Tại phòng họp Đại học Kim Lăng, một cuộc họp khẩn cấp đã được tổ chức do hiệu trưởng Từ Kiến chủ trì, yêu cầu tất cả các lãnh đạo của khoa Phần mềm phải có mặt.
Nhiều giáo sư vốn đang làm việc trong phòng thí nghiệm cũng phải lập tức tới tham dự cuộc họp sau một cuộc điện thoại.
Nội dung chính của cuộc họp rất đơn giản: Thảo luận về một bài viết đang gây xôn xao trên Weibo mang tên *"Bàn về học thuật hiện đại của Trung Quốc - từ một bài luận của sinh viên đại học mà nói"*.
Bài viết đề cập đến việc một sinh viên đại học đã xuất bản liên tiếp 9 bài báo khoa học SCI trong vòng một tháng. Tác giả bài viết sử dụng câu chuyện này để chỉ trích môi trường học thuật của các trường đại học lớn tại Trung Quốc, đồng thời công kích một tạp chí vì thiếu kiểm duyệt kỹ lưỡng. Sinh viên này được chỉ đích danh là đến từ Đại học Kim Lăng.
Việc này giống như việc đặt Đại học Kim Lăng lên một chiếc lò nướng.
Trong cuộc họp, một giáo sư kỳ cựu từ khoa Phần mềm điều chỉnh lại kính của mình, đứng lên và bình tĩnh nói:
"... Tôi đã xem qua 9 bài báo đó, thật sự mà nói, chúng được viết khá tốt. Một sinh viên đại học có thể viết ra những bài như vậy thực sự không dễ dàng. Nếu nói cậu ấy gian lận thì quả thực hơi khiên cưỡng. Nhiều bài báo khác gửi đến các tạp chí về công nghệ thông tin còn kém hơn cả bài của cậu ấy. Tên gọi là Chúc Phương Tài này... một nhà bình luận giáo dục, có lẽ hoàn toàn không hiểu gì về công nghệ thông tin. Có lẽ chúng ta nên trao đổi với ông ta, chỉ ra lỗi sai để ông ấy xóa bài viết."
Xuất bản nhiều bài báo cũng bị phê bình sao?
Không ít giáo sư cảm thấy bối rối, cuộc họp này quả thực rất kỳ quặc!
"Không thực tế... Chúc Phương Tài là ai thì bản thân ông ta cũng rõ mà? Hãy nhìn vào các danh hiệu của ông ta: nhà bình luận giáo dục, nhà khoa học nổi tiếng. Ông ta rõ ràng không có ý định thảo luận nghiêm túc với chúng ta." Một lãnh đạo cao cấp ngồi ở đầu bàn họp lắc đầu và nói:
"Ông ta rõ ràng chỉ muốn gây sự, không có lý do gì để thảo luận với chúng ta."
Vấn đề này quả thực không dễ xử lý.
Đầu tiên, sinh viên không hề phạm lỗi gì, và cho dù thế nào, nhà trường cũng không thể phạt sinh viên. Nhưng giờ đây, dư luận đã tạo ra một làn sóng chỉ trích mạnh mẽ.
Điều đáng cười là, toàn bộ sự việc chỉ là một người ngoài cuộc lợi dụng vị trí xã hội của mình để can thiệp và chỉ trích.
Về động cơ của ông ta, các lãnh đạo trường đại học cũng không thể hiểu rõ.
May mắn là sự việc này không xảy ra một tháng trước khi các sinh viên nộp đơn tuyển sinh, nếu không tất cả mọi người ở đây đều có thể phát điên.
Dù thế nào đi nữa, sự việc này đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến danh tiếng của nhà trường!
Hiệu trưởng Từ Kiến trông có vẻ không vui, sau khi im lặng trong khoảng nửa phút, ông chậm rãi nói:
"Vấn đề hiện tại không phải là chất lượng bài luận, mà là xã hội đã bắt đầu đặt câu hỏi về môi trường học thuật của chúng ta. Điều chúng ta cần làm ngay bây giờ là trả lời những nghi ngờ đó, giải thích rõ ràng cho xã hội hiểu. Ngoài ra, chúng ta cần tìm hiểu xem chuyện gì đã xảy ra!"
Sau một buổi chiều thảo luận, cuộc họp đã đưa ra hai quyết định.
Thứ nhất, để bảo vệ danh tiếng của nhà trường, họ sẽ tiến hành xử lý khủng hoảng dư luận và đưa ra thông báo chính thức khẳng định giá trị học thuật của các bài luận, đồng thời gửi thư cảnh báo yêu cầu xin lỗi. Thứ hai, các lãnh đạo của các khoa sẽ phải điều tra về sinh viên họ Lục này, hỏi rõ tình hình cụ thể là gì.
Việc một sinh viên xuất bản 9 bài SCI trong một tháng, chỉ còn thiếu một bài là thành hai con số, nghe có vẻ rất kỳ lạ. Các giáo sư trong cuộc họp dù đã từng xuất bản nhiều bài báo khoa học nhưng không ai có thể xuất bản bài báo với tốc độ đáng kinh ngạc như vậy!
Tuy nhiên, các lãnh đạo vẫn chưa biết rằng Lục Chu thực sự đã xuất bản 10 bài, chỉ có điều bài báo thứ mười không phải về công nghệ thông tin mà là về toán học...
Weibo, khu vực bình luận
- "Ôi trời, một sinh viên đại học mà đăng 9 bài SCI, có phải là đang nói dối không? Làm gì mà dễ đăng như vậy?"
- "... Cảm giác mình cũng làm được thế này. (Icon cười)"
- "Ủng hộ thầy Chúc! Đánh bại những khối u học thuật! (Icon nắm đấm)"
- "Là một du học sinh của MIT, tôi phải nói rằng hiện tượng này ở Mỹ hoàn toàn không thể xảy ra. Rõ ràng người đăng bài đã lợi dụng cơ chế kiểm duyệt lỏng lẻo ở trong nước."
- "Thật đáng buồn! Các trường đại học của chúng ta đang đào tạo ra loại sinh viên gì thế này! Những nhà nghiên cứu chỉ biết viết bài luận thì có ích gì? Bài luận có thể biến thành bom nguyên tử được không? Ngay cả sinh viên đại học cũng có thể viết được nhiều bài như vậy! Có thể thấy, giới học thuật của chúng ta đã suy đồi đến mức không thể cứu chữa!"
- "Ngừng bào chữa đi, thử xem một tháng viết được 9 bài không? Nếu không làm được thì đừng lảm nhảm nữa."
Ôi trời, có ai đó đứng về phía mình không đây?
Hai mươi ngàn lượt chia sẻ, mười ngàn bình luận, và vô số lượt thích!
Ngồi trong lớp học trống trải, lướt Weibo, Lục Chu càng đọc càng bực mình, nhưng không có cách nào giải quyết.
Thật ra, mọi người chẳng hề quan tâm sự thật là gì, họ chỉ muốn thấy những điều họ thích.
Ví dụ như lật đổ quyền lực, hạ bệ "sản phẩm của nền giáo dục thi cử", phơi bày sự thật về giới học thuật... Còn việc liệu bài báo có thực sự vô giá trị như Chúc Phương Tài nói hay không, mấy ai sẽ chịu khó đọc và xem xét kỹ lưỡng?
Không hề có.
Lục Chu thầm nhắc nhở mình giữ bình tĩnh, tắt màn hình điện thoại và vò đầu.
Cậu đã nghĩ đây là một nhiệm vụ đơn giản nhất, không ngờ lại có một cái hố lớn như vậy.
Thực ra, cậu cũng tự trách mình. Nếu lúc đó dùng tên giả để gửi bài, sẽ không ai để ý đến cậu. Nhưng giờ sự việc đã xảy ra, có hối hận cũng vô ích.
Ngay lúc đó, điện thoại cậu reo lên.
Nhìn vào màn hình, thấy người gọi là thầy Đường, Lục Chu hơi lúng túng. Cậu không thể nghĩ ra thầy Đường gọi cho mình có việc gì, liệu có liên quan đến chuyện bài báo không?
Chắc là không đâu?
Với tâm trạng bối rối, Lục Chu bắt máy.
"Alo?"
"Tiểu Lục, em đang làm gì đó?"
Giọng thầy Đường nghe vẫn bình tĩnh, Lục Chu thở phào nhẹ nhõm, đáp: "Em đang tự học trong lớp... Thầy gọi em có việc gì không?"
Thầy Đường ngừng lại một chút rồi nói: "Nếu tiện thì em đến văn phòng của thầy một chuyến."
"Bây giờ ạ?"
"Ừ, bây giờ."
Dọn dẹp đồ đạc, Lục Chu đeo ba lô và sách, đi thẳng đến văn phòng thầy Đường.
Khi cậu bước vào, cậu thấy trưởng khoa Toán ứng dụng - thầy Lư và trưởng khoa Công nghệ thông tin - thầy Trương cũng đang ở đó.
Ba vị giáo sư nhìn thấy Lục Chu, họ cười nhẹ, nhưng biểu cảm có chút phức tạp. Sau khi nhìn nhau một lúc, cuối cùng thầy Đường thở dài, đi thẳng vào vấn đề: "Lục Chu, thầy có chuyện này muốn hỏi em."
Lục Chu đáp: "Thầy hỏi đi ạ."
Thầy Đường tiếp tục: "Dạo gần đây... sau khi em đăng bài báo toán học đó, em có gửi thêm bài nào lên các tạp chí SCI không?"
Biết là khó mà giấu được, Lục Chu thở dài và thành thật đáp: "Có ạ."
Thầy Trương nhìn sang thầy Lư, rồi nói: "Quả nhiên... Tôi đã nghi ngờ rồi, khoa chúng tôi không có mấy người họ Lục. Tôi đã hỏi từng người, nhưng họ chẳng viết được bài nào chứ chưa nói đến việc gửi bài."
Thầy Đường cảm thấy sốt ruột, không tin vào tai mình và hỏi thêm: "Em đăng bài báo về toán học chứ gì?"
"Dạ..." Lục Chu gật đầu rồi nói thêm: "Nhưng em cũng đã gửi bài khác về trí tuệ nhân tạo và hệ thống thông tin địa lý nữa."
Thầy Đường tròn mắt: "Em... sao em lại đăng bài về công nghệ thông tin nữa? Em không phải đang nghiên cứu về số nguyên tố Mersenne sao?"
"Em phát hiện tạp chí đó trả tiền cho tác giả, một bài được 150 tệ," Lục Chu nhìn thầy Đường với chút ngại ngùng và nói nhỏ: "Nên em chia nhỏ những gì mình nghiên cứu ra và viết thành chín bài luận... không được sao ạ?"
Thầy Đường: "..."
Thầy Lư: "..."
Thầy Trương: "..."
Có vấn đề gì sao?
Thực ra, không có vấn đề gì, bởi trường đại học khuyến khích sinh viên xuất bản nhiều bài luận. Việc viết bài để kiếm tiền nghe có vẻ lạ, nhưng không phải là điều xấu...
Nhưng trong trường hợp này, vấn đề đã xuất hiện.
Không khí trong văn phòng trở nên im lặng một cách kỳ lạ. Cuối cùng, thầy Lư hắng giọng và nói với giọng điệu nhẹ nhàng: "Lục Chu này, bài báo của em là do chính em viết đúng không?"
"Chắc chắn rồi," Lục Chu gật đầu, "Hơn nữa em viết chúng ở thư viện."
Cậu không nói dối. Nếu chỉ có bản thảo từ hệ thống thôi thì không đủ. Nếu cậu không hiểu những điểm chính trong bài báo, cậu sẽ không thể hoàn thành việc viết, chỉ có thể sao chép thuật toán mà thôi.
Để hoàn thành các bài luận, cậu đã phải đọc qua hơn một trăm tài liệu tham khảo, chưa kể đến việc nghiên cứu các cuốn sách chuyên ngành.
Lúc này, thầy Lư cũng không biết phải nói gì tiếp theo. Cuối cùng, thầy Trương đứng ra, cười và nói:
"Thầy Lư không có ý gì đâu, chúng tôi chỉ ngạc nhiên rằng không chỉ trong lĩnh vực toán học, mà em còn có kiến thức sâu rộng về công nghệ thông tin. Tôi đã xem điểm thi môn ngôn ngữ C của em, 95 điểm là rất tốt. Chúng tôi hoàn toàn tin rằng em đã tự viết các bài báo... Nhưng hiện tại, có một số người không tin điều đó, và họ đã sử dụng chuyện này để công kích. Em có dùng Weibo không?"
Mặc dù hầu hết các hệ thống trí tuệ nhân tạo đều được lập trình bằng ngôn ngữ C++, nhưng điểm thi môn ngôn ngữ C và trí tuệ nhân tạo thực ra không liên quan trực tiếp với nhau. Giáo viên chỉ dạy những kiến thức cơ bản về ngôn ngữ lập trình C++, chứ không đi sâu vào các khía cạnh khác.
Tuy nhiên, ngược lại, một người có thể viết bài luận về lĩnh vực này thì cũng sẽ không có điểm thấp trong các bài thi cơ bản, và điểm 95 của Lục Chu hoàn toàn nằm trong dự tính của thầy Trương.
"Thầy đang nói về bài viết đó phải không ạ?" Lục Chu hỏi.
"Đúng vậy." Thầy Trương gật đầu, nhìn thẳng vào mắt Lục Chu: "Em đã đọc nó rồi à?"
"Dạ rồi," mặc dù trong lòng đang rất bực bội, nhưng trước mặt mọi người Lục Chu vẫn cố tỏ ra bình tĩnh, cậu cười nhẹ và nói: "Loại bài viết toàn vu khống vô căn cứ như vậy, em không muốn đôi co với ông ta."
Mặc dù khi nói ra điều đó, cậu thật sự muốn xé nát kẻ viết bài đó ra.
"Lục Chu à, thầy cần chỉnh lại một chút. Em không chỉ là một cá nhân, mà em còn là sinh viên của trường chúng ta. Em đại diện cho danh tiếng của nhà trường! Chúng ta không chấp nhận những hành vi thiếu đạo đức trong học thuật, nhưng chúng ta cũng sẽ không để bất cứ ai bôi nhọ sinh viên của mình. Thầy mong em giữ thái độ nghiêm túc trong việc này." Thầy Lư nói với vẻ nghiêm nghị.
"Thầy Lư, nhưng em cũng hết cách rồi. Em có gửi tin nhắn cho ông ta nhưng ông ta chẳng thèm trả lời." Lục Chu than thở.
"Thầy Lư chỉ muốn em giữ thái độ không quá thụ động thôi," thầy Trương nói nhẹ nhàng hơn. "Về chuyện dư luận, trường sẽ lên tiếng để bảo vệ em, nhưng chúng ta cũng mong em có thể lên tiếng cho chính mình và cho cả trường vào những lúc cần thiết. Được chứ?"
Hóa ra trường sẽ ra mặt bảo vệ mình...
Tại sao không nói sớm chứ!
Lục Chu thở phào nhẹ nhõm, gật đầu.
"Em đồng ý!"