Trong khi Khổng Minh tiến quân đến Miêu Dương thì có tin Tào Tuấn sai Hạ Hầu Mậu làm lại Ðô Ðốc dốc binh mã nơi Quang Trung thẳng đến cự địch.
Ngụy Diên nghe nói bèn bày mưu rằng :
– Hạ Hầu Mậu chưa từng xuất trận. Thừa Tướng hãy cho tôi năm vạn binh tới Bao Tượng, theo đường Tý Ngọ Cốc mà qua phía Bắc, rồi tới Trường An . Nghe tin tôi tới nhanh, ắt Mậu bỏ thành mà chạy qua Ký Các. Khi đó tôi từ phương Ðông Bắc tới, còn Thừa Tướng theo đường Tà Cốc kéo tới từ miệt Hàm Dương thẳng qua phía Tây thì chỉ một trận là xong hết.
Khổng Minh cười :
– Kế tuy hay song rất nguy . Vì nếu có kẻ bày kế cho Hạ Hầu Mậu chận nơi núi mà gϊếŧ thì đạo quân của ngươi sẽ tan tành.
Ngụy Diên thấy kế của mình không được dùng thì tức lắm.
Trong khi đó, Khổng Minh truyền Triệu Vân cứ theo đại lộ mà tấn binh.
Lúc Mậu đến Tây Lương thì Ðại Tướng Hàn Ðức, có sức địch muôn người, đến ra mắt.
Hầu Mậu cả mừng bèn trọng thưởng Hàn Ðức.
Ðức thưa :
– Tôi có 4 con trai tinh thông võ nghệ. Ðứa lớn là Hàn Anh, thứ là Hàn Dao, thứ ba là Hàn Quỳnh ; thú tư là Hàn Kỳ, cha con tôi sẽ hợp sức giúp ngài .
Hầu Mậu bèn phong Hàn Ðức làm tiên phong kéo hết Khương binh đến đóng tại Phụng Minh San.
Binh Thục vừa tới thì gặp Hàn Ðức. Hai bên cùng dàn thế trận.
Bốn con trai Hàn Ðức dàn ra hai bên, thi nhau chửi mắng.
Triệu Vân cười lớn :
– Bọn ngươi là đạo tép riu mà dám khua môi múa mép . Nói rồi, hươi thương ra đánh Hàn Ðức. Con Hàn Ðức là Hàn Anh tới trợ chiến chưa đầy vài hiệp thì bị Triệu Vân đâm một nhát lòi ruột.
Hàn Dao thấy anh như vậy, bèn xông ra trận, nhưng Triệu Vân đã làm cho thương pháp của y bấn loạn.
Ðến lượt Hàn Quỳnh ra tiếp ứng cũng bị Triệu Vân đánh đỡ không kịp.
Còn Hàn Kỳ thấy cha và anh đánh không lại Triệu Vân, bèn xô tới.
Mấy cha con vây Triệu Vân mà đánh.
Triệu Vân cả giận, hét một tiếng chém Hàn Kỳ bay đầu, rồi giả kế thua chạy.
Hàn Quỳnh bèn nhắm Triệu Vân bắn ba mũi , Triệu vân bắt lấy tên, bắn lại Hàn Quỳnh trúng mặt ngã nhào. Ðến lượt Hàn Dao vung gươm, giục ngựa cũng bị Triệu Vân bắt sống đặt nằm ngang trên ngựa.
Hàn Ðức thấy bốn đứa con mình đều bại trận thì cả sợ, giục ngựa trở về không dám đánh nữa.
Triệu Vân thừa thắng rượt theo gϊếŧ binh Ngụy chết như rạ.
Ðặng Chi thấy Triệu Vân anh hùng như vậy lòng khâm phục chẳng cùng.
Triệu Vân biết ý nói :
– Thừa Tướng khinh tôi già không muốn dùng tôi nữa, nên tôi làm cho Thừa Tướng thấy cái già gân của tôi đó. Sau đó, khiến người giải Hàn Dao và báo tin cho Khổng Minh biết .
Còn Hàn Ðức dẫn bại binh về ra mắt Hạ Hầu Mậu tỏ bày tự sự .
Hầu Mậu bèn thống lĩnh đạo binh đánh với Triệu Vân.
Triệu Vân hay tin tiến tới Phụng Minh San mà bày trận.
Hạ Hầu Mậu thấy Triệu Vân thì hăm hở xông ra cự, nhưng Hàn Ðức can :
– Một mình nó đã hạ bốn đứa con tôi. Vậy để tôi gϊếŧ nó báo thù.
Nói đoạn hươi búa tới đánh Triệu Vân.
Triệu Vân mắng :
– Hôm qua đã bại trận. Vậy hôm nay định đến làm quỉ không đầu sao ?
Dứt lời. Triệu Vân muốn xông tới đánh Hạ Hầu Mậu, nhưng Hàn Ðức hoành thương chận lại đánh.
Triệu Vân hét vang, rồi chém một đao khiến Hàn Ðức té nhào. Rồi quay lại đánh Hầu Mậu.
Mậu cả kinh quay ngựa chạy tuốt về trại.
Ðặng Chi xua binh đuổi theo gϊếŧ binh Ngụy vô kể . Binh Ngụy lại thua một trận nữa.
Hạ Hầu Mậu về đến trại bèn thương nghị với chư tướng rằng :
– Ta nghe tiếng Triệu Vân đã lâu, nhưng chưa biết mặt, nay thấy y đã già mà còn anh dũng như vậy, ta mới tin câu chuyện Hướng Dương Trường Bản khi xưa .
Trình Võ thưa :
– Triệu Vân tuy hữu dũng mà vô mưu. Ngày mai ta hãy phục binh hai bên mé núi, dụ y đến đó rồi xông ra vây. Như vậy sẽ toàn thắng .
Hầu Mậu nghe theo.
Hôm sau bèn xuất binh kéo tới.
Triệu Vân cũng lên ngựa ra trận.
Ðặng Chi nói với Triệu Vân :
– Hầu Mậu mới thua hôm qua. Hôm nay lại dám đánh, ắt có kế gì . Vậy hãy đề phòng .
Triệu Vân đáp :
– Sức thằng con nít đó mà mưu kế gì . Nói rồi bèn giục ngựa ra định bắt sống Hầu Mậu.
Tướng bên Ngụy là Phan Toại cũng hươi thương đến đánh. Ðánh chưa đầy ba hiệp, bèn quay ngựa chạy dài.
Triệu Vân giục ngựa đuổi theo. Rồi tám viên tướng Ngụy lại cự với Triệu Vân để Hầu Mậu chạy trước, sau đó giục ngựa chạy theo.
Triệu Vân thừa thế rượt tới.
Ðặng Chi thấy vậy cũng xua binh theo nữa.
Hạ Hầu Mậu thấy Triệu Vân đã vào nội địa bèn hô phục binh xông ra. Bên phải có Ðổng Hi, bên trái có Tiết Tắc.
Ðặng Chi cự không nổi phải rút lui. Còn Triệu Vân bị vây chặt, cố hươi thương tả xông hữu đột mà cũng không thoát khỏi vòng vây. Trong lúc đó, vòng vây mỗi ngày mỗi thắt chặt.
Triệu Vân than :
– Bởi ta khinh thằang nhỏ nên xảy cớ sự này.
Bỗng có một đạo binh đánh tới, binh Ngụy té ngang, té ngửa, bỏ chạy tơi bời.
Triệu Vân xem kỹ thấy một tướng tay cầm xà mâu, lại treo ở cổ ngựa chiếc đầu người.
Thì ra đó là Trương Bào.
Triệu Vân cả mừng.
Trương Bào thưa :
– Thừa Tướng sợ tướng quân sơ thất nên sai tôi đem quân đến tiếp ứng. Dọc đường tôi đã lấy được đầu Tiết Tắc, đầu y đây .
Rồi một lát sau, Quan Hưng lại ào binh tới, tay xách một cái đầu người.
Quan Hưng thấy Triệu Vân thì mừng rỡ, nói :
– Tôi theo lệnh Thừa Tướng, đến tiếp ứng. Mới vào trận tôi đã lấy được đau Ðổng Hi đây.
Triệu Vân hỏi :
– Vậy Thừa Tướng có đến đây chăng ?
Quan Hưng thưa :
– Thừa Tướng có mặt sau kìa.
Triệu Vân nói :
– Nhị vị tướng quân đã lập được công lớn. Sao không bắt Hạ Hầu Mậu cho rồi ?
Trương Bào và Quan Hưng nghe nói hăm hở kéo quân đi.
Thấy vậy, Triệu Vân cũng ào ào kéo binh theo sau.
Ðêm ấy, ba đạo binh Thục cùng đánh binh Ngụy khiến địch quân không còn đường chạy, chết vô số kể .
Hạ Hầu Mậu thấy thế thì cả sợ, bèn bỏ hết quân sĩ, một mình lén trốn qua Nam An. Còn quân sĩ mạnh ai nay tìm đường chạy trốn.
Quan Hưng và Trương Bào thấy Hầu Mậu chạy qua Nam An thì thẳng đường rượt theo.
Còn Hầu Mậu vào được thành bèn hối quân đóng cửa lại cố thủ.
Quan Hưng và Trương Bào liền dồn quân vây chặt thành, bỗng thấy Triệu Vân tới, ba phía đánh dử .
Một lát sau Ðặng Chi cũng kéo binh đến phá thành.
Bỗng nghe tin Thừa Tướng chia binh thành ba đạo : một tại Miêu Dương, một tại Dương Bình và một tại Thạch Thành, còn bản thân dẫn trung quân đến đây.
Triệu Vân, Quan Hưng, Trương Bào và Ðặng Chi rủ nhau ra mắt Khổng Minh.
Minh nói :
– Thành Nam An rất kiên cố nếu ta cứ vây riệt ở đây, phỏng như binh Ngụy chia binh đánh Hớn Trung thì nguy lắm.
Ðặng Chi thưa :
– Chính Hầu Mậu ở đây mà ta bỏ đi uổng lắm .
Khổng Minh nói :
-Ta đã có cách bắt y. Ở đây, phía Tây giáp Thiên Thủy Quận, Bắc giáp An Ðịnh Quận, không biết hai nơi ấy ai trấn giữ ?
Quân thám mã thưa :
– Quận Thiên Thủy có Mã Tuấn, An Ðịnh có Thôi Lượng .
Khổng Minh cả mừng, kêu Ngụy Diên , Quan Hưng, và Trương Bào đến dặn phải làm như vầy . . . như vầy . . .
Các tướng đều lãnh mạng ra đi.
Khổng Minh sai quân chất bổi quanh thành mà đốt .
Quân Ngụy cười :
– Thành này bằng đất mà !
Còn Thái Thú Thôi Lượng ở An Ðịnh nghe thành Nam An bị vây, Hầu Mậu bị khốn thì cả sợ, bỗng có tin báo có bộ hạ của Hầu Mậu đến xin ra mắt.
Thôi Lượng hỏi thì người ấy thưa :
– Hạ Hầu Mậu bị vây khổn lại không có quân tiếp cứu nên sai tôi đến đây. Nói rồi rút lấy bức thư ướt mèm trao cho Thôi Lượng.
Thôi Lượng xem thư xong, bèn điểm binh mã, kéo thẳng tới Nam An.
Xa xa thay trên thành lửa cháy ngất trời, Thôi Lượng càng đi riết.
Khi tới gần thành Nam An thì một tiếng pháo nổ vang , lại có tin báo Quan Hưng dẫn quân đón đường, phía sau có Trương Bào chặn đánh.
Thôi Lượng thất kinh, bèn chia binh đánh nhau. Ðánh chừng ít hiệp thì binh Thôi Lượng bị tan rã, còn y chạy lướt vòng vây trở lại thành An Ðịnh. Về đến nơi thì trên thành tên bắn. xuong như mưa.
Ngụy Diên đứng trên nói xuống :
– Thành này ta đã lấy rồi, hãy cút đi .
– Thì ra Ngụy Diên đã giả quân An Ðịnh kéo về gạt quân mở cửa mà tràn vào lấy thành mất rồi .
Thôi Lượng thất kinh vội kéo binh qua quận Thiên Thủy. Ði chưa đầy mấy dặm, bỗng nghe tiếng Khổng Minh kêu :
– Thôi Lượng ! Ðến nước này mà không đầu cho xong sao ?
Lượng định quay ngựa chạy lui ; nhưng lại có tin báo phía sau binh Thục đang rượt tới.
Lượng tính thế tiến thối không được, bèn xin qui hàng.
Khổng Minh cả mừng, hỏi Thôi Lượng :
– Thái Thú Nam An quận có giao hậu với ngươi chăng ?
Lượng đáp :
– Người ay là Dương Lăng, kết bạn với tôi rất hậu .
Minh nói :
– Ta muốn nhờ ngươi nói với Dương Lăng liệu kế gϊếŧ Hạ Hầu Mậu được chăng ?
Thôi Lượng đáp :
– Xin Thừa Tướng hãy lui binh để tôi vào thành thương nghị với y trước .
Khổng Minh nghe lời.
Còn một mình Thôi Lượng thẳng đến Nam An tiến thẳng vào phủ, thuật rõ việc cho Dương Lăng.
Dương Lăng nói :
– Bọn ta là tôi của Ngụy chúa, lẽ nào lại phản phúc như thế ? Vậy phải tương kế tựu kế thì hơn. Nói rồi bèn dắt Lượng đến kể cho Hầu Mậu hay.
Hầu Mậu hỏi :
– Vậy phải làm sao ?
Dương Lăng thưa :
– Ðể tôi gạt Khổng Minh vào thành rồi gϊếŧ y cho xong. Nói đoạn, kêu Thôi Lượng dặn dò.
Thôi Lượng về nói với Khổng Minh :
– Dương Lăng ít bộ hạ nên khó gϊếŧ được Hầu Mậu, nhưng lại có ý dâng thành cho Thừa Tướng để cùng tính kế mà bắt Hầu Mậu .
Khổng Minh biết Thôi Lượng gạt mình, nên cứ giả ý tin nghe, nói :
– Vậy để ta sai Quan Hưng và Trương Bào đem quân trà trộn vào thành, sau đó nổi lửa ra hiệu, ở ngoài ta sẽ dốc binh vào bắt Hầu Mậu có khó chi.
Thôi Lượng nghĩ, nếu không cho tướng Thục vào ắt bị nghi, chi bằng cứ cho vào rồi phục binh mà gϊếŧ, sau đó nổi lửa cho Khổng Minh kéo binh vào gϊếŧ luôn. Nghĩ rồi đắc ý giả bộ tuân lệnh.
Khổng Minh bèn sai Trương Bào và Quan Hưng vào mà dặn một hồi rồi khiến đi theo .
Thôi Lượng vào thành. Khi đến Nam An , Thôi Lượng lén buộc thư mật báo vào mũi tên bắn lên thành.
Dương Lăng tiếp được thư bèn báo cho Hầu Mậu hay .
Hầu Mậu bèn sai chọn vài trăm võ sĩ mà phục dưới trướng, đợi tướng Thục vào thì gϊếŧ đi .
Dương Lăng tuân lệnh, truyền mở cửa thành rước Thôi Lượng vào .
Quan Hưng theo Thôi Lượng đi trước, Trương Bào theo sau, vừa thấy Dương Lăng, Quan Hưng bèn hươi đao chém một phát bay đầu .
Thôi Lượng cả sợ định chạy liền bị Trương Bào tóm lấy đâm xà mâu chết tốt.
Gϊếŧ hai tên xong, hai tướng Thục chạy vào thành mà nổi lửa . Binh Thục bốn phía tràn vào, gϊếŧ binh Ngụy không đếm xuể .
Hạ Hầu Mậu thấy thế, lén mở cửa mà trốn, nhưng vừa ra khỏi thành thì bị Vương Bình chặn lại, bắt sống đem về .
Khổng Minh vào thành, chiêu dụ bá tánh xong, truyền giam Hầu Mậu lại . Rồi nói với chư tướng :
– An Ðịnh đã dẹp xong, còn Thiên Thủy ta đã giao mật kế . Sao chưa thay tin tức gì ?
Nói xong bèn để Ngô Ý ở lại giữ Nam An, Lưu Ðầm tại An Ðịnh, còn bao nhiêu thẳng tiến Thiên Thủy .
Tại Thiên Thủy, Thái Thú Mã Tuấn, nghe tin Hầu Mậu bị vây đang tính kế đến tiếp ứng, bỗng có Bùi Tự, bộ hạ của Hầu Mậu đến xin đem quân giải vây Nam An quận, Mã Tuấn đang chỉnh bị binh mã thì Khương Duy, tự Bá Ước thưa :
– Thái Thú đã lầm kế của Khổng Minh rồi !
Khương Duy là con của Khương Quỳnh, đã từng làm Công Tào tại Thiên Thủy . Vì đi dẹp Mọi bị tử trận.
Khương Duy từ nhỏ đã làu thông võ nghệ, thờ mẹ chí hiếu, ai nấy đều khâm phục. Hiệu là Trung Lăng Tướng quân.
Mã Tuấn hỏi :
– Tại sao bảo ta lầm kế nói rõ ta nghe .
Khương Duy đáp :
– Tôi nghe tin Khổng Minh vây Hầu Mậu tại Nam An, nay lại có người đến cầu cứu, tôi e y chẳng phải bộ hạ của Hầu Mậu . Sao Thái Thú lại cả tin thế ? Thảng như binh Thục thừa lúc ta kéo binh ra mà ào vào thành thì sẽ ra sao ?
Mã Tuấn nghe nói như tỉnh lại, bèn đáp :
– Nếu không có Bá Ước ắt ta đã nguy rồi !
Khương Duy nói :
– Tôi có một kế sẽ bắt được Khổng Minh