Bà bác của Triệu Hiểu Thanh đã qua đời. Vào cuối kỳ nghỉ hè, khi ánh nắng mùa hè ngang ngược hơn cơn mưa, họ hàng đi báo tang đỗ chiếc xe điện ở trước cổng sân: “Triệu Bân không có ở đây, hai người qua đó cũng xem như có lòng.”
Triệu Bân là bố của Hiểu Thanh, vì kế sinh nhai mà ông quanh năm thường xuyên ở bên ngoài làm công, để vợ và con gái thuê một căn nhà trệt ở trong thị trấn. Nơi này cách ngôi làng nơi nhà họ Triệu ở rất xa, nhưng lại rất gần trường cấp hai nơi Hiểu Thanh theo học.
Ấn tượng của Hiểu Thanh về bà bác của mình là khi cô cùng bố đến nhà bà bác chúc tết. Đó là một bà lão có giọng nói rất to và rất dễ gần, nói tiếng địa phương, chiêu đãi con cháu luôn không quên một câu “ăn nhiều một chút”. Ông bà của Hiểu Thanh đã qua đời từ lâu, bà bác là người bác duy nhất còn lại của bố, cũng là bề trên ruột thịt của cô. Cô nhìn người họ hàng đến báo tang nói xong rồi chạy xe rời đi, trong lòng lại không có chút xao động nào. Đến chạng vạng, mẹ cô, Trương Bình, đã nói chuyện điện thoại với chồng rất lâu, nhìn thấy cô đi qua bèn đưa điện thoại cho cô.
“Bố ơi.” Cô hỏi: “Bố có về kịp không?”
Ở đầu bên kia, tâm trạng của Triệu Bân không quá tốt, đổi sang nói giọng địa phương: “Bố về không kịp rồi, con ngoan ngoãn ở bên cạnh mẹ đi.”
“Con biết rồi ạ.”
“Sắp khai giảng rồi, con có muốn mua gì không?”
“Không ạ.” Hiểu Thanh nhìn mẹ đi vào bếp.
“Lớp 9 rồi, con phải cố gắng hơn nữa.”
“Con biết rồi ạ.” Hiểu Thanh vẫn chỉ nói câu này.
Những ông bố bà mẹ có trình độ học vấn không cao lại có nhiều hy vọng vào tương lai luôn tin rằng học hành thi cử là cách hiệu quả nhất để thoát khỏi khó khăn. Trong số mười bốn lớp thuộc khối của Hiểu Thanh, học kỳ này xếp hạng của cô thuộc top 50 người đứng đầu trên tổng hơn 600 người, điều này đủ để an ủi bố mẹ cô phần nào.
Ban ngày, Trương Bình làm thợ may trong nhà máy gia công nguyên vật liệu, tối đến bà tìm được công việc vặt làm phục vụ rửa bát ở một nhà hàng trong thị trấn, hôm nay cũng là vì nhận được nhiều cuộc gọi liên tiếp từ họ hàng nên bà đã xin nghỉ hai tiếng.
Bà đợi hai bố con nói chuyện được một lúc thì cắt một miếng dưa hấu đưa cho Hiểu Thanh.
Lúc Hiểu Thanh nhận miếng dưa hấu cũng đồng thời trả lại điện thoại, Trương Bình bắt đầu bàn bạc về số tiền biếu tang lễ với chồng. Hiểu Thanh rời đi, ăn dưa hấu xong, cô dùng con dao gọt bỏ lớp vỏ cứng bên ngoài, sau đó đặt lớp vỏ dưa hấu dày bằng ngón tay cái dưới vòi nước rửa sạch, buổi tối có thể cắt thành từng sợi xào lên ăn.
Ngoài bếp, tia nắng cuối cùng của hoàng hôn như thủy triều đang rút dần, ẩn giấu vào trong màn trời đang dần tối đi. Trương Bình từ một tỉnh khác gả xa tới đây nên đối với Hiểu Thanh mà nói, họ hàng bên ngoại chẳng khác gì những người xa lạ, Triệu Bân tuy là người địa phương nhưng mối quan hệ với họ hàng lại không khăng khít. Kể từ khi có trí nhớ, ít khi Hiểu Thanh tham dự đám tang nên rất mơ hồ về khái niệm chia ly và mất mát.
Khai giảng sớm chút đi, cô nghĩ. Dù cho ở trường học cô không có bạn bè để tâm sự nhưng cô vẫn dễ thích nghi với cuộc sống được sắp xếp chặt chẽ hơn là chỉ ăn không ngồi rồi như kỳ nghỉ, như vậy cô sẽ biết mình nên làm gì, cũng không phải cảm thấy tội lỗi vì đã lãng phí thời gian.
—
Ba ngày sau đám tang của bà bác, Triệu Hiểu Thanh bước vào cổng lớn trường trung học Vĩnh Hiền.
Trường trung học là một trường nội trú, so với các bạn cùng lớp đến từ các làng khác nhau, người sống ở thị trấn như Hiểu Thanh không cần phải tốn nhiều công sức, một cái cặp, một cái chiếu có thể cuộn lại và một túi đựng quần áo thay giặt chính là toàn bộ hành lý của cô.
Học kỳ của khối lớp 9 bắt đầu sớm hơn các khối khác, Hiểu Thanh đi vào phòng ký túc xá trước rồi mới vào lớp, chưa bước vào cửa lớp cô đã nghe thấy tiếng ồn.
Trần Kỳ vẫn luôn là người thu hút ánh nhìn nhất lớp, cậu ngồi ở giữa hàng thứ ba gần bục giảng, tay cầm cuốn bài tập đập vào đầu cậu bạn bên cạnh: “Cậu bị bệnh thần kinh à, bình thường chép bài cũng thôi đi, bài tập hè cũng chép, không phải đằng sau có đáp án à?”
Cậu bạn đó cố ý nói: “Không phải giáo viên nói vừa phát bài ra thì phải xé đáp án đi sao?”
“Ông ấy nói cậu xé thì cậu xé thật à, cậu nghe lời vậy sao?”
“Nghe ông ấy đánh rắm thì có, cậu ta dù không xé đáp án thì cũng lười chép lại, bây giờ cậu ta chính là cuống lên mới ôm chân Phật.” Lớp trưởng Vương Tư Tề cầm lấy bài tập hè của Trần Kỳ, mở ra, quả nhiên bên trong là một màu trắng tinh: “Đáng tiếc người cậu ôm lại là Trần Kỳ, cậu ta hoàn toàn không có tư cách làm Phật Tổ.”
“Đúng đó, tớ có thể viết xong mười trang bài tập Ngữ văn đúng là nên cảm ơn trời đất rồi.” Trần Kỳ nở một nụ cười cợt nhả vỗ vai cậu bạn đó, ngước mắt lên nhìn người đang bước vào cửa lớp.
Không biết là do chán ghét hay khó chịu mà Triệu Hiểu Thanh luôn cau mày ở nơi đông người. Mọi người đều nhìn theo ánh mắt của Trần Kỳ, không có ai chào hỏi cô, đến khi Trần Kỳ phát hiện trên tay áo ngắn của cô có ghim một băng vải màu đen, chữ “Triệu” nghẹn ở khóe miệng cứng ngắc.
Triệu Hiểu Thanh không để ý tới phản ứng của bọn họ, đi đến chỗ cuối cùng hàng ghế thứ hai ngồi xuống. Vương Dĩnh ngồi cùng bàn với cô nhìn đám người náo nhiệt giữa lớp, cảm khái nói: “Mối quan hệ của Trần Kỳ rộng thật.”
Hiểu Thanh: “Quan hệ rộng thì sao?”
“Làm người ta ngưỡng mộ đó, nếu như tớ có được điểm số và tính cách của cậu ấy thì tớ cũng sẽ rất được hoan nghênh.” Vương Dĩnh nghĩ tới điều gì đó: “Học kỳ trước cậu ấy đứng nhất lớp, cậu không ngưỡng mộ sao? Xếp thứ mười hai toàn trường là thành tích tốt nhất của cậu ấy cho đến nay.”
Triệu Hiểu Thanh nhớ lại chuyện xảy ra trong phòng thi hai tháng trước: “Cũng là lần mất mặt nhất.”
Vương Dĩnh dừng động tác quay bút: “Sao cậu lại mắng cậu ấy như vậy?”
“Sự thật mà.” Hiểu Thanh nhìn thấy rõ ràng cậu truyền giấy cho người khác trong phòng thi môn Toán, nhưng lúc đó giám thị đang nói chuyện điện thoại ở bên ngoài, Trần Kỳ bị cô bắt gặp còn thản nhiên mỉm cười với cô, mà sau khi giám thị đi vào, cậu lại ngồi nghiêm chỉnh múa bút thành văn như thể không có chuyện gì xảy ra.
Hiểu Thanh nhìn về phía mà cậu ném tờ giấy, chứng cứ gian lận đã biến mất, trong một phút sai lầm cô lựa chọn tiếp tục làm bài thi, sau khi thi xong nghĩ lại, nụ cười đó của Trần Kỳ rõ ràng là đang giả vờ bình tĩnh cùng với chột dạ muốn lấy lòng, đến nỗi khi điểm số cuối tháng được công bố, ngoài việc cảm thấy thất vọng vì thứ hạng ba mươi tám toàn trường của mình, cô còn cảm thấy khinh thường thứ hạng mười hai toàn trường của Trần Kỳ.
Hiểu Thanh đang chuẩn bị dọn dẹp sách vở thì bị Vương Dĩnh ngăn lại nói: “Anh Hoa vừa tới đây nói rằng lúc tám giờ rưỡi sẽ bắt đầu đổi chỗ ngồi, sợ rằng chúng ta không thể ngồi cùng một bàn được rồi.”
Hiểu Thanh ngờ vực: “Tại sao?”
“Bởi vì năm nay sẽ không sắp xếp vị trí dựa theo chiều cao mà dựa theo điểm số, người nào thi tốt sẽ được chọn trước.” Vương Dĩnh hỏi: “Cậu có muốn ngồi phía sau không?”
Hiểu Thanh cau mày, phòng thi sắp xếp theo điểm số, chỗ ngồi cũng sắp xếp theo điểm số, vậy thứ tự ăn cơm ngủ nghỉ cũng sắp xếp theo điểm số luôn là được. Cô chợt quên đi nỗi ám ảnh của bản thân về thứ hạng, chỉ vô thức bài xích kiểu phân biệt đối xử này, khi đang định trả lời câu hỏi của Vương Dĩnh, một giọng nói đáng ghét vang lên ở cự ly gần.
“Nhà cậu xảy ra chuyện à?”
Hiểu Thanh ngẩng đầu, nhìn thấy ánh mắt Trần Kỳ rơi vào trên tay áo của cô, cô không vui nói: “Không liên quan đến cậu.”
“Tớ chỉ hỏi thôi.” Trần Kỳ đi về phía sau, ném rác vào thùng nhựa.
Lúc này Vương Dĩnh mới chú ý tới băng vải màu đen mà Hiểu Thanh đang cài. Hiểu Thanh không muốn giải thích, cũng không thể giải thích rõ ràng. Để tang ở địa phương này đều là họ hàng trực hệ, theo lý đó cô đi đưa tang cũng xem như hết lòng rồi, tuy nhiên, ngày hôm đó, cô nghe được từ hai người con trai của bà bác, cũng chính là chú họ của cô nói rằng bà bác từng xem bố cô như con ruột của mình, giờ tiễn biệt cũng không thể có mặt nên cô thay ông để tang bảy ngày.
Hiểu Thanh nghe được trong lời nói của chú họ có sự tiếc nuối và bất mãn, nhưng bố cô lại đi vắng nên cô thân là con cháu cũng không thể từ chối được. Con người đến độ tuổi nào mới có thể bình tĩnh chấp nhận cái chết? Trước đây Hiểu Thanh chưa bao giờ nghĩ đến vấn đề này, chỉ khi nghe bản nhạc tang thương và từng tiếng pháo nổ vυ't lên trời trong lúc đưa linh cữu, cô mới bị bao trùm trong một nỗi cô đơn sâu sắc kỳ lạ. Cô thậm chí còn bắt đầu tưởng tượng nếu như trong quan tài là mẹ của cô, liệu cô có thể giống như người chú họ đang mở quán kinh doanh kia không, thoải mái đưa thuốc lá cho khách sau khi khóc sướt mướt trước quan tài, hoặc là, nếu như người nằm ở trong quan tài chính là cô, vậy ai sẽ ở bên ngoài tiễn biệt? Liệu cô sẽ muốn nhìn thấy mọi người khóc hay cười, liệu sẽ có một cô bé mà cô không thường xuyên tiếp xúc cảm thấy đau buồn vì cái chết của cô hay không?
Cô nghĩ rồi nghĩ đến xuất thần, biểu cảm của Trần Kỳ lại như thể nhìn thấy ma, cậu gõ gõ lên mặt bàn của cô: “Này, tỉnh lại đi.”
“Làm gì?”
“Mang bài tập nộp trên bục.”
Hiểu Thanh cảm thấy cậu nói quá nhiều: “Tớ biết rồi.”
“Bài tập toán làm xong chưa? Là cậu tự làm hay chép đáp án vậy?”
Hiểu Thanh nhịn không nổi nói: “Cậu nghĩ tớ là cậu à, không tự mình làm, chỉ thích chép bên này chép bên kia.”
Nụ cười của Trần Kỳ chợt dừng lại: “Lời này của cậu có ý gì?”
“Tớ có ý gì cậu hiểu rõ.”
Trần Kỳ nhấn mạnh: “Tớ không rõ, cậu nói tớ thích chép bên này chép bên kia, vậy cậu có thấy tớ chép bài của ai chưa?”
Triệu Hiểu Thanh trừng mắt nhìn cậu.
Trần Kỳ bỗng nhiên cảm nhận được gì đó: “Tớ còn đang suy nghĩ mới sáng sớm không biết đã đắc tội với cậu chỗ nào, xem ra không phải là hôm nay mà là từ rất lâu trước đây rồi, lúc đó cậu không nói với giáo viên nên càng nghĩ càng tức phải không?”
“Đúng vậy, càng nghĩ càng tức.” Hiểu Thanh đứng dậy, cậu không nhắc tới thì thôi, bây giờ lại công khai nhắc tới chuyện đó với vẻ không hối lỗi chút nào, thật đáng ghét: “Tốt nhất cậu đừng tái phạm, để xem lần sau cậu có cướp được hạng nhất không!”
“Triệu Hiểu Thanh.” Trần Kỳ còn chưa kịp nói tiếp, Vương Tư Tề nghe được tiếng ồn bèn đi tới khoác vai cậu.
“Hai cậu làm sao vậy, mới khai giảng ngày đầu tiên đã cãi nhau rồi?”
Trần Kỳ rất không vui: “Cậu ấy vu oan giá họa, nhậm máu phun người.”
Hiểu Thanh trừng mắt nhìn cậu: “Là ngậm máu, không phải nhậm máu.”
“...”
Trần Kỳ bị cô chặn lại thì đến lượt Vương Tư Tề tiếp lời: “Cho dù có ngậm máu thì cậu cũng không thể phun cậu ấy được, cậu ấy làm gì cậu rồi?”
Triệu Hiểu Thanh tức tối: “Lười nói với cậu.”
“Cậu đừng cảm thấy ngại mà không nói.” Quan hệ của Vương Tư Tề và Trần Kỳ tốt hơn nhiều so với Hiểu Thanh, tự nhiên sẽ bênh vực thay cậu: “Cho dù Trần Kỳ có giành lấy hạng nhất của cậu, cậu cũng không nên đố kỵ với cậu ấy.”
“Vương Tư Tề, trước nay chưa từng có quy định vị trí thứ nhất chỉ có thể là của tớ.” Triệu Hiểu Thanh không chịu thua kém nói: “Cậu đừng vội đứng lên bảo vệ cậu ta, kỳ thi cuối kì cậu và cậu ta không ở cùng một phòng thi, không bằng cậu hỏi thử xem điểm số đó của cậu ta từ đâu mà có.”
Các bạn trong lớp bị tiếng cãi vã trong góc thu hút bèn mang vẻ mặt khác nhau đi tới đây, Vương Dĩnh không muốn bị người ta xem náo nhiệt nên kéo kéo góc áo của Hiểu Thanh, nhưng cô lại không nhúc nhích.
Trong lúc giằng co, Diêu Chương Long bước vào phòng học: “Tụ tập ở đó làm gì? Đều có mặt hết chưa, lớp trưởng đếm số lượng bài tập, những người khác ra ngoài xếp hàng trước.”
Nghe vậy, mọi người chia đôi ba người bước ra ngoài, các học sinh lớp số 7 và lớp số 9 cũng đã tập trung ở hành lang.
Tiếng nói bên ngoài át đi tiếng động ở trong lớp, Trần Kỳ nhìn thấy một loại biểu cảm tương tự như chán ghét từ trên mặt cô gái đối diện.
“Ghen tị sẽ khiến con người ta trở nên xấu xí, Triệu Hiểu Thanh. Tớ đã nói với cậu rất nhiều lần là tớ không gian lận.”
Triệu Hiểu Thanh cứng đầu: “Nhưng tớ càng tin vào những gì mình nhìn thấy.”
“Nếu cậu tin là như thế sao lại không nói với giáo viên?”
Con người cứng đầu này không dễ bị chuyển hướng như vậy đâu: “Lúc đó tớ không có bằng chứng.”
“Không có bằng chứng chính là bịa đặt.”
“Tớ biết.” Triệu Hiểu Thanh buông lời cảnh cáo: “Vậy nên cậu đừng để tớ bắt được lần hai.”