Chương 6: Bức tranh ở Tây Tạng
Editor: Phượng Vỹ
Beta: Tiêu
Đó là bức tranh vô cùng kỳ lạ.
Cuối năm 2011, sau khi tôi từ Nepal trở về nước rồi đi đến Tây Tạng, dừng lại ở chân núi Tạp Nhĩ Nhân nghỉ ngơi hồi sức trong vòng một tuần.
Tôi không có bắt đầu tìm kiếm manh mối người Mã gia ngay, chung quy chuyến đi này quá sức mệt nhọc, tôi theo đề nghị của thủ hạ mình ở lại nghỉ ngơi, trước tiên giải quyết mấy thứ lỉnh kỉnh tôi thu được trong chuyến đi đến Nepal.
Lần này từ Nepal trở về tôi đem về một lượng lớn đồ trang trang sức có đặc trưng của Phật giáo Tây Tạng, muốn dùng chúng xem thử có đúng với kiểu dáng của mấy món trang sức lấy ra Trương gia cổ lâu và nguồn gốc của chúng có phải là từ nơi này ra hay không. Ở Mặc Thoát, tôi đem tất cả đồ trang sức sắp xếp vào ba bao lớn, chia ra gửi ra bưu điện đến ba địa chỉ khác nhau ở Hàng Châu, đồng thời cũng giúp giảm bớt gánh nặng cho chuyến đi.
"Bưu điện" ở Mặc Thoát có hai loại, đây cũng vì Mặc Thoát là một vùng tương đối đặc biệt. Nơi này quanh năm tuyết phủ, ra vào khó khăn, vì thế trước đây bưu điện chính quy ở đây chỉ có thể nhận thư từ tới mà không thể gửi thư từ đi, mãi cho đến vài năm gần đây, mới có một con đường nhỏ để trao đổi bưu kiện, nhưng xe bưu điện cũng chỉ giới hạn mỗi tuần có một chuyến.
Vì thế, ở địa phương còn có dịch vụ trao đổi bưu điện truyền thống, thật ra chính là tìm người thuận đường đem thư điện gửi đi. Vì thế nếu một đoàn người ra vào Mạc Thoát, giúp người khác đem bưu kiện đi gửi cũng là chuyện bình thường, có vài người nhân cơ hội làm trung gian kiếm thêm chút tiền. Cái "bưu điện" tôi tìm đến cũng chính là do những người như thế mở, tuy không phải là an toàn nhất, nhưng ít ra có thể bảo đảm được thời gian. Chỉ cần có người đi ra Mặc Thoát, thì sẽ biết được đại khái khi nào bưu kiện sẽ tới bưu điện bên ngoài, sau đó lại tiếp tục gửi đi thì cũng khá ổn thoả rồi.
Cách ra khỏi Mặc Thoát có xe, ngựa thồ và người khuân vác, mà xe cộ cũng không lui tới nơi này quanh năm, khi tôi đến cũng đúng vào mùa xe không thể ra vào, đoàn ngựa thồ đã sớm không còn tăm tích, cho nên chúng tôi chỉ có thể tìm tới lừa thồ hoặc là kiệu phu.
Tất cả bưu kiện đều phải do "Người phát thư" vác từng chút từng đi xuống núi, cho nên bưu kiện không thể quá nặng được, trong lúc họ đang chia cân nặng ba bao lớn bưu kiện của tôi ra cho đều, mất gần ba tiếng đồng hồ.
Cũng ngay vào lúc đó tôi nhìn thấy bức tranh kia, nó được treo ở "Quầy bưu điện"—thật ra là treo trên bức tường ở phía sau cái bàn làm việc để một khối thuỷ tinh công nghiệp.
Mặt tường phía sau sơn màu xanh lá nhạt, trên đó treo vài thứ như: Một bức tranh chữ thuỷ mặc "Bay xa vạn dặm", có diều hâu cùng bốn đại tự, ba lá cờ thi đua song ngữ, đều là cái gì mà "Không nhặt của rơi" và "Đảm bảo an toàn" mấy từ ca ngợi linh tinh như thế. Ngoài ra, trên đó còn có một bức tranh sơn dầu.
Bức tranh này vừa nhìn là biết đó không phải là một tác phẩm của hoạ sĩ chuyện nghiệp, đó là một bức tranh thực sự rất bình thường, thậm chí cách vẽ có chút vụng về, trong tranh là một người đang nghiên mặt, từ mức độ bong tróc của bức tranh thì thấy, hình như nó đã được treo ở này trong một thời gian rất lâu rồi.
Được vẽ trong bức tranh kia là một người thanh niên. Tôi cũng không hiểu biết nhiều về hội hoạ phương Tây, nhưng nếu nói đến đạo lý của tranh vẽ, cũng có một trình độ hiểu biết nhất định. Tuy rằng nét vẽ bức tranh rất vụng về, nhưng vẫn có sự cứng cáp không giống với người khác.
Tôi không rõ cảm giác này từ đâu mà đến, người đang đứng trong bức tranh, trên người mặc một bộ trang phục Lạt Ma, thân dưới là một tấm Tạng bào, đứng ở trên núi, sau lưng có thể nhìn thấy được ngọn núi tuyết Tạp Nhĩ Nhân. Không biết là vẽ ánh nắng hoàng hôn hay là nắng sớm chói lọi bắt đầu ngày mới, mà đem toàn bộ bức tranh hoạ thứ tự, từ màu trắng chuyển dần đến màu vàng xám.
Kỹ thuật bức tranh tuy vụng về, nhưng cách sử dụng màu sắc như vậy tương đối táo bạo, trực tiếp miêu tả ra một khung cảnh nghệ thuật rất tuyệt diệu.
Tuy nhiên, cho dù là như vậy, cũng không thể nói bức tranh này có giá trị gì, cho nên điều làm cho tôi kinh ngạc, là vì tôi nhận ra người ở trong bức tranh này.
Đúng vậy, trên người này có đặc trưng và vẻ mặt của anh ta, làm cho tôi tuyệt đối không có bất cứ hoài nghi nào.
Chính là anh ta.
Thế nhưng đối với sự xuất hiện của anh ấy ở nơi này, tôi hoàn toàn không nghĩ tới, bởi vì người này không có bất kì lý do gì để xuất hiện ở Mặc Thoát cả, xuất hiện ở trong một bức tranh sơn dầu vụng về ở Mặc Thoát.
Đây bức chân tranh dung của Muộn Du Bình.
Đầu tiên tôi cố hết sức phủ nhận nó, bởi vì chuyện này quá kỳ lạ, thế nên, khả năng nhìn lầm vô cùng lớn, dù sao thì nó cũng chỉ là tranh vẽ, chứ không phải ảnh chụp. Trong tranh có nhiều chi tiết tương đối mơ hồ, mới tạo ra một hình ảnh giống hết như vậy cũng rất có khả năng sẽ xảy ra.
Thế nhưng, tôi phát hiện bản thân mình không thể rời mắt đi được. Tất cả chi tiết của người này ở trong tranh đều nói cho tôi biết, có điểm này quá giống. Đó chính là ánh mắt rất đặc biệt, tôi sống đến bây giờ, vẫn không hề nhìn thấy bất kỳ người nào có ánh mắt giống như Tiểu Ca. Bàn Tử đã từng nói qua, đó là ánh mắt không có liên hệ gì với tất cả mọi thứ. Trên thế giới ít ai có thể sống đến cùng mà không có bất kỳ mối liên hệ nào với thế giới này.
Thế nhưng, người trong bức tranh này, lại có ánh mắt như vậy.
Tôi nhìn cả nửa ngày, theo bản năng cảm giác được, người trong tranh tuyệt đối chính là anh ấy.
Vào năm năm trước, anh ta đã biến mất trong tầm mắt chúng tôi. Đương nhiên, tôi hiểu rõ chân tướng việc anh ta mất tích, về chuyện của anh ta, tôi còn có thể nói rất nhiều, nhưng cái này cũng không phải là ý nghĩa chính của cố sự đó. Việc mà trước đây anh ấy làm, dừng lại ở nơi này cũng không quan trọng, ý nghĩ của tôi khi nhìn bức tranh này là: Mặc Thoát có phải là một nơi nằm trong vòng tìm kiếm của anh ta? Muộn Du Bình đã từng xuất hiện qua nơi này, ý nghĩ này có đúng hay không, anh ta đến đây tìm kiếm một thứ gì đó, và có liên hệ với nơi này?
Lúc ấy tôi hỏi nhân viên làm việc ở bưu điện, tôi nhớ rõ đó là một ông lão, có gương mặt điển hình của dân tộc Tây Tạng, tôi hỏi ông ấy bức tranh này là do ai vẽ. Ông lão nhìn tôi rồi chỉ chỉ qua "Bưu điện" phía đối diện, dùng tiếng Hán không thuần thục nói cho tôi biết, tác giả của bức tranh này, tên là Trần Tuyết Hàn.
Tôi đưa mắt nhìn theo hướng tay ông ấy chỉ, liền thấy một người đàn ông trung niên, đang ngồi tiếp nước sôi ở trong phòng nồi hơi. Ông ta hẳn là người phụ trách trông giữ phòng nồi hơi, bên trong phòng có nước sôi để cung cấp cho người dân gần đó sử dụng, ba đồng một bình nước. So với tuyết lớn đang rơi ngoài trời, phòng nồi hơi khiến cho người ta phải toát mồ hôi, vì thế có rất nhiều người vây quanh bên cạnh nồi hơi để sưởi ấm, cách ăn mặc của những người này đều không khác biệt lắm, bởi vậy nhóm người này ở cùng một chỗ, cảm giác tướng mạo cũng gần giống như nhau.
Ông lão người Tạng này rất nhiệt tình, thấy tôi không phân biệt được người nào vào với người nào, liền xoay về phía phòng nồi hơi gọi to một tiếng: "Trần Tuyết Hàn!"
Âm thanh này to đến mức khiến cho dường như tuyết ở trên nóc bưu cục cũng bị chấn động rơi xuống dày đến mấy tấc, cái người tên là Trần Tuyết Hàn kia, nghe thấy ông lão người Tạng gọi to, ở trong đám người liền ngẩng đầu lên, có chút nghi ngờ nhìn về phía chúng tôi đang ở bên này.
Tôi lập tức bước đến, người kia có gương mặt đặc biệt ngăm đen, làn da thô ráp, nhưng mới nhìn qua, xem ra so với tuổi thì có trẻ hơn một chút.
Tôi dùng tiếng Hán nói: "Chào ông, cho hỏi bức tranh sơn dầu trong bưu điện kia có phải là do ông vẽ không?"
Trần Tuyết Hàn liếc mắt nhìn tôi, rồi gật gật đầu. Tôi phát hiện trong ánh mắt người này không có chút thần thái gì, đó là ánh mắt đặc biệt của người đã từng có cuộc sống vô cùng tĩnh lặng. Bởi vì cuộc sống quá mức tĩnh lặng, ông ta không cần thường xuyên phải suy nghĩ quá nhiều vấn đề, con người liền tiến vào một loại trạng thái đặc biệt điềm nhiên.
Tôi đưa thuốc lá mời ông ta, liền hỏi tỉ mỉ cặn kẽ về bức tranh kia. Biểu hiện của Trần Tuyết Hàn có chút bất ngờ, quan sát tôi một chút, đem nước sôi đổ vào nồi hơi rồi đóng cửa, hỏi tôi: "Cậu hỏi cái này để làm gì? Cậu biết người trong tranh sao?"
Giọng nói của ông ấy đặc biệt khàn, thế nhưng khi nói nhấn mạnh từ chữ cực kỳ rõ ràng. Tôi liền giải thích qua loa tình huống một chút, cũng nói đại khái hoàn cảnh và quan hệ của tôi với anh ta cho Trần Tuyết Hàn nghe.
Gương mắt Trần Tuyết Hàn liền hiện lên vẻ mặt kinh ngạc, cởi chiếc khăn lông màu trắng xuống làm thành ống giữ ấm tay, đi ra khỏi phòng nồi hơi, "Cậu nhận lầm người rồi, lúc tôi vẽ bức tranh sơn dầu này là vào hai mươi năm trước, khi đó cậu mới có mấy tuổi? Hơn nữa ,nếu là vẽ, giải thích rõ ràng hơn nó còn có một bức tranh gốc, bức kia lâu hơn."
Tôi có phần không ngờ tới việc này, không hề nghĩ bức hoạ kia được vẽ lâu năm đến như vậy, tuy rằng bức tranh kia nhìn qua cũng không có mới mẻ gì. Còn đối với việc ông ta hỏi, tôi không biết nên trả lời như thế nào, bởi vì thật sự là không thể nói chỉ vài ba câu thì có thể giải thích cho rõ ràng được. Cũng may hình như ông ấy cũng không thật sự muốn biết cái gì, tiếp tục nói: "Người này cùng với tôi không có quan hệ gì."
Ông ta lại chỉ chỉ ra bên ngoài cửa, nơi đó là cả một vùng tuyết trắng xoá, phía xa xa có một tòa Tuyết Sơn, "Tôi nhìn thấy bức tranh kia ở đó, nếu như cậu muốn biết thêm nhiều hơn, cậu có thể đến đó hỏi thăm các Lạt Ma một chút."
Tôi quay đầu nhìn theo hướng ông ta chỉ, nhìn đến nơi nằm giữa mưa tuyết lất phất, thấp thoáng có một toà kiến trúc lúc ẩn lúc hiện trong tấm màn trắng bạc.
"Đó là đâu vậy?" Tôi hỏi.
"Đó là miếu Lạt Ma." Trần Tuyết Hàn nói, "Chính tôi đã vẽ mô phỏng theo một bức tranh này của một vị Lạt Ma ở trong miếu."
"Khi đó có chuyện kỳ quái gì đã xảy ra sao? Hay là, Lạt Ma miếu kia có cái gì đó đặc biệt?" Tôi hỏi, bình thường anh ta xuất hiện ở đâu, bao giờ cũng sẽ phát sinh ra chuyện quái lạ. Hoặc là, bản thân cái miếu Lạt này Ma cũng rất không bình thường.
Trần Tuyết Hàn liền lắc lắc đầu, nghĩ nghĩ một chút mới nói: "Không có cáí gì kỳ quái cả, chỉ có một chuyện quái là, khi đó Lạt Ma nhất định muốn tôi phải vẽ lại bức tranh kia."
"Vì cái gì chứ?"
"Lạt Ma có thể nhìn đến nhân quả, ông ấy bảo tôi vẽ, tôi liền vẽ, không có vì cái gì hết. Ngài ấy có thể nhìn thấy tất cả mọi thứ sau bức tranh này, tôi thì lại không thấy."
Trần Tuyết Hàn nói cho tôi biết, người thanh niên ở trong bức hình, chắc là khách quý của miếu Lạt Ma, nguyên bản của bức tranh là do vị Đại Lạt Ma vẽ trước khi để người này rời khỏi Mặc Thoát ba ngày, còn bức tranh kia là do hắn vẽ lại sau này. Vào mùa đông năm đó ông ta ở lại trong miếu một thời gian dài, tình cờ thấy được bức tranh kia trong phòng Đại Lạt Ma, Đại Lạt Ma liền một mực bảo ông vẽ. Vì thế ông ấy liền thử vẽ lại bức tranh kia.
Lúc này tôi mới hiểu rõ vì sao màu sắc của bức tranh kia lại táo bạo và sinh động đến như vậy, nhưng vốn kỹ thuật vẽ tranh lại có vẻ hơi vụng về.
Tây Tạng rất nhiều Lạt Ma đều có mỹ học và kiến thức vô cùng cao được dày công rèn luyện hằng ngày, rất nhiều Đại Lạt Ma đều có học vị của nhiều trường đại học danh tiếng nước ngoài, tôi nghĩ thành quả này là do chú tâm khổ tu phía sau cuộc sống "thanh tâm quả dục".
Khi đã hiểu rõ việc này, liền suy nghĩ lúc ấy anh ta ở lại trong miếu Lạt Ma trên ngọn Tuyết Sơn này rốt cuộc có thể đã xảy ra chuyện gì, liền có chút thất thần.
"Cậu muốn đi đến đó sao? Ba trăm đồng, tôi dẫn cậu đi." Ông ta nói, "Cái miếu Lạt Ma kia, không phải là người dân bản xứ, không có cách nào đi vào được đâu."
Có lẽ nhân quả mà Đại Lạt Ma nhìn thấy, chính là ba trăm đồng này.