Tháng trước, công ty Diệp Tử Lộ phát một bản đánh giá mới kiểm tra thành tích và hiệu quả làm việc của nhân viên, đích thân Diệp Tử Lộ đi photocopy rồi phát cho từng văn phòng. Mặc dù Ban quản lý yêu cầu mọi người “ngâm cứu kỹ càng” nhưng chẳng ai thèm đọc cái thứ này… đến Diệp Tử Lộ còn chưa đọc.
Trong mắt Diệp Tử Lộ, trừ lúc vào mùa tuyển dụng thì cả năm cái phòng hành chính này chỉ toàn “vô công rồi nghề”, bôi ra mấy cái việc không cần thiết.
Nhưng trong nội dung của bản đánh giá có một mục “Nhận xét về đồng nghiệp”, cái mục này khiến Diệp Tử Lộ vô cùng thích thú. Cuối cùng cơ hội nói xấu bà cô đã đến rồi đây.
Mặc dù Diệp Tử Lộ cũng biết thừa rằng nhất định bà ta cũng sẽ nói xấu cô.
Thế rồi chuyện ấy cũng xảy ra.
Ngày hôm sau, lúc Diệp Tử Lộ ngáp ngắn ngáp dài bước vào công ty thì được biết tin động trời – các phòng sẽ được hợp nhất lại, công ty tiến hành cải tổ.
Mọi người xôn xao ầm lên gì mà “Phòng thị trường và phòng tiêu thụ hợp lại làm một”, “Phòng kế hoạch được tách ra riêng”, “Các phòng hậu cần, phòng tài vụ, phòng hàng chính… cắt giảm nhân sự”. Cả buổi sáng chẳng ai có tâm trí mà làm việc, ai ai cũng bàn tán sôi nổi. Diệp Tử Lộ ngồi một chỗ vừa chơi domino, vừa nghe ngóng xung quanh, không hiểu tại sao mắt cứ giật giật.
Giờ nghỉ trưa, cô bạn thân Hồ Thiên gọi điện rủ Diệp Tử Lộ cuối tuần đi chơi thì bị cô tự chối.
Hồ Thiên là bạn học hồi cấp ba của Diệp Tử Lộ. Cả hai đều học giỏi nên tự nhiên dần trở thành thân thiết. Nhưng khi thi đại học cô ấy không xui xẻo như Diệp Tử Lộ mà điểm cao hơn nhiều, tốt nghiệp xong thì đi làm hai năm ở công ty lớn, hiện giờ đang chuẩn bị thi Tiếng Anh, nghe nói định xin học bổng đi học ở một học viện đào tạo ngành kinh tế nổi tiếng ở Mỹ.
Hai năm tưởng như ngắn ngủi nhưng cũng đủ khiến cho hai người cách biệt hoàn toàn. Dù hai người không còn ở tầng lớp giống nhai nữa nhưng vẫn duy trì tình bạn từ thời cấp ba.
Diệp Tử Lộ bắt đầu ngồi ca thán về mấy chuyện đen đủi của mình rồi kể lể về trực giác lúc linh nghiệm lúc không của cô: “Thần tiên tỷ tỷ à, tao nói mày nghe này, bây giờ tao đang có linh cảm tao sắp bị người khác cướp mất cần câu cơm rồi”.
Hồ Thiên nói: “Mất thì mất, mày nên bỏ cái công việc tạm bợ ấy từ sớm mới phải”.
Diệp Tử Lộ nổi giận đùng đùng: “Cái gì mà công việc tạm bợ? Sao lại tạm bợ được? Việc này tao.. tao khó khăn lắm mới tìm được đấy!”.
Hồ Thiên thờ ơ: “Rồi rồi”.
Diệp Tử Lộ gào khóc một trận: “Tao mà thất nghiệp thì làm sao bây giờ?”.
“Không sao” – Hồ Thiên hào khí ngất trời nói – “Tao nuôi mày”.
Đúng là đồng cam cộng khổ có nhau!
Diệp Tử Lộ chưa kịp rơi lệ vì cảm động thì Hồ Thiên nói tiếp: “Nuôi cho béo rồi đem mày đi bán, thế là thu lại vốn được rồi”.
Hồ ái khanh, trẫm thật sự đã nhìn nhầm nàng rồi!” – Diệp Tử Lộ nghiến răng.
“Ôi, sao lại như vậy? Hoàng thượng, người định giải thϊếp ra Ngọ môn xử trảm trước mặt dân chúng sao?” – Hồ Thiên cười hô hô – “Được rồi, chiềunay tao phải ra ngoài có việc, xong việc sẽ qua nhà mày xem mày than khổ cái gì nào”.
Diệp Tử Lộ cười hi hi ha ha rồi cúp máy. Dường như cô đã quá vô tư, trong khi mọi người xung quanh đang hoang mang lo lắng thì cô vẫn còn tâm trạng trêu đùa với bạn.
Nhưng cúp máy xong, Diệp Tử Lộ phát hiện nỗi phiền muộn trong lòng chẳng vơi đi chút nào. Hình như khi dự cảm được một điều gì đó thì cô lại không dám nghĩ tiếp mà cả ngày chỉ tự dối lòng mình rằng: Giá như tối qua đọc vài trang sách thì có phải là tốt không.
Dù cô và Hồ Thiên thực sự là những người bạn tốt, mà tính Diệp Tử Lộ lại không bao giờ ghen tị với bạn bè nhưng… nếu cứ thế này chắc cô không thể đi chơi với Hồ Thiên được nữa.
Hiện giờ Diệp Tử Lộ tiền đồ mù mịt, sắp thất nghiệp, không có tương lai, không có phương hướng, đến mơ ước cũng chẳng có.
Còn Hồ Thiên thì… Cô ấy tốt nghiệp trường đào tạo khoa học công nghệ nổi tiếng, có kinh nghiệm làm việc hao năm tại doanh nghiệp lớn, trình độ tiếng Anh khá tốt. Đợi hai năm nữa, cô lại có thêm bằng thạc sĩ, trở thành “rùa biển”, thật sự quá xuất chúng.
Dù hai đứa rất thân nhau nhưng sẽ có một ngày dần dần xa cách nhau vì phân biệt tầng lớp xã hội. Những thứ người ta nói cô không hiểu, những thứ mà cô biết thì người ta không hứng thú. Khi ấy tình bạn sẽ chẳng còn sợi dây gắn kết nào nữa mà chỉ còn là những lần tình cờ gặp gỡ hoặc thỉnh thoảnh nhớ về một thời thanh xuân khó quên.
Không thể không công nhận, việc duy trì tình yêu hay tình bạn đều phải dựa trên cơ sở hiện thực nhất định. Điều này nghe thì có vẻ hơi toan tính nhưng thực tế là vậy, có cách nào khác cơ chứ?
Diệp Tử Lộ nghĩ, lẽ nào việc thi địa học lại là việc hệ trọng cả đời? Lẽ nào trong cái xã hội bây giờ một kỳ thi có thể quyết định cả đời, đến cơ hội để làm lại cuộc đời cũng không có?
Ý nghĩ này vừa thoáng qua trong đầu, Diệp Tử Lộ không khỏi cảm thấy oán giận, nhưng cũng may tính cô vô tư nên một lúc sau lại quên ngay. Thế nhưng sẽ luôn có người nhắc cô quay trở về với hiện thực khố liệt. Lúc sắp tan làm, Diệp Tử Lộ và bà cô lần lượt bị gọi đến phòng sếp lớn.
Bình thường sếp lớn thâm sâu khó lường nay lại ra cái vui vẻ hòa nhã, lúc đầu tỏ ra thân thiết, sau đó trao đổi ý kiến, nói chung đi đến kết luận là: “Đồng chí à, thật ngại quá, anh thuộc diện giảm biên chế”.
Thị trường năm nay ẩm đạm, rất nhiều doanh nghiệp đều phải giảm biên chế nhưng Diệp Tử Lộ không thể ngờ đã đến lượt mình. Cô muốn ra sức bảo vệ quyền lợi của mình nhưng hợp đồng lao động và điều lệ công ty đã quy định rõ ràng: Công ty có quyền sa thải nhân viên không đạt kỳ kiểm tra đánh giá thành tích và hiệu quả công việc.
Kết quả đánh giá đã nằm trong tay Diệp Tử Lộ, trên đó toàn là lời phê bình của bà cô, các chỉ tiêu khác cũng được viết rất rõ ràng. Nếu như cô còn cố cãi thì thật mất mặt, cô đành ngoan ngoãn không nói một lời. Sếp lớn còn nói dù không còn làm việc với nhau nhưng vẫn sẽ giữ liên lạc, còn đưa chút tiền trợ cấp thôi việc.
Diệp Tử Lộ rời văn phòng sếp lớn, sau lưng truyền tới tiếng nói ồn ào của bà cô. Cô đờ người ra nghĩ, cuối cùng cũng không cần phải đi làm, nào ngờ bây giờ thì thật sự không cần phải đi nữa.
Diệp Tử Lộ cũng có chút cảm giác như được giải thoát. Lúc ôm đồ đạc của mình đi trên hành lang, cô cảm tưởng như mình đang nằm mơ vậy.
Thế là thất nghiệp rồi à?
Thế là gia nhập đội ngũ vô công rồi nghề rồi à?
Thế thì… về sau cô phải làm gì?
Diệp Tử Lộ đi được nửa đường thì gọi điện cho bố mẹ báo cáo chuyện cô vừa thất nghiệp, nhưng cô không nói mình bị đuổi việc mà chỉ nói môi trường công ty không tốt, đồng nghiệp quá xấu tính nên cô tự xin thôi việc.
Nói dối xong, cô coi như mình “không cùng một giuộc với đám người ô hợp trần tục”, giả vờ như những gì mình nói là sự thật, ôm ấp cảm giác mình thật cao siêu một cách mù quáng, rồi đi về nhà như người mất hồn.
Lúc này đương nhiên là Vương Lao Lạp không có nhà, Hồ Thiên thì tối mới đến, thế là Diệp Tử Lộ chẳng có việc gì làm liền đi vào nhà bếp, lấy một cái bánh pudding từ trong tủ lạnh ra rồi về phòng mình, vừa ngồi máy tính vừa ăn, Nhưng không biết tại sao, rõ ràng là thứ bình thường rất thích ăn nhưng giờ đây lại không thể nuốt nổi, những trang web vốn rất thích nhưng giờ đây một chữ cũng chẳng thèm đọc. Bao nhiêu năm nay, mỗi khi gặp chuyện cần phải giải quyết thì cô lại trốn tránh, cố coi như chưa có chuyện gì xảy ra. Dần dà, những vấn đề chất đống thành đống rác, bốc mùi hôi thối.
Vì thế nên cô chưa từng nghĩ đến hiện thực, chỉ có mùi hôi thối của đống rác đi theo cô như hình với bóng. Không biết tại sao, cũng không biết phải làm thế nào.
Cả một tiếng đồng hồ, Diệp Tử Lộ ngồi trầm ngâm ở đó, làm mấy việc linh tinh. Đúng lúc đó thì bố mẹ cô đến.
Diệp Tử Lộ vừa mở cửa đã bị hai túi đồ siêu thị to đùng đập vào mặt. Hai cái túi chứa đầy đồ, nào là thức ăn, gia vị, đồ ăn vặt… còn có cả giấy vệ sinh nữa.
Mẹ cô không nói không rằng đi thẳng vào nhà bếp, thấy phòng bếp gọn gàng là biết ngay bình thường hai đứa không bao giờ nấu cơm, thế là bà liền mắng Diệp Tử Lộ vì vụ bếp núc. Sau đó bà lại vào phòng của Diệp Tử Lộ, thùng rác thì đầy ụ, quần áo bẩn rải đầy trên giường dưới đất. Mẹ Diệp nhìn thấy cảnh này thì giận sôi máu, lên án kịch liệt tác phong ăn ở của Diệp Tử Lộ.
Diệp Tử Lộ và bố cô đi theo sau mẹ cô bị quay như chong chóng. Bố cô không nhịn được đành nói nhỏ: “Sao lại nói bỏ việc liền bỏ việc vậy? Bọn thanh niên các con chỉ biết nghĩ đến mình thôi, tùy hứng thật đấy”.
Diệp Tử Lộ bị động vào nỗi đau, dặn lòng không được nói ra sự thật, chỉ sợ lỡ miệng, thế là cô cố tình nói dối: “Con sợ bị lây bệnh não tàn”.
Bố cô thở mạnh một hơi: “Nghe con nói kìa, con nói gì thế? Con tưởng mình còn bé lắm à? Chẳng hiểu chuyện gì cả, có những lúc đừng có tự cao quá, phải biết nhẫn nhịn”.
Diệp Tử Lộ không nói gì, sống dở chết dở đi ra ghế sofa ngồi, lôi một thanh chocolate ra ăn, cố kiềm chế không nói gì, ra cái vẻ của một đứa nghịch tử không biết nghe lời.
Bố cô rất hiền, từ lúc bé đã không có cách trị cô. Thấy cô không nghe lời thì nhìn quanh, dám chắc mẹ cô đang dọn dẹp đống quần áo bốc mùi trong phòng cô, thì mới cẩn thận rút từ túi ra một cái thẻ ngân hàng, dấn dúi đưa cho Diệp Tử Lộ, thấp giọng nói: “Mười ngàn này là tiền cho thuê nhà bố tích góp mãi mới được, mẹ con không biết đâu. Mật mã là ngày sinh của con, lấy tạm mà tiêu đi, nếu hết rồi thì xin mẹ. Con biết rồi đấy, thời buổi này có dễ kiếm việc đâu”.
Diệp Tử Lộ thấy vậy thì nhíu mày lại, không nhận.
Bố cô giấu thẻ vào túi để trên sofa: “Được rồi, thế bố để ở đây, đừng có nói với mẹ con đấy. Hôm nay thích ăn gì thì để bố nấu cho. Tìm việc thì đừng vội vàng, cũng đừng nẳn chí, rồi sẽ ổn thôi”.
Diệp Tử Lộ rõ ràng biết rằng mình không nên nhận nhưng cũng chẳng từ chối vì cô biết chắc rằng rất khó xin việc. Trong phút chốc, cô cảm thấy thật bối rối, cái thẻ ngân hàng kia như một cái bật nắp chai sắc nhọn, mở trái tim của cô ra.
Diệp Tử Lộ không nhịn được gọi một tiếng: “Bố”.
Bố Diệp: “Ơi”.
Diệp Tử Lộ cúi đầu: “Bố bảo đừng vội vàng, cũng đừng nản chí, thế có khác gì không có ý chí, an phận thủ thường đâu?”.
Bố Diệp đứng bên cạnh cô một lúc, xoa xoa đầu cô: “Nếu con thấy không hổ thẹn với bản thân thì con là người chiến thắng, nếu thấy có lỗi với bản thân thì con là người thua cuộc”.
Diệp Tử Lộ không dám ngẩng đầu lên, cố không để nước mắt trào ra. Cô không nhịn khóc cho đến khi ăn hết cơm, khi bố mẹ đi về, lúc này thì không thể nhịn nổi nữa, cô quay về phòng mình rồi bật khóc, rưng rức.
Rõ ràng Diệp Tử Lộ đã quên rằng trong phòng mình còn có một “người” nữa. Nhan Kha bất chợt lên tiếng khiến cô giật mình thon thót.
Nhan Kha hỏi: “Cô sao thế?”.
Diệp Tử Lộ có chút giật mình, hoảng hốt gạt nước mắt: “Anh… Anh vẫn còn chưa đi sao?”.
Nhan Kha cảm thấy linh hồn mình như đang bị ngâm trong nồi canh rau, nếu cái mặt này có thể biểu cảm thì mặt anh nhất định sẽ xanh lét như sau: “Tôi cũng muốn lắm chứ!”.
Sau đó, Nhan Kha cố gắng để kiềm chế giọng mình nhẹ nhàng tình cảm hơn một chút, hỏi lại cô một lần nữa: “Rốt cuộc đã xảy ra chuyện gì rồi…”.
Nhan Kha ở bên cạnh thở dài, đối với anh lúc này “trừ khi là việc sống chết thì tất cả những việc còn lại đều là chuyện nhỏ”. Mấy cái chuyện thất nghiệp, mất tiền đều là chuyện vặt vãnh. Anh đang định khuyên cô nên lạc quan hơn một chút nhưng chưa kịp mở miệng, Diệp Tử Lộ bất chợt gào lên khóc.
Khác hẳn với hình tượng cô gái trường thành gạt đi nước mắt lúc nãy, lần này cô khóc thét lên như bị tâm thần. Khóc thì to, biểu cảm thì còn nhập tâm hơn cả người đi khóc đám ma. Cảnh tượng này khiến Nhan Kha phải nuốt lại những lời định nói.
Diệp Tử Lộ không hiểu tại sao mình lại khóc, lại còn khóc thương tâm đến vậy. Cô tự nhận thấy mình không oan ức gì. Đi làm lâu như vậy mà cô làm việc chẳng chuyên tâm, quan hệ đồng nghiệp cũng chỉ ở mức độ xã giao, trong giờ thì hay làm việc riêng, đã thế còn bị bắt mấy lần, thành tích cũng chẳng có, lại còn hay gây rắc rối.
Cô là cái thể loại làm cái gì cũng không xong, lại còn thích đòi hỏi. Không sa thả cô thì còn sa thải ai nữa?
Khóc cái gì mà khóc chứ? Nhưng vẫn không thể ngừng khóc được.
Từ trước tới nay Nhan Kha chưa bao giờ thấy một cô gái trưởng thành nào khóc như thế này. Mặt cô đỏ ửng lên, thở hồng hộc, cứ như là xảy ra chuyện gì kinh khủng lắm. Anh hay thấy mất cô diễn viên trên phim khóc ngất đi, rồi sẽ có người đến bấm huyệt nhân trung, bấm chỗ nọ chỗ kia. Anh nhất thời lo lắng, lỡ Diệp Tử Lộ khóc nhiều quá mà bị làm sai, đừng nói đến bấm huyệt cho cô tỉnh lại mà ngay cả gọi cấp cứu anh còn chẳng làm được.
“Này, tôi bảo, thôi kệ đi, nếu cô thấy mình đen đủi thì hãy nhìn tôi đây này” – Nhan Kha thử an ủi cô – “Tôi nói thật đấy, cô đừng khóc nữa. Cô nói xem tôi không hề uống rượu, không hề lái xe, chỉ có ngồi nghế sau thôi mà cũng bị đâm. Tôi có đắc tội với ai đâu cơ chứ? Đã thế vừa tỉnh lại đã phát hiện bộ dạng mình thế này, tôi phải bắt ai đền bây giờ? Cô bị mất việc thôi thì có gì ghê gớm chứ, có nghiêm trọng bằng tôi không? Nhìn tôi này, cô thấy đỡ hơn chút nào chưa?”.
Diệp Tử Lộ nghe xong không thể thấy đỡ hơn chút nào mà còn thấy buồn hơn.
Cô nức nở nói gì đó mà mãi Nhan Kha mới nghe thấy. Cô nói: “Đời này tôi chẳng làm được việc gì cả, thà chết còn hơn”.
“Không phải vậy chứ?” – Nhan Kha thấy cô nói cũng đúng – “Nhưng cô vẫn còn ưu điểm mà, ví dụ như biết đánh giá rất đúng về mình”.
“Tôi thấy mình thật là thất bại…” – Diệp Tử Lộ nức nở - “Tôi là đồ ngu, chẳng có cái gì, đến cả công việc cũng chẳng có… tôi là đồ vô dụng… sao tôi lại trở nên thế này cơ chứ?”.
Cô cứ ngồi kêu ca mãi không thôi, tiếng khóc nghe mà thắt ruột gan.
Nhan Kha thấy cô khóc cũng thấy buồn theo, lòng anh chùng xuống, im lặng một lúc.
Nửa tiếng sau, Nhan Kha lấy lại tinh thần, phát hiện Diệp Tử Lộ đã khóc hết hơi, cô nằm bò trên giường, úp mặt vào gối, nằm im bất động.
Nhan Kha hoảng sợ: “Này, cô không sao chứ?”.
Diệp Tử Lộ không quan tâm đến anh ta, chỉ nằm thở hút hơi.
Nhan Kha: “Cô còn sống không? Cô…”.
Đã không còn bị lạc giọng nữa, Diệp Tử Lộ ngồi bật dậy như xác chết sống lại, trong đôi mắt đỏ ngầu ánh lên một tia sáng.
“Từ giờ trở đi, tôi sẽ thay đổi!” – Cô hùng hồn tuyên bố.
Trong nỗi bi hận không nguôi, Diệp Tử Lộ chăm chỉ đọc sách nửa tiếng đồng hồ.
Đôi khi không thể ước đoán khối lượng công việc được, chỉ có bắt tay vào làm việc thì mới biết được nhiệm vụ của mình gian khổ biết chừng nào.
Diệp Tử Lộ miệt mài đọc hơn ba mươi trang sách, nuốt từng câu từng chữ trong sách đến nỗi nghẹn chết đi sống lại, rồi lại ngẩng đầu lên nhìn đống sách tham khảo, sách bài tập, bộ đề thi còn chưa kịp tháo bọc. Trong lúc hoa mắt chóng mặt này cô mới thấy tương lai thật mù mịt. Bất chợt cô thấy vô cùng nóng ruột, giống như cảm giác khi đi thi phát hiện ra chưa biết cách làm câu cuối cùng, chỉ biết nôn nóng nhìn thời gian trôi qua.
(Còn nữa).