Cố đô của lục triều (2) đã ở ngay trước mắt, con thuyền quan đã theo con kênh đào rẽ vào Trường Giang.
Dương Lăng bước lên đầu thuyền, dõi mắt nhìn ra xa. Trong ánh dương quang chói lọi nước sông dập dềnh vỗ tới, hai bên bờ hoa đỏ cỏ xanh, một khung cảnh tràn trề sức sống.
Bỗng có một tiếng sáo từ đâu đấy vọng đến. Tiếng sáo khi thì phấn chấn dồn dập như chim ca vượt hót, lúc thì trầm bổng du dương như lời thì thầm của người tình triền miên không dứt. Tiếng sáo thoạt có thoạt không, du dương êm ái tựa như đang quấn quít bên tai, thật khiến cho người ta có cảm giác vấn vương mãi.
Dương Lăng hướng mắt trông theo tiếng sáo thì thấy một thư sinh áo trắng đang đứng hiên ngang trên mũi đuôi thuyền, tay áo phất phơ theo gió, mắt cúi nhìn sáo, mím môi mà thổi, tuy không trông thấy rõ mặt nhưng gió sông phẩy qua, tay áo tung bay, phong thái phóng khoáng hơn người.
Dương Lăng thoáng ngẩn người, rồi lập tức sực tỉnh, bật cười nói:
- Vị Mạc phu... Thành cô nương này cũng thật là thức thời, cô ta cải nam trang sẽ giảm bớt rất nhiều lời ra tiếng vào cho ta. Liễu Bưu!
Liễu Bưu bước qua ôm quyền thưa:
- Đại nhân.
Dương Lăng nói:
- Nhiều nhất là một canh giờ nữa thì sẽ vào đến thành Kim Lăng rồi. Khi đến kênh đào vào thành thì huynh hãy sai người hộ tống thuyền nhỏ của Thành cô nương đi trước một bước. Để cho cô ta đi trước đi, chúng ta đợi một lát hẵng vào thành.
Liễu Bưu 'dạ' một tiếng, Cao Văn Tâm đưa mắt về sau liếc xéo vị 'công tử' đứng ở đầu thuyền nọ một cái, khoé môi không khỏi khẽ nhếch lên.
Trông thấy vẻ khinh thường của nàng, Dương Lăng cũng thầm hiểu, y biết nàng từ nhỏ đã được dạy dỗ thành tiểu thư khuê các chân chính, nếu không phải vô cớ gặp phải đại nạn trở thành tỳ nữ thì nàng và người con gái Tiểu Lâu kia quả thật như trời với đất, xa cách không biết bao nhiêu bậc. Trong lòng nàng quyết sẽ không có khả năng coi trọng loại con gái như Tiểu Lâu.
Quyền thế của Cao thái y tuy kém xa Mạc Thanh Hà nhưng ông lại có thân phận cao quý và thanh bạch. Cho dù Mạc Thanh Hà giàu nhất thiên hạ, quyền khuynh triều chính cũng không thể bằng được một phần nghìn ông ta chứ đừng nói đến người có thân phận đê tiện hơn như Tiểu Lâu.
Mà thôi, đằng nào thì vào thành rồi sẽ đường ai nấy đi, sẽ không còn cơ hội gặp mặt nhau nữa. Văn Tâm có khinh bỉ và coi thường nàng ta hay không, y cũng lười mà đi khuyên nhủ.
Thật ra danh kỹ thanh lâu như Tiểu Lâu, ngoài tướng mạo xuất chúng thì phần lớn đều tinh thông một nghệ thuật nào đó: hoặc thạo về thơ ca, hoặc giỏi về hội họa, hoặc thiện về âm nhạc, hay giỏi tài hùng biện. Thậm chí có người còn thuộc làu cả chiến sách binh thư.
Trình độ ấy so với rất nhiều tài tử đỗ cử nhân thì cũng không thua kém là bao. Thân là kỹ nữ thấp hèn nhất song lại tài hoa như vậy, nếu không phải vì Dương Lăng thủy chung vẫn nghi ngờ nàng ta có thể đã biết ít nhiều về những việc ác của Mạc Thanh Hà từ lâu, thậm chí rất có thể cũng đã tham dự vào trong đó để lấy lòng hắn thì với tính cách của mình y sẽ không kiên quyết chỉ đáp ứng hộ tống nàng ta đến Kim Lăng mà ít nhất cũng sẽ quan tâm an bài nơi ở cho nàng ấy. Nói cho cùng thì nàng ta là phụ nữ, xuất đầu lộ diện nhiều cũng có điều bất tiện.
Dương Lăng thở dài một hơi rồi đi đến bên mạn thuyền. Đang vịn vào mạn thuyền được ánh mặt trời sưởi ẩm, y chợt trông thấy phía trước có bảy nhánh sông đào thẳng tắp thông thẳng vào lòng Trường Giang, bảy nhánh sông này cũng không cách xa nhau lắm.
Dương Lăng lấy làm lạ bèn hỏi:
- Bảy nhánh sông đó là chỗ nào vậy? Sao ở nơi gần nhau như vậy mà lại đào đến bảy nhánh sông?
Liễu Bưu cũng không rõ nguyên nhân, vội ngoắc tay gọi gã hoa tiêu lái thuyền do phủ Hàng Châu phái tới. Gã lái thuyền nghe hỏi, vội cung kính thưa:
- Hồi bẩm đại nhân, đó không phải là sông mà là bờ đê, trong mảng rừng lớn phía sau chính là xưởng đóng thuyền Long Giang. Bảo thuyền (*)vượt biển viễn dương của Đại Minh chúng ta chính là được chế tạo ra từ nơi ấy đấy ạ.
(*) thuyền báu, ý xưng tụng
Dương Lăng kinh ngạc cả mừng, bèn vội hạ lệnh:
- Dừng thuyền, dừng thuyền, mau cập bến, bản quan muốn đến xưởng đóng thuyền xem một chút.
Lái thuyền lập tức liên lạc với thuyền lớn ở phía trước. Ba con thuyền lớn từ từ dừng lại bên sông hạ ván lên bờ, Dương Lăng chạy vội lên bờ đê. Liễu Bưu dẫn theo hơn hai mươi nha sai cùng theo xuống thuyền. Dương Lăng gọi gã lái thuyền ban nãy lại hỏi:
- Ngươi có quen thuộc nơi này không? Phía trước còn bao xa, có thể dẫn bản quan đi xem một chút hay không?
Lái thuyền đáp:
- Tiểu nhân thường hay đi thuyền ngang đây, tuy rằng chưa từng qua bên ấy nhưng nghe nói tiếp tục đi xuôi theo con đường này chỉ chừng một dặm sẽ đến xưởng đóng thuyền thôi. Nếu như đại nhân muốn đi xem, tiểu nhân dẫn ngài đi xem một chút là được.
Lúc này, một công tử áo trắng cầm cây quạt xếp đi đến, đứng cách hai trượng chắp tay hỏi:
- Có phải đại nhân muốn nghỉ ngơi ở đây một lát không?
Dương Lăng vừa liếc mắt nhìn, bất giác ngẩn người ra. Khi nãy trên thuyền y cho rằng người đứng trên đuôi thuyền thổi sáo(*) phía sau tất phải là Tiểu Lâu cải trang, vóc người cũng cực giống, nhưng bây giờ đứng ngay trước mặt nhìn kỹ lại thì thấy người công tử trẻ tuổi này đầu đội mũ bạch ngọc, mặt sáng như tranh, áo nhẹ kiểu công tử màu trắng bạc, lưng giắt ngọc bội hoa sen màu lục, ngoài ra không có bất kỳ trang sức nào khác.
(*) ở đây tác giả ghi tiêu nhưng hẳn nên là sáo theo như mô tả ở đoạn trên. TheJoker
Tuy vị công tử ấy môi đỏ răng trắng, trông vô cùng khôi ngô tuấn tú nhưng mày thanh mắt sáng, nào có mùi son phấn? Người này rõ ràng là đàn ông mà.
Dương Lăng chợt nhớ Tiểu Lâu có nói nàng muốn chuyển nhà đi xa, ngay cả gia bộc nam cũng không tiện mang theo, sao trên thuyền lại có nam nhân trẻ tuổi này? Chẳng lẽ bọn họ...
Y hoài nghi quan sát người con trai này, rồi chắp tay nói:
- Công tử từ trên chiếc thuyền sau mới xuống à? Không biết cao danh quý tánh...?
Vị công tử nọ bỗng tròn xoe đôi mắt phượng kinh ngạc nhìn y, sau đó bật cười, nhịn không được mà nói:
- Thảo dân họ Thành, nhờ được đại nhân quan tâm lại khẳng khái nhận lời mang thảo dân cùng đi đến Kim Lăng, sao đại nhân mới đi hơn một ngày đã... đã thành bậc quý nhân hay quên thế?
Dương Lăng nhìn nụ cười quyến rũ mê người của 'gã', nếu mà là nam nhân thì đã thành 'gay' mất rồi, lúc này mới sực tỉnh ngộ. Tiểu Lâu này thực là lợi hại, hơn nữa đây tuyệt không phải là thuật dịch dung gì. Sau khi nhận ra thân phận nàng, y quan sát lại dung mạo khuôn mặt, mặc dù khôi ngô tuấn tú nhưng diện mạo vẫn giống Tiểu Lâu đến tám phần.
Không ngờ nàng chỉ thay đổi cách ăn mặc, khéo léo chải chuốt và trang điểm một chút thì khuôn mặt và khí chất đã không còn nhìn ra chút vẻ phụ nữ nào, cho nên rõ ràng chưa thay đổi dung nhan song đã thấy như thể hai người khác biệt, ngay cả giọng nói cũng thay đổi rất nhiều, khiến cả mình cũng nhìn lầm.
Dương Lăng nghe nàng dùng giọng đàn ông nói chuyện liền ngạc nhiên cười nói:
- Thì ra là Thành công tử, thật trí nhớ kém quá, trí nhớ kém quá. Công tử mặc... ờm, thay vào bộ quần áo này, khiến cho bản quan nhất thời trông lầm, ha ha. À phải rồi, trên đường đi thuyền cũng hơi mệt rồi, bản quan nghe nói phía trước là nơi chế tạo bảo thuyền mà Trịnh Hoà sử dụng vượt biển phía Tây(*) năm xưa, cho nên muốn đi xem một chút ấy mà.
(*) nguyên văn “hạ tây dương”: đến đại dương phía tây
Cặp mắt thu thủy sáng ngời của Tiểu Lâu chăm chú nhìn y, vẻ rất hứng thú. Nàng nhìn Dương Lăng một cách đầy thân thiết nói:
- Đại nhân có hứng thú với xưởng đóng thuyền như vậy, chẳng lẽ cũng thích cuộc sống giương buồm đi xa, tung hoành trên biển ư?
Không đợi Dương Lăng trả lời, cặp mắt của nàng lại liếc về phía rừng cây xanh um rậm rạp nọ, rồi nói:
- Thảo dân có biết một ít chuyện về bảo thuyền của Trịnh Hoà, chẳng hay có thể kể cho đại nhân không?
Dương Lăng quả thực không muốn đi cùng với nàng, nhưng với cảnh đời mà y đã từng trải đến nay y vẫn chưa hình thành nên thái độ cao cao tại thượng, ỷ thế hϊếp người, không hề quan tâm đến thể diện kẻ khác. Nay Tiểu Lâu đã chủ động đề xuất, y cũng không tiện cự tuyệt chỉ đành gật gù:
- Được, bản quan cũng chỉ đi xem cho biết một chút, nếu như Thành... công tử ngồi trên thuyền buồn chán, không bằng đi cùng bản quan vậy?
Tiểu Lâu mở chiếc quạt xếp trong tay ra đánh 'soạt' rồi lại thong thả gấp lại, nhướng mày mừng rỡ nói:
- Có thể được đi cùng với đại nhân, đó là điều hết sức vinh hạnh. Đại nhân, mời!
Dương Lăng nhẹ gật đầu, chỉ đành nhìn sang mấy người Liễu Bưu và Trịnh Bách hộ. Mấy gã thân tín này đều biết thân phận của Tiểu Lâu nên vừa thấy đại nhân nhìn về phía mình thì bọn họ lập tức rất không nghĩa khí mà đều ngoảnh mặt đi ngó trời ngó đất ngó cảnh quan chứ không nhìn vào mắt y.
Dương Lăng vốn chỉ trông mong bọn họ có thể 'âm thầm lặng lẽ' ngăn cách mình đi cạnh Tiểu Lâu, nay trông thấy 'phẩm chất đạo đức' đó của bọn họ thì không khỏi chửi thầm trong bụng rồi cắn răng bước qua kề vai sánh bước cùng Tiểu Lâu trên con đê bên cạnh bờ ruộng.
Tiểu Lâu sánh vai cùng Dương Lăng mà đi, dáng đi và cử chỉ không hề lộ ra chút phong thái nữ nhân. Dáng người mềm mại như nước trong lần đầu gặp gỡ nọ đã hoàn toàn không thấy nữa. Có thể thay đổi tướng đi và cử chỉ một người đến mức này, tuy biết là nàng nhất định đã được huấn luyện ở thanh lâu song trong lòng Dương Lăng vẫn cảm thấy kinh ngạc không thôi.
Tiểu Lâu vừa đi vừa nói:
- Đại nhân, năm xưa Trịnh công công bảy lần hạ tây dương, đi qua các phiên quốc như Cổ Lý, Lưu Sơn, Ma Lâm, Lạt Tát, Thiên Phương (3). Sự tích của ông ấy người Giang Nam chúng tôi khi nói đến đều có thể kể rõ như lòng bàn tay.
Dương Lăng gật đầu, nhìn hai hàng cây thân vừa người ôm cao ngất trời, tuổi đời ít nhất cũng phải đến mấy chục năm, hàng rừng cây mênh mông bát ngát song lại cách nhau tăm tắp như được con người trồng nên, thì không khỏi lấy làm lạ: người xưa cũng biết trồng cây gây rừng sao?
Tiểu Lâu thấy y chăm chú nhìn mấy gốc cây thì lập tức hiểu ý, nói:
- Những gốc cây ấy đều là do triều đình trồng vào năm Hồng Vũ, ban đầu định trồng cây trăm tuổi để sau này có thể dùng làm vật liệu đóng thuyền sẵn tại chỗ, song giờ lại mặc cho chúng sinh trưởng, không ai ngó ngàng đến nữa. Nghe nói xưởng đóng thuyền Long Giang hiện nay chỉ đóng mấy con thuyền hai cột và bốn cột nho nhỏ, vả lại nhu cầu về thuyền bè của triều đình có hạn, những thợ đóng thuyền gia truyền không sống nổi, đa số đều tìm kế mưu sinh khác ở ven sông...
Dương Lăng không khỏi lắc đầu thở dài nói:
- Đáng tiếc, thủy quân của Đại Minh ta năm ấy có thể xưng danh đứng đầu thiên hạ, thế mà bây giờ... Ôi! Lúc ở Hải Ninh ta thấy đám giặc Oa cưỡi vài con thuyền cũ kỹ mục nát mà vẫn từ ngàn dặm xa xôi đến cướp bóc, nếu như chúng ta có một đội thuỷ quân lợi hại thì nào còn có chỗ cho bọn chúng hung hăng?
Tiểu Lâu thấy y tỏ vẻ thất vọng, không khỏi cười mỉm, nói:
- Bây giờ Đại Minh cũng có thuỷ quân mà, chỉ có điều... có điều dùng để bình định lãnh hải, truy đuổi và tiêu diệt ngư dân và thương nhân phạm cấm lệnh rời bến ra khơi, thuyền đó chỉ có thể tuần tra ven biển, không chịu được sóng gió giữa biển cả đâu.
Dương Lăng nhớ lại thái độ của Ngô Tế Uyên đối với việc thông thương trên biển, dường như phong tục tập quán của thân sĩ và dân chúng vùng Giang Nam khá cởi mở, ý thức tiên tiến cho nên đa số đều có thái độ ủng hộ hủy bỏ lệnh bế môn tỏa cảng.
Sau khi trở về kinh, nếu như mình kiến nghị với hoàng thượng cho thông thương thì phỏng chừng trong triều sẽ gặp phải cản trở không nhỏ. nhưng nếu các tầng lớp giai cấp vùng Giang Nam giữ thái độ ủng hộ hủy bỏ lệnh bế môn tỏa cảng thì sẽ có thể tăng thêm sức thuyết phục cho mình.
Phần lớn người Tiểu Lâu tiếp xúc là danh sĩ Giang Nam, nhất định là rất hiểu biết về việc này. Hỏi thăm nàng ta để biết thêm một chút, việc thuyết phục hoàng thượng cũng nắm chắc hơn một phần.
Tuy nhiên y thấy Tiểu Lâu nói chuyện cẩn thận, rõ ràng có ý xem thường năng lực thuỷ quân Đại Minh nhưng lại không dám không kiêng dè mà nói thẳng; có lẽ chỉ khi nào mình tỏ rõ thái độ trước nàng ta mới sẽ thẳng thắng nói ra.
Nghĩ đến đây, Dương Lăng bèn nói:
- Đúng vậy, nếu mở cửa thông thương trên biển thì sẽ dân giàu nước mạnh, đồng thời mọi lúc đều có thể nắm được tình hình nước khác, tai mắt triều đình cũng sẽ không bị bưng bít. Như lúc này đây, con dân Đại Minh ta bị kềm hãm trong lục địa, rợ ngoại tuần tiễu trên biễn, đến khi thuyền biển của rợ ngoại có năng lực vẫy vùng ngàn dặm rồi thì hải phận kéo dài ngun ngút như rãnh trời của Đại Minh sẽ bị biến thành ngõ cụt thôi. Biên thùy phương bắc quanh năm bị giặc Thát quấy nhiễu, khó mà đề phòng cho đặng. Bờ biển dài dằng dặc này nào chỉ gấp mấy lần biên giới phía Bắc? Nếu như trên biển có giặc kéo vào thì dù có bố trí bao nhiêu quân đội cũng không thể nào bảo vệ được.
Tiểu Lâu cười nói:
- Đại nhân nhìn xa trông rộng, muốn đất nước giàu mạnh, không thể không để ý đến hải dương. Tài phú lấy từ trong biển, nguy hiểm cũng từ biển mà ra.
Dương Lăng kinh ngạc dừng bước, nhìn nàng nói:
- Hay! Nói rất hay! Một lời trúng đích - Y nói quanh co nửa ngày trời chẳng qua là muốn biểu đạt cái ý này, không ngờ người con gái này lại chỉ nói một câu giản dị mà ý lại sâu xa, trúng ngay điểm cốt yếu.
Tiểu Lâu mỉm cười nói:
- Đó không phải là lời của thảo dân. Thảo dân là phụ nữ... nào có kiến thức như vậy? Đó chính là lời mà Trịnh Hoà Trịnh công công năm xưa từng nói.
Dương Lăng nghe Tiểu Lâu nói trăm năm trước Trịnh Hoà đã có kiến thức và tầm nhìn xa như vậy thì không khỏi bội phục vị thái giám Tam Bảo này không thôi. Tuy ông ta là hoạn quan nhưng chỉ với phần kiến thức này thôi thì bao nhiêu học giả uyên thâm có thể sánh bằng ông ấy đây?
Đi qua rừng cây um tùm, mọi người thấy nơi nối tiếp bờ đê hiện ra vài xưởng đóng thuyền. Mỗi xưởng rộng từ mười đến ba mươi trượng không đồng đều, sâu vào độ một trăm sáu đến trăm bảy mươi trượng. Bên trong xưởng đóng thuyền trống không, cả một chiếc thuyền cũng không có. Trên xưởng có đập nước, cầu gỗ, thành đá, tuy nhiên nhìn khắp nơi đều là cỏ dại mọc um tùm, hoang vắng cô liêu, cả một bóng người cũng không có.
Dương Lăng thấy mà sững sờ, không dám tin bèn hỏi:
- Đây là xưởng đóng thuyền Long Giang à? Nơi đóng ra những chiếc bảo thuyền dài cả trăm mét đó ư? Không lẽ nơi này đã bị dỡ bỏ rồi sao? Sao ngay cả một người cũng không có?
Trịnh Bách hộ nghe vậy vội vàng dẫn theo mấy người tìm kiếm chung quanh, không lâu sau liền phát hiện một ông già tóc hoa râm đang ngồi xổm câu cá ở dưới xưởng. Trịnh Bách hộ vui mừng quá đỗi vội gọi lão ta lại.
Dường như đã lâu lắm rồi không thấy quan viên đến, ông già nọ trông thấy Dương Lăng được tiền hô hậu ủng rầm rộ, đoán hẳn phải là quan rất to, thế là ông lão sợ đến suýt ngất, vội vàng vất cần câu, lập tức chạy ù sang nghênh đón.
Dương Lăng nhíu mày hỏi:
- Ông lão, ông là người của xưởng đóng thuyền này à? Ta hỏi ông, xưởng đóng thuyền này có phải là đã dỡ bỏ rồi không? Sao không có lấy người nào đóng thuyền, cũng không thấy thợ thuyền nào cả?
Lão hán gật đầu khom lưng đáp:
- Đại nhân, tiểu nhân là quản đốc phường dây thừng, thợ đóng thuyền thế tập (gia truyền). Xưởng đóng thuyền này của chúng tôi không hề bị dỡ bỏ, nhưng nha môn Đô Thủy ty của bộ Công gần hai năm nay đã không có mệnh lệnh đóng thuyền nào. Đám thợ thuyền không có thuyền đóng, không có tiền công, mà dù thế nào vợ con cũng phải sống nữa. Cho nên... bình thường không có việc gì làm thì chở mấy chuyến đò, làm thuê làm mướn, phụ nữ con nít thì vào rừng trồng rau trồng cải thả dê. Nhưng chúng tôi cũng không dám tuỳ tiện bỏ bê xưởng đóng thuyền này, cho nên tiểu nhân đã cùng mấy quản sự của phường bánh lái, phường gỗ, phường buồm, phường mạn thuyền, phường thừng chão luân phiên trông chừng. Hôm nay đến phiên tiểu nhân cai quản, không biết đại nhân đây là...?
Nghe ngữ khí của lão, xưởng đóng thuyền này được phân công khá là tỉ mỉ, thậm chí thừng chão, buồm đều có xưởng chuyên môn phụ trách, đủ thấy quy mô không nhỏ. Có điều nhìn xưởng đóng thuyền giờ đây bỏ phế hoang vu, khắp nơi cỏ leo mọc rậm, trong xưởng có thể câu cá, nào còn bóng dáng xưởng đóng thuyền từng hạ thủy hạm đội Tam Bảo khổng lồ giương buồm rong ruổi vạn dặm?
Dương Lăng thấy lão quản đốc khúm núm khom lưng, áo quần cũ kỹ, đôi giày vải lộ cả ngón chân cũng không nỡ khiển trách lão. Y thở dài một hơi, thất vọng nhìn xưởng đóng thuyền to lớn đồ sộ, nhất thời không còn hứng thú dạo chơi nữa.
Lão quản đốc nọ không biết y có lai lịch như thế nào, thấy y thừ người như vậy cũng không dám mở lời, chỉ ngoan ngoãn đứng một bên. Dương Lăng định vào trong thành đá xem một chút, nhưng đi được vài bước, y bỗng dừng chân rồi quay người nói:
- Không cần nữa, bản quan đi đến nơi này chỉ là tùy ý ghé qua xem một chút. Giờ thì đi thôi.