Bức ảnh chính là bí mật của bí mật, nó càng phơi bày nhiều thứ thì bạn biết được lại càng ít.
Diane Arbus
Thời đại này có một trò chơi mới: mạng xã hội.
Nghe nói mạng xã hội đã tạo ra sức ảnh hưởng vượt xa cả báo chí và tivi, hồi đó, đương nhiên tôi không thể hiểu được điều này, vì tôi đang dùng con Nokia “cục gạch”.
Tuy cũng đã mở một tài khoản Weibo (1) nhưng tôi chưa lần nào đăng nhập. Những lúc rảnh rỗi, tôi thích âm thầm lẻn vào các trang diễn đàn của thành phố để đọc vài mẩu tin giật gân hoặc xem hình gái đẹp.
(1) Một mạng xã hội của Trung Quốc.
Trước đó, tôi chẳng thích lên mạng, cho tới một lần, một đồng nghiệp cùng phòng phải xử lý một vụ phúc tra giám định thương tật, sau khi có được kết quả giám định, đương sự là chị Phòng thấy kết quả bất lợi cho mình nên đã liên tục khiếu nại. Nhưng sự thực vẫn là sự thực, dù có khiếu nại cách mấy cũng không thể bẻ cong sự thực. Sau khi chị Phòng liên tiếp khiếu nại mà không có kết quả, bèn lên mạng tra tìm thông tin của các thành viên phòng Pháp y. Cũng thực khéo trùng hợp, chị Phòng vừa tìm đã thấy ngay tên tôi, trùng hợp hơn nữa, người phụ nữ hơn 40 tuổi tranh chấp với chị ta cũng mang họ Tần.
Và thế là cái chị Phòng chưa từng gặp mặt tôi lập tức phát huy khả năng liên tưởng phong phú, tay Tần Minh kia là trưởng phòng Pháp y thì chắc cũng già khú rồi. Thế là ngay hôm sau, trên trang diễn đàn thành phố lập tức xuất hiện một bài đăng với cái tít như sau: Trưởng phòng Pháp y sở Công an tỉnh Tần Minh lo lót chạy tội giúp cô em họ. Bài viết hào hùng xúc động, thấm đẫm nước mắt, nói tôi là anh họ của cái chị Tần kia, đã ngụy tạo kết quả giám định để giúp cô em họ thoát khỏi tội trạng.
Thật đúng là nằm cũng trúng đạn.
Không ít người đã theo dõi, comment bài viết này. Đầu tiên, tôi vô cùng tức giận, vội hộc tốc chạy tới hỏi sư phụ xem nên làm thế nào. Sư phụ cười phá lên, nói: “Làm thế nào ấy à? Lập tức cách chức, khai trừ khỏi Đảng!”
Sự việc này đã trở thành câu chuyện cười lan truyền khắp sở Công an, một thanh niên chưa đầy 30 tuổi là tôi đây bỗng chốc biến thành người “anh họ” của một chị chàng ngoài bốn chục. Từ lúc đó, tôi có thêm một biệt danh mới: “anh họ”.
Sư phụ muốn tôi bỏ qua vố bôi nhọ này, nhưng tôi tuổi trẻ hiếu thắng, vẫn cứ âm thầm theo dõi những dòng bình luận phía sau bài viết. Ôi trời, bài viết này khuấy động sóng gió suốt một thời gian dài, rất nhiều cư dân mạng chẳng quan tâm thật giả, vừa đọc đã anh hùng bàn phím chửi rửa tôi tơi bời. May sao cũng có vài người lý trí, sau khi tìm hiểu rõ ràng sự việc, phát hiện bài đăng có rất nhiều sơ hở, cho rằng đây chỉ là tin đồn nhảm. Những bình luận như vậy đã an ủi tôi phần nào.
Cứ như thế, tôi đã trở thành “khách quen” của diễn đàn lúc nào không hay.
*
Vào một buổi sáng, tôi vừa vào diễn đàn đã nhìn thấy ngay một bài đăng có lượt xem rất cao. Bài đăng còn đính kèm hai tấm ảnh, đều chụp cùng một cô gái. Bức ảnh thứ nhất nhìn không rõ lắm, tỉ lệ chiều dài và chiều rộng khá kỳ quặc, chỉ lờ mờ nhìn thấy một thiếu nữ thân hình mảnh mai mặc một chiếc váy ngắn tựa nghiêng vào bồn cầu, tay chắp sau lưng, đầu cúi gằm. Bức ảnh thứ hai là ảnh chân dung, nhìn thì thấy là một cô gái hết sức bình thường. Bài viết nói rằng, cô gái này 22 tuổi, vừa mới tốt nghiệp đại học, đột nhiên mất tích, mong cư dân mạng cung cấp chút manh mối để tìm kiếm. Điểm thu hút nhất là người đăng bài hứa hẹn sẽ hậu tạ cho ai tìm thấy cô gái một triệu nhân dân tệ.
Chà chà, một triệu tệ! Cả đời tôi không biết có kiếm nổi từng ấy không? Tôi kìm lòng không đặng, bắt đầu cộng trừ tính toán đồng lương còm cõi của mình.
Cư dân mạng cũng thật rỗi hơi, chẳng có lấy một lời bình luận nghiêm túc, hết bình phẩm ngực đùi lại bình phẩm mảng màu trăng trắng có vẻ như là lộ hàng giữa hai đùi cô gái, hoặc chỉ chăm chăm vào khoản hậu tạ kếch xù, hoặc bình luận con gái bây giờ thật là sáng tạo vô biên, còn thích chụp ảnh với cả bồn cầu nữa.
Tôi vừa đọc những bình luận khó đỡ, vừa tủm tỉm cười thầm, thình lình chuông điện thoại réo lên ầm ĩ khiến tôi giật nảy mình.
“Này, một cú điện thoại mà sợ vãi tè ra thế à, đang xem cái gì khuất tất phải không?” Đại Bảo lừ lừ nhích lại sau lưng tôi. “Chà, cặp giò của em này ngon thật!”
Tôi thấy số điện thoại gọi đến là của sư phụ thì khẽ “suỵt” một tiếng, bấm nút nhận cuộc gọi.
“Tới phòng tôi ngay!”
*
Sư phụ ngồi trước bàn làm việc, trầm ngâm nhìn vào máy tính, trong tay cầm một tập tài liệu cuốn tròn, gõ đều đều lên mép bàn.
Toi rồi, sư phụ trầm ngâm thế kia, hẳn là có chuyện chẳng lành.
Tôi tiến lại gần, mắt lia một vòng thần tốc, ơ, trên màn hình máy tính của sư phụ… sao lại là tấm ảnh người đẹp và bồn cầu mà tôi vừa mới xem?
“Ồ? Sư phụ cũng hứng thú với thứ này à?”
Sư phụ trừng mắt nhìn tôi: “Là vụ án!”
“Vụ án?” Tôi kinh ngạc. “Chuyện trên mạng có đáng tin không? Hơn nữa, mất tích cũng có rất nhiều khả năng, chắc gì đã là vụ án?”
Sư phụ chau mày lại, không thèm đếm xỉa đến tôi.
Tôi đành cười giả lả, nói: “Sư phụ lấy đâu ra bức ảnh này thế? Anh cũng vào diễn đàn thành phố à?”
Sư phụ vẫn nhìn chăm chăm vào màn hình máy tính: “Không, nhìn thấy trên Weibo.”
“Sư phụ có Weibo?” Tôi sửng sốt. “Sư phụ cũng biết chơi Weibo?”
Sư phụ không trả lời câu hỏi của tôi, cầm cuộn tài liệu chỉ vào màn hình máy tính, nói: “Cậu nhìn kỹ bức ảnh này đi, sáng nay tôi đã nhờ phòng Giám định âm thanh và hình ảnh xử lý chỗ mờ, giờ đã rõ hơn rất nhiều so với ảnh gốc, cậu có nhìn ra vấn đề gì không?”
Cô gái trong bức ảnh tóc dài, mặt cúi thấp, tóc để mái bằng rủ xuống trước trán, nhìn không rõ mặt. Đuôi tóc hơi xoăn, có màu vàng nhạt, phía sau những sợi tóc chỉ thấy loáng thoáng sống mũi cao và đôi môi tô son. Cô gái mặc một chiếc áo T-shirt bó sát màu hồng và chiếc váy ngắn vải jean ôm sát, thân hình cân đối gợi cảm. Cô ngồi bệt dưới nền nhà vệ sinh, dựa nghiêng vào thành bồn cầu, hai chân duỗi thẳng, khép lại, hai tay chắp ở sau lưng, nhìn không thật rõ.
Tôi chau mày nhìn kỹ một lượt, cô gái ngồi nghiêng, bồn cầu và nền gạch men màu trắng nhìn không rõ hoa văn… Trong ảnh chỉ có từng ấy thứ.
“Bức ảnh chắc chắn đã bị cắt bớt, lượng thông tin quá ít ỏi, bồn cầu là loại thường gặp!” Tôi vò đầu bứt tai.
Sư phụ không nói năng gì.
Tôi lại nhìn bức ảnh thêm một lúc lâu nữa, chợt nhớ tới những bình luận trên mạng, bèn liếc mắt xuống phía dưới váy của cô gái: “Dân mạng tinh mắt thật đấy, đúng là lộ hàng rồi kìa.”
Sư phụ đập thẳng cuộn giấy vào đầu tôi: “Gì thế hả? Đứng đắn tí được không, nhìn đâu thế?”
Tôi gãi đầu, thè lưỡi, lại nhìn một lúc rồi trả lời thẳng thừng: “Em không biết.”
Sư phụ trầm ngâm một lát, thình lình bật ra một câu: “Cô gái chết rồi!”
“Chết rồi?” Tôi kinh ngạc kêu lên. “Chỉ dựa vào một tấm ảnh, sao sư phụ có thể nhận ra cô gái này đã chết?”
“Tôi có vài căn cứ.” Sư phụ vừa gõ cuộn tài liệu lên mép bàn, vừa nói: “Trước hết, tôi đã nhận ra, thi thể đã có hiện tượng co cứng tử thi.”
Co cứng tử thi mà cũng nhìn ra được? Tôi lẩm bẩm tự nhủ, tiếp tục quan sát tấm ảnh, cảm giác như đã tìm ra một vài manh mối.
“Cậu xem này.” Sư phụ nói. “Bả vai bên trái của cô gái dựa nghiêng vào bồn cầu, trong tư thế này, nếu như cúi đầu xuống một cách bình thường, đáng lẽ cằm sẽ nghiêng sang bên phải một cách tự nhiên mới phải, nhưng cằm của cô gái lại nghiêng sang bên trái. Bởi vậy tôi nghi ngờ rằng vào thời điểm tử vong, cổ cô gái đã nghiêng sang bên trái, do đó, sau khi hình thành hiện tượng co cứng tử thi mới xuất hiện tình trạng thế này.”
Tôi lặng thinh, không nói gì.
Sư phụ biết tôi chưa tin lắm, lại nói tiếp: “Mấu chốt nhất là phần mũi chân. Thông thường, khi cẳng chân người ta xoay ra ngoài thì mũi chân cũng phải chỉ ra ngoài. Nhưng cô gái này thì sao? Hai mũi chân lại xoay vào trong đối diện với nhau, hơn nữa còn kéo căng xuống dưới. Cậu thử làm tư thế cẳng chân xoay ra ngoài, mũi chân hướng vào trong, còn kéo căng xuống dưới để tôi xem có làm nổi không?”
Tôi ngồi lên ghế sofa ở bên cạnh thử bắt chước theo, quả thực khó mà uốn vặn cho nổi, bèn hỏi: “Như vậy có nghĩa là gì?”
“Tôi nghĩ rằng vào lúc tử vong, tư thế của cô gái có lẽ là úp mặt xuống đất, mũi chân tì trên mặt đất nên mới hình thành tư thế xoay vào trong và chúc xuống dưới. Vì sao cẳng chân lại xoay ra ngoài? Là vì cơ thể bị đè xuống nên mới xuất hiện tình trạng mũi chân giữ nguyên, nhưng cẳng chân loại xoay ra ngoài.” Sư phụ nói. “Con gái khi chụp ảnh thường thích xoay hai mũi chân chụm vào với nhau, nhưng như thế thì cẳng chân cũng phải xoay vào trong chứ không thể nào lại xoay ra ngoài được.”
“Vậy thì ý sư phụ là thi thể vẫn duy trì tư thế giống như thời điểm tử vong, cho tới khi hình thành hiện tượng co cứng tử thi mới bị di chuyển tới bên bồn cầu, vậy thì khớp xương hông của cô gái đáng lẽ cũng phải cứng lại rồi chứ, sao thi thể lại có tư thế ngồi được?”
“Hiện tượng co cứng tử thi hình thành lần lượt theo trình tự từ trên xuống dưới, tức là cổ, cằm sẽ co cứng trước, sau đó mới dần dần lan xuống tới phía dưới. Còn với khớp xương, hiện tượng co cứng trước hết sẽ hình thành tại các khớp nhỏ, sau đó mới tới khớp lớn. Cậu nhìn cô gái này mà xem, miệng không mở, cho thấy hiện tượng co cứng tử thi đã hình thành ở cằm. Mũi chân bất thường, cho thấy hiện tượng co cứng tử thi đã hình thành ở cổ chân. Còn khớp hông là khớp xương lớn nhất, lúc này vẫn chưa bị co cứng, hoặc mới chỉ hơi co cứng, vẫn thay đổi tư thế được. Do đó, hung thủ vẫn có thể di chuyển thi thể, để cho cô gái ở tư thế ngồi, nhưng lại không chú ý tới hình thái bất thường của những khớp xương nhỏ.”
Tôi gật gù đồng ý: “Nhưng từng ấy vẫn chưa đủ để khẳng định rằng cô gái đã tử vong. Lỡ cô ấy thích chụp ảnh trong tư thế kỳ quặc như vậy thì sao?”
Sư phụ xua tay, nói tiếp: “Vì sao tôi nói tới hiện tượng co cứng tử thi trước, vì đó là suy luận ngược. Cậu xem, nếu như vừa nãy chúng ta phân tích đúng, thì tức là lúc ban đầu, cô gái chết trong tư thế nằm sấp, cơ thể chịu lực chèn ép, đúng không?”
Tôi gật đầu.
“Nếu là tư thế nằm sấp, vết hoen tử thi sẽ hình thành ở phía dưới tử thi, cũng chính là ở mặt, bụng, ngực, cổ, má và mặt trước của chân. Cậu nhìn kỹ mà xem, có vết hoen tử thi không?” Sư phụ nói xong, điều chỉnh độ tương phản màu sắc của màn hình.
Đúng vậy, trước đó chẳng phát hiện ra chi tiết nào, nhưng sau khi điều chỉnh độ tương phản, tôi đã nhìn thấy rõ hơn, má phải và mặt trước hai chân cô gái có vết đỏ rõ rệt, diện tích khá lớn, nhìn từ nhiều góc độ, có thể khẳng định rằng đó không phải là do góc độ ánh sáng hay bị tổn thương mà có lẽ chính là vết hoen tử thi.
Tôi nhìn chăm chú vào màn hình, bán tín bán nghi nói: “Em vẫn còn hai thắc mắc. Thứ nhất, sao vết hoen tử thi lại nhạt như thế được? Thứ hai, theo phân tích trước đó của chúng ta, nếu hiện tượng co cứng tử thi đã hình thành ở khớp xương nhỏ nhưng chưa hình thành ở khớp xương lớn, cũng có nghĩa là thi thể cô gái bị dịch chuyển sau khi đã chết được bốn tới năm tiếng đồng hồ, thì lúc này, vết hoen tử thi đáng lẽ phải tiếp tục di chuyển xuống phía dưới của vị trí thi thể mới, tức là mặt sau của hai chân và vùng mông chứ!”
Sư phụ lắc đầu, nói: “Không thể thế được. Tôi sẽ giải thích về hai thắc mắc của cậu. Thứ nhất, vết hoen tử thi khi mới hình thành đều có màu đỏ nhạt, sau đó mới dần dần đậm lên. Thứ hai, trong vòng mười hai tiếng đồng hồ sau khi chết, vết hoen tử thi có thể dịch chuyển theo sự thay đổi vị trí của thi thể, nhưng nguyên lý của vết hoen tử thi là sau khi tử vong, huyết quản trở nên dễ thấm hơn, hồng cầu thấm qua huyết quản, tích tụ trong các tổ chức mềm ở phía dưới cơ thể, khiến cho màu sắc của da thay đổi. Hiện tượng này giống như nguyên lý đồng hồ cát, sau khi cơ thể thay đổi vị trí, hồng cầu sẽ từ từ dịch chuyển, lắng đọng sang phía dưới của vị trí cơ thể mới, giống như cát trong đồng hồ cát từ từ chảy sang bên kia, chú ý nhé, từ từ dịch chuyển sang chỗ khác.”
Nghe sư phụ giải thích, tôi lập tức bừng tỉnh. Nếu hung thủ chụp ảnh ngay sau khi vừa di chuyển thi thể, vết hoen tử thi vẫn chưa kịp dịch chuyển thì vẫn sẽ tích tụ ở vị trí ban đầu.
“Ngoài ra, đầu gối của cô gái cũng bất thường, có vẻ như bị thâm tím. Cậu nhìn xem, màu sắc của vết thâm tím khác hẳn màu đỏ bầm xung quanh, bởi vậy, càng có thể khẳng định vùng đỏ bầm chính là vết hoen tử thi. Đầu gối thâm tím vừa hay cũng chứng thực cho suy luận cô gái đã bị chèn ép trong tư thế nằm sấp.” Sư phụ bổ sung.
Vết hoen tử thi và hiện tượng co cứng tử thi là hai bằng chứng để xác thực nạn nhân đã tử vong, nếu đã kết luận được cô gái có cả hai hiện tượng này, vậy thì cô gái đúng là đã bị sát hại thật rồi.
“Ngoài ra,” sư phụ chậm rãi rê chuột, phóng to bức ảnh, nói. “Cậu hãy nhìn vào phần cổ lộ ra sau chỗ cằm bị lệch mà xem, có thấy gì không?”
Tôi thực sự khâm phục những chuyên gia xử lý ảnh, có thể biến một bức ảnh mờ tịt thành ra rõ nét thế này.
Vùng cổ thì còn có gì được? Vết thít?
“Thì ra cô gái bị thít cổ chết.” Tôi buồn bã nói.
“Cậu cũng nhìn thấy bức ảnh này ở trên diễn đàn à?” Nãy giờ bận rộn phân tích, bây giờ sư phụ mới trở về với động tác quen thuộc là gõ cuộn tài liệu lên mép bàn, tiếng gõ khiến tôi nơm nớp lo sợ.
“Vâng, là thông báo tìm người, còn đăng kèm một bức ảnh chân dung của cô gái.” Tôi nói. “Đáng chú ý nhất là khoản tiền hậu tạ lên tới một triệu nhân dân tệ.”
Sư phụ gật đầu: “Trên Weibo cũng viết như vậy.”
“Vậy theo sư phụ, chuyện này là thế nào?” Tôi hỏi. “Nếu hung thủ đăng thông báo, tại sao hắn lại chụp ảnh chân dung cô gái? Hơn nữa hắn đăng thông báo làm gì? Khoe khoang việc gϊếŧ người hay là để đánh lạc hướng? Nếu là người nhà cô gái đăng thông báo thì làm sao họ lại có được bức ảnh chụp cô gái đã chết? Hơn nữa, đã chết rồi còn đăng thông báo tìm người làm gì? Họ có mục đích gì?”
Sư phụ nhìn tôi khinh khỉnh: “Vậy mà cũng không đoán ra, cậu có phải là đệ tử của tôi không hả?”