Chinh thu thuế khóa
Hôm nay Bùi Danh Toại đặc biệt cùng Nguyễn Huy Bá đi thăm thú dân tình xung quanh cảnh nội An Quảng, ba vị quan lớn nhất trấn đã bị lão chém đầu, thánh chỉ từ kinh thành còn chậm chạp chưa quyết ai là Trấn Thủ An Quảng, cho nên Bùi Danh Toại chính là vị quan cao nhất An Quảng hiện tại, lão đang ngồi trên một con ngựa màu xám, thong dong tiến về phía trước, Hoàng Đình Quyết cùng đám lâu la chu tước doanh mở đường, trống giong cờ mở, dân chúng hai bên thấy hổ giá của Khâm Sai thanh thiên đại lão gia đi qua đều quỳ rạp một mảng lớn, luôn mồm cầu chúc vạn phúc, danh tiếng của trừ gian diệt ác, lương đống trung thần của lão ở vùng này chính là vô cùng cao diệu, lão ngồi ưỡn ngực trên ngựa mặc quan phục đầu đội mũ ô sa, thoạt nhìn cũng có mấy phần phong cương đại lại.
Đòan người rẽ sang phía sau một quả đồi, bùi danh toại xuống ngựa đi bộ thêm một đoạn chỉ thấy thấy trước mắt tuy rằng núi non trùng điệp nhưng trên sường núi là lợp lớp ruộng bậc thang,, lúa đã sắp chínn lão nhìn mãi cũng không nhìn hết được, lão mỉm cười quay lại:
- Huy Bá, Năm nay có vẻ được mùa, lại thêm mưa thuận gió hòa, bản quan thấy phụ lão An Quảng có được một mùa bội thu no đủ, lẽ thường thu thuế cũng dễ dàng hơn một chút.
Nguyễn Huy Bá khịt mũi khinh thường, Bùi Khâm Sai có vẻ cho là đánh đổ được ba vị trọng thần biên cương liền có thể giải quyết hết mọi việc hay sao, Nhưng người ta là thượng cấp hắn không thể nói thẳng, liền khéo léo nhắc nhở:
- Hoàng Thống lĩnh, người thử mời một nông dân lên đây xem sao?
Rất nhanh binh sĩ đã dắt đến một lão nông cỡ sáu mươi tuổi, đầu đội nón cói, quần xắn tới bắp đùi, tuy đã già nhưng vẫn phi thường khỏe mạnh,.
- Thảo dân khấu kiến khâm sai đại lão gia. Chúc khâm sai đại lão gia vạn phúc.
Bùi Danh Toại nhẹ nhàng bảo:
- Lão trượng, mời đứng lên rồi nói
- Thảo dân không dám.
Nguyễn Huy Bá bên cạnh tươi cười:
- Lão cứ đứng lên đi, đại nhân nhà ta chỉ hỏi mấy câu thôi.
Bùi Danh Toại trỏ vào cánh đồng trước mắt, hăng hái hỏi lão
- Lão trượng, lão canh tác mấy mẫu ruộng
- Bẩm khâm sai đại nhân, nhà thảo dân ít người cũng chỉ làm có mười mẫu.
Bùi Danh Toại nghĩ trong lòng, mười mẫu sau khi trừ thuế phú, đủ cho lão ăn đến mùa sau rồi,
Như hiểu được Bùi Danh Toại nghĩ gì, lão nông lại nói tiếp:
-Thanh Thiên đại lão gia có lẽ không biết, tuy được mùa nhưng không có gì là no đủ cả, Triều đình thu thuế nhiều loại như vậy, nhất thuế đất cực cao, mặc dù hiện tại được mùa nhưng sau khi nộp lên các cấp số còn lại có thể không đói bụng đã là may, đâu còn dám hy vọng ăn no mặc ấm.
Niềm hăng hái của Bùi Danh Toại thoáng chốc bị vứt lên chín tầng mây, lão lấy làm lạ hỏi lại:
- Tại sao lại như vậy, tuy rằng thuế thu nhiều, nhưng mười mẫu ruộng, cho dù nhà lão có mười người đi nữa, cũng là ăn không hết.
Nguyễn Huy Bá bên cạnh lại thầm nhủ, khâm sai đại nhân quả thật đúng là nhà giàu chưa bao giờ lo đói, không đi chợ sao biết giá gạo củi, lại thấy Bùi Danh Toại hỏi lớn:
- Cho dù nhiều loại thuế, triều đình thu thuế bất quá chỉ một phần trăm,. Thuế thương phú với đại thanh đánh lên các loại sản vật bất quá cũng chỉ ba bốn phân tiền. trong khi đó mười mẫu ruộng bỏ rẻ cũng được mười mười lăm đồng bạc, thu nhẹ như vậy, vì sao nói là thu thuế cực cao. Thuế này nếu so với thời Lê Tương Dực, thì thực không bằng một góc, Lê Tương Dực còn là hôn quân, các chúa Trịnh tuy không phải đều là hiền năng, nhưng không đến nỗi không biết giữ gìn xã tắc. cho dù thuế gấp đôi bây giờ cũng vẫn còn thừa vài chục thạch gạo. chưa kể dân chúng còn trồng đay dệt vải, nuôi trồng sao có thể lo chết đói, thật hết sức hoang đường.
Bùi Danh Toại nói một thôi một hồi, tính toàn thuế má đâu ra đấy, kẻ không biết còn tưởng lão làm ở ty thuế lại.
Lão nông há hốc mồm đến nỗi có thể nuốt trôi quả trứng gà, khâm sai đại lão gia thật là, đúng là nhà giàu bất học vô thuật, tuy nghĩ thế nhưng lão vẫn cung cung kính kính:
- Thanh thiên đại lão gia, chắc sống ở kinh thành quá lâu. Ruộng đất này, bất quá làm được hai lăm hai sáu thạch lương nhưng nguyên thuế mỗi mẫu đã là bảy phân bạc, nộp tô cho điền chủ nữa thì còn mười thạch là may, mười thạch năm người lại có thể ăn được bao lâu.
- Cái gì, bảy phân bạc, có lý đâu thế?
Bùi Danh Toại trợn muốn lồi con mắt
Thuế đất có ba bốn đồng một mẫu, thế nào mà đến đây đã thành gần một lượng bạc trắng.
Lão nông vẫn tiếp tục nói
Ruộng phía trước là của Ngô phủ, cho đến hết bốn quả đồi kia đều là của họ, họ Ngô ở đây chính là luật pháp, tuần kiểm sao dám thu thuế trên đầu họ, cho nên tất cả thuế phú đều chuyển lên đầu chúng ta. Vì chỉ chúng ta là dân đen, thêm nữa phải tăng thuế mới thu đủ theo danh sách bộ hộ phát xuống, Cho nên thực sự thuế phú rất nặng.
Bùi Danh Toại nghe đến đó, sắc mặt càng trở nên khó coi. Nhất thời một bụng đầy tức khí,. Nguyễn Huy Bá bên cạnh lão sắc mặt thản nhiên, ngài đã biết khó chưa, còn tưởng thu thuế dễ nữa hay không.
Lão nông càng nói càng hăng,
- lúc mất mùa giá thóc gạo cao đến dọa người, nhưng lúc được mùa lại bị phú thương hào môn liên thủ ép giá thu mua xuống, sau đó lại bán với giá cắt cổ; cứ như vậy mười mẫu này cùng lắm bán được vài lượng tiền thóc, thì thuế đã chiếm ¾ .
Bùi Danh Toại sai hạ nhân cho lão nông ít tiền. mời lão trở về , còn bản thân vị khâm sai đại nhân thì lại nắm chặt đôi tay nghiến răng nghiến lợi:
- Đám thổ háo này quá lắm, Huy Bá bản quan muốn đo đạc ruộng đất, ức chế hào cường thâu tóm.
Nguyễn Huy Bá nghe là đã hiểu ý, lập tức lắc đầu một cái:
- Đại nhân cách này không làm được
Bùi Danh Toại nhíu mày
-
Đương nhiên lão thừa biết việc này khó àm làm được, các nhà hào môn tiếp nhận ruộng đất đầu hiến, ruộng đất của mình được miễn
thuế, rồi thì ruộng được các đức chúa đời trước thưởng công miễn thuế, ruộng thưởng cho đại thận, có công với triều đình, tóm lại ví dụ một huyện có tám vạn khoảnh đất thì hơn một nửa số đó đã không cần đóng thuế, rồi lại đến đất đai của các vị trọng thần ai dám thu của họ. điều này khiến cho quan địa phương chuyển phần thuế này lên đầu bá tánh bình dân. Bùi Danh Toại lờ mờ nhận ra, luật đất đai và luật cư trú của Trịnh Cán là chuyên dùng để đối phó với đám cường hào ác bá này, thế nhưng cương hào cả nước nhiều như vậy, phải làm thế nào mới có thể dẹp hết được, chỉ riêng ở An Quảng này mà nói, nếu Bùi Danh Toại vung đao gϊếŧ sạch hào môn,thì toàn trấn chỉ còn chừng một phần tư dân số, đủ thấy tệ nạn thời này thế nào. Có lẽ cần phải gửi tấu chương về Thăng Long đợi Điện hạ cho ý kiến.
………………..
Đã mười ngày trôi qua. Ngô Hạo và Cao Văn đã từ Vĩnh An trở về, Vĩnh Xương Bá Trịnh Hồng Quyền sau khi tiếp đón đám người Ngô Hạo Cao Văn thì cũng không hứa hẹn điều gì, lễ vật lão vẫn nhận nhưng nói năng mơ hồ, tránh nặng tìm nhẹ. Gã chỉ nói đợi xem xét tình hình thêm rồi mới quyết định được. Thực ra mặc dù Thường ngày Trịnh Hồng Quyền ngang tàn, hống hách, nhưng hắn vẫn biết rõ rằng, hắn có thể làm bất cứ chuyện gì, tôn thất và triều đình cũng mắt nhắm mắt mở, nhưng xúc phạm hoàng quyền mà nói, thì chỉ có con đường chết, khởi binh làm phản sai, không phải là hắn không muốn khởi binh, mà là không dám, hắn cũng đã sống đủ lâu để nhận ra rằng, Trịnh Cán quá khác biệt với các vị tiên vương đời trước, điện hạ sẽ không vì một tên họ hàng mà hủy bỏ tân pháp được, mặc dù việc làm của hắn từ trước tới nay đều vô pháp vô thiên nhưng căn bản hắn chưa bao giờ có ý định tạo phản, Hãy nhìn gương của Trịnh Tông kia đi, người ta thế lực mạnh như vậy còn phải trốn chui lủi, nữa là hắn. hơn nữa, khởi binh sẽ thắng được quan quân triều đình hay sao, chi bằng bỏ ra chút lợi tức để yên chuyện, không thể không nói vị Vĩnh Xương Bá này quả thật có tố chất con buốn, gã cảm thấy chỉ cần nhả ra một chút đất đai và nhân khẩu là có thể êm đềm trôi qua vụ này, chả thế mà nông dân trong vùng mấy hôm nay đều chụm đầu bàn tán rằng có phải Trịnh Bá gia bỗng nhiên bị phát bệnh thần kinh hay không, gã sai người đi khắp vùng giả lại đất đai, nhà nào hắn chiếm ba mươi mẫu thì hắn trả lại năm mẫu, “kèm theo một lời giải thích là năm xưa chúng ta tính toán nhầm, đất tranh chấp chỉ có hai lăm mẫu kia thôi, còn năm mẫu đúng là của ngươi, “ cứ thế hắn trả một phần đất đai, đồng thời hăng hái đến quan phủ nhập hộ khẩu cho 1/3 tráng đinh của hắn, cứ thế hắn cho là dù cho Bùi Danh Toại có mang thánh chỉ đến, thì mình cũng không hề hấn gì, mặc dù thường ngày ăn chơi đàng điếm, nhưng hắn cũng biết chống đối lại hoàng quyền là điều không thể.
Tại Ngô gia Huyện Yên Hưng, Ngô Đạt và các tộc lão của một số tộc khác đang nghe Ngô Hạo và Cao Văn báo cáo,
Ngô Đạt run run hỏi :
- Nói như vậy, VĨnh Xương Bá muốn thi hành theo tân pháp
Cao Văn thở dài, lắc đầu nói:
- Ngô lão, có lẽ là như vậy, lúc chúng ta từ đấy trở về, bá gia đã bắt đầu trả lại đất đai rồi.
Một vị tộc lão khác thở dài
- ài, nếu muốn đối kháng vương quyền với thực lực của mấy nhà chúng ta căn bản là là tự chịu diệt vong. Quá nguy hiểm
Ngô Hạo cũng nói:
- Đúng vậy, các vị tộc lão, nếu ủng hộ luật cư trú và luật đất đai, chí ít chúng ta vẫn là người giàu nhất huyện này, ta cũng vẫn là huyện lệnh, nhưng nếu chống lại sợ là sau này Yên Hưng không có Ngô gia nữa.
- Thôi, việc này cứ để từ từ rồi quyết định
Ngô Đạt thở dài. Cùng một số tộc lão của các gia tộc khác trao đổi ánh mắt.