìn nửa cây xúc xích nướng tôi đang cầm. Chúng tôi giằng co hồi lâu. Vì lịch sự, tôi cắn một miếng rồi cho nó hết phần còn lại. Sau khi buổi diễn kết thúc, nó theo tôi đến trạm xe buýt, tôi lại mang nó về bãi cỏ. Cứ đi tới đi lui mấy bận, sau khi chắc chắn nó là một con chó hoang không có chủ, tôi cắn răng gọi một cuốc xe taxi Xiali giá 2 tệ/km đưa nó về nhà.
Một con chó hoang gặp được một tay ghita ban nhạc không có chỗ ở cố định. Không biết đời nó may mắn hay là bất hạnh. Vì cái lưỡi luôn vẹo sang một bên của nó, tôi đặt cho nó cái tên là Vẹo. Cái lưỡi thè này là dị tật bẩm sinh hay thương tổn sau này thì tôi không biết được, tóm lại về cơ bản không ảnh hưởng đến việc ăn uống của Vẹo, thậm chí nếu so với vóc dáng của nó thì Vẹo có sức ăn kinh người. Thi thoảng nó ăn hết thức ăn cho chó của nó xong còn ăn tiếp nửa phần bánh xèo của tôi.
Tôi ở với Vẹo tổng cộng hai năm, hai năm ấy có thể nói là quãng thời gian xui xẻo tột đỉnh của tôi. Tôi chẳng có thành tựu thành tiếc gì ráo, sống mơ màng hồ đồ qua ngày, chơi nhạc linh tinh leng beng. Có lẽ trong mắt người ngoài, tôi còn giống chó hoang hơn cả Vẹo. Nếu Vẹo biết nói, có lẽ nó sẽ vỗ vỗ vai tôi an ủi tôi: “Cố lên bạn tôi ơi!” Nhưng nó chỉ là một con chó, nó không thể hiểu hay làm gì được với vận mệnh của tôi và vận mệnh của chính nó. Thời khắc thỏa mãn nhất đời nó cũng chỉ là ăn no bánh xèo rồi lại ôm chiếc giày Converse dơ hầy của tôi “quất ngựa” mười phút.
Hai mươi năm sau, Thất Lãng mời tôi viết mấy dòng cho cuốn sách mới xuất bản của anh ấy, tôi đồng ý ngay tắp lự, nhưng cũng thấy lo sợ bất an vì không biết phải viết gì đây. Nghĩ tới nghĩ lui, tôi vẫn quyết định viết mấy câu về con Vẹo mà bao năm qua tôi chưa kể với ai bao giờ.
Trong hai năm ở với Vẹo, chúng tôi đã trải qua tầm 3-4 lần chuyển nhà. Lần cuối cùng, tôi dọn tới Thanh Hà nằm ở ngoài đường Vành Đai 5 Bắc Kinh. Tôi hay xuống thăm một nhà hàng nhỏ vừa ngon vừa rẻ ở dưới khu nhà. Thứ nhất, bánh xèo chỗ này rẻ, bánh chay 5 đồng, bánh thịt 8 đồng; thứ 2, tiệm này thường có người gọi lẩu xương sống cừu. Ông chủ thích Vẹo, lúc dọn bàn ông ấy hay lựa mấy miếng xương chưa gặm sạch ném cho nó. Số lần tôi tới càng nhiều, thì tôi càng quen thân với ông chủ hơn. Ban nhạc bắt đầu khởi sắc, thi thoảng có nơi khác mời đi diễn. Lúc không ở Bắc Kinh, tôi sẽ mang Vẹo qua nhà chủ quán nhờ chăm hộ mấy hôm. Cân nặng của Vẹo cũng dần tăng lên nhờ được tẩm bổ bằng xương sống cừu.
Ngay khi tôi cho rằng những ngày tháng xui xẻo đã cách xa chúng tôi, thì nó lại bất ngờ lên đến đỉnh điểm —— Vẹo chết, vì ăn nhầm bả chuột trong nhà bếp. Tôi kết thúc tour diễn, về nhà một mình, ném đôi giày vải bạt mà Vẹo thích “cưỡi” nhất đi, quét dọn toàn bộ căn phòng. Cũng vì tôi đã chịu quá đủ những cú sốc và bánh xèo, cuối năm ấy, tôi tìm một công việc sáng đi chiều về và bắt đầu đi làm.
Tôi đã cố gắng hồi tưởng lại quá khứ để viết bài này. Nhưng tôi bỗng phát hiện mình chẳng còn nhớ gì nhiều về những năm tháng uể oải suy sụp tinh thần kia. Thời đấy, từ “chữa lành” chưa thịnh hành, tôi không thể phán đoán được Vẹo có từng “chữa lành” hồn tôi trong khoảnh khắc nào đó không. Tôi chỉ cảm thấy những thời khắc nhạt nhòa đến mức gần như sắp biến mất trong ký ức của tôi phải nhờ có nó mới xâu chuỗi rõ ràng được.
Bây giờ tôi ở trong một khu đô thị cũng khá thanh lịch. Giữa khu nhà có một mái đình hóng gió kiểu Âu, cây cối xanh rờn vây quanh. Cứ tới xế chiều lại có tốp năm tốp ba những người bạn cùng nuôi chó tụ tập chém gió với nhau, tụi chó thì vui vẻ chạy chơi trên bãi cỏ kế đình hóng gió. Những chú chó này sạch sẽ tinh tươm, chủng loại phong phú, nhưng tôi chưa từng thấy con Dashshund nào trong đấy, cũng không thấy đứa nào có cái lưỡi kì cục như của Vẹo. Bãi cỏ nơi đây không hề giống bãi cỏ nơi tôi tình cờ gặp Vẹo chút nào. Nơi này sạch sẽ, đẹp đẽ, tốt tươi. Tôi không khỏi nghĩ thầm, nếu chúng tôi gặp nhau muộn hơn, liệu tôi có thể hòa mình vào đám đông đang trò chuyện này được không? Liệu tôi có thể kể về những ngày tháng ảm đạm thê thảm kia như một câu chuyện cười, rồi nhìn con Vẹo vui vẻ nhất giữa tụi chó được chăng? Đương nhiên chuyện này sẽ không xảy ra lần nữa, tôi không còn cơ hội nuôi một con chó như Vẹo. Có lẽ nó vẫn dừng chân trên thảm cỏ ở đầu thiên niên kỉ mới ấy, vẹo lưỡi vui vẻ, chờ gặp gỡ một tay ghita làng nhàng.
Câu chuyện của tôi và Vẹo đã được khơi gợi nhờ cuốn sách của Thất Lãng, biết đâu những dòng văn chương ấy cũng sẽ gợi lại một thời khắc của ai đấy. Dù rằng thời khắc ấy là về một chú chó, hay về một quãng đời chung sống, thì ngày tháng ấy đều đã từng xảy ra, trân quý vô ngần.
Tân Sảng.
(Tân Sảng là đạo diễn của bộ phim trinh thám gây sốt “Góc khuất bí mật” năm 2020, Thất Lãng là biên kịch của bộ phim này.)