Những năm 1992 đến 1994, xã hội Trung Quốc, điện ảnh Trung Quốc đều phát sinh những biến đổi to lớn.
Trải qua ba năm “Rét tháng ba”, đầu năm 1992, ông Đặng trong chuyến công du miền Nam* đã bàn luận về việc tăng tốc cải cách, thành lập thị trường kinh tế của Chủ nghĩa xã hội. Phải “Giải phóng lực lượng sản xuất, phát triển lực lượng sản xuất”, đề xuất phát triển kinh tế, khích lệ trọng điểm thương nghiệp, Trung Quốc phát sinh biến chuyển trọng đại, xã hội tiến vào giai đoạn mới, tranh luận “Tính tư tính xã”** cũng đã ngừng. Từ lúc này trong lịch sử Trung Quốc, dường như mỗi năm đều là mùa xuân. Nhân dân “Lao động tự do”, 《Forbes》 nói “Không có mấy điều chắc chắn được như việc ‘Trung Quốc trở thành cường quốc kinh tế’ cả “. Thị trường cổ phiếu cực kỳ khởi sắc —— Khi Sở giao dịch chứng khoán Thâm Quyến cho đăng ký mua cổ phiếu mới, Thâm Quyến chào đón 150 vạn người, mà nhân khẩu thường trú vốn là 60 vạn, có điều, sau khi rút thăm liền vạch trần gian lận, thị trường chứng khoán giảm sâu, Ủy ban điều tiết chứng khoán Trung Quốc được thành lập. Cuối những năm này, Trung Hàn cuối cùng thiết lập quan hệ ngoại giao. Mà trên quốc tế lại càng chấn dộng, một là nước Mỹ bầu cử tổng thống mới, hai là xuất hiện mạng toàn cầu (WWW).
*Còn được gọi là Chuyến Nam tuần năm 1992 của Đặng Tiểu Bình nhằm vận động cho nền kinh tế thị trường.
** 姓资姓社 (Tính tư tính xã): đề cập đến cuộc tranh cãi do những người cánh tả trong Đảng Cộng sản Trung Quốc (còn được gọi là những người bảo thủ trong đảng) gây ra vào năm 1990. Nội dung của cuộc tranh luận liên quan đến tính tư bản và tính xã hội của nền kinh tế.
Tại lĩnh vực “Điện ảnh”, khiến Tạ Lan Sinh phấn chấn chính là, Trung Quốc cũng có liên hoan phim. Ngày 23 tháng 8, LHP Trường Xuân Trung Quốc lần thứ nhất được cử hành, bầu ra một “Cúp vàng Trường Xuân”, ba ” Cúp bạc Trường Xuân”.
Tiếp theo là năm 1993.
Trung Quốc có ban lãnh đạo mới, Giang xx trúng cử làm chủ tịch nước, cách nói “Giai đoạn sơ khai của Chủ nghĩa xã hội” được đưa vào hiến pháp. Chu xx quản lý cải cách tài chính, chuẩn hóa nợ tam giác* cùng những thứ khác. Khiến giá trị đồng nhân dân tệ bị sụt giảm trên diện rộng để xúc tiến xuất khẩu thương phẩm, thi hành chia nhánh thuế trung ương, địa phương để thúc đẩy kinh tế địa phương, khôi phục doanh nghiệp nhà nước, còn có “Tinh giản biên chế”**. Công ty đa quốc gia lũ lượt kéo đến, lập chi nhánh, vừa mua vừa bán —— P&G mở N xưởng gia công, phổ biến sản xuất xe liên doanh. Tháng 9, hội nghị “Công ty đa quốc gia với Trung Quốc” được tổ chức tại Bắc Kinh, chính phủ Trung Quốc lần đầu mời nhóm CEO công ty đa quốc gia đến. 《 Luật công ty 》 được thông qua, 《 Luật bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng 》 được thông qua, “Phiếu lương thực” rời khỏi sân khấu lịch sử. Có điều, cũng là một năm này, vì chênh lệch hai phiếu nhỏ nhoi, Bắc Kinh lần đầu vận động Olympic thất bại, mỗi người trong thủ đô đều thất vọng ủ ê. Mọi người biết, Olympic 2004 được Hy Lạp đăng cai, bọn họ chỉ có thể đợi tám năm nữa.
* 三角债 (tam giác trái): Nợ tam giác là tên gọi chung của các khoản nợ chậm thanh toán giữa các doanh nghiệp, bị quá thời hạn nghiệm thu hoặc thời hạn thanh toán đã thỏa thuận. Là mối quan hệ nợ dây chuyền hình thành giữa các doanh nghiệp không thanh toán được với nhau.
**Nguyên văn 下岗 (Hạ cương)
“Đầu cơ tích trữ” được nới lỏng, hai nhà đầu tư “Buôn bán” của Tạ Lan Sinh thở phào nhẹ nhõm.
Tại một năm này, Trung Quốc lần đầu tiên có “Lễ Tình nhân”. Khắp nơi đều bán chocolate, cửa hàng McDonald tại Vương Phủ Tỉnh còn đưa ra quảng cáo thương mại “Đêm tình nhân lãng mạn ấm áp”. Cũng không biết tại sao, tổ hợp “Lễ Tình nhân” “Chocolate” “McDonald” khiến tim Tạ Lan Sinh nhức nhối đau, chỉ vì nghĩ tới một người.
Mà vào tháng năm, thương hiệu xa hoa “Ferrari” bán ra chiếc xe đầu tiên tại Trung Quốc, còn tổ chức nghi lễ bàn giao xe mới tại Kỳ niên điện của Thiên Đàn*. Tạ Lan Sinh lần nữa lại nhớ đến người con trai kia đã từng nói “Có dòng F40 cũng tạm ổn” “Xe thể thao kỷ niệm tròn 40 năm “.
* 天坛: Thiên Đàn, có nghĩa là Đàn thờ Trời, đây là một quần thể các tòa điện thờ ở nội thành phía Đông Nam của Bắc Kinh, vị trí tương ứng ở quận Tuyên Vũ hiện tại. Đây là một công trình to lớn có giá trị văn hóa cao, được UNESCO xếp vào di sản văn hóa của thế giới.
Trong “Điện ảnh”, Bộ Phát thanh Điện ảnh Truyền hình Quốc gia tiến hành cải cách, mà còn là một đợt cải cách đao to búa lớn.
Bởi sự thông dụng của TV, điện ảnh đã chịu một cú đánh cực đại, lượt xem đạt đỉnh 290 triệu vào năm 1979, sụt giảm mạnh còn 140 mấy triệu vào năm 1991. hơn nữa, nếu không có những phong trào xem phim của 《 Châu xx 》* con số này còn có thể thảm hại hơn. Phải biết rằng, năm 1979, bình quân mỗi khán giả Trung Quốc một năm hội sẽ xem 30 suất điện ảnh, thuộc hàng top toàn cầu. Hệ thống chiếu sụp đổ, những rạp chiếu bóng từng trải rộng khắp các thành phố lớn nhỏ dần dần khó khăn, ước chừng một nửa đều biến thành các tụ điểm giải trí khác chức năng, như rạp múa hát, phòng billard.
*Chỗ này hẳn là Châu Tinh Trì.
Dưới tình trạng này, ngày mùng 5 tháng 1 năm 1993, “Văn kiện số 3 ” 《 Một số ý kiến về việc đi sâu cải cách cơ chế sản xuất điện ảnh 》 chính thức được thi hành.
Để phù hợp với thị trường kinh tế, nó lần đầu đưa ra khái niệm “Phòng vé”, mà trong quá khứ, không có khái niệm “Phòng vé”, chỉ có lượt người xem. Mục hai trong 《 Ý kiến 》 là, giá vé điện ảnh buông lỏng trên nguyên tắc, chính quyền các tỉnh tự mình quyết định, nói cách khác là tự định giá. Mà trước kia, giá vé điện ảnh là do quốc gia thống nhất sắp xếp, từng bộ phim giữa các tỉnh không có gì khác biệt.
Mặt khác, nó cũng thay đổi phương thức thu mua tiêu thụ thống nhất sản phẩm điện ảnh trong nước. Ban đầu, điện ảnh phải tập trung mua và phát hành từ công ty Trung Ảnh, mà sau 《 Ý kiến 》, xưởng sản xuất cùng các đơn vị phát hành của tỉnh lớn có thể trực tiếp kết nối. Các xưởng sản xuất có thể phân chia các loại lợi nhuận thông qua phòng bán vé, chứ không còn là “Một vạn đồng một bản phim gốc” như sau 1985 nữa.
Thêm nữa, phải tích cực tham gia cung cấp phim cùng sản xuất băng hình cho đài truyền hình. Xưởng sản xuất bị đẩy ra thị trường, bọn họ cần tự chịu trách nhiệm lời lỗ.
Cũng là trong năm này, lãnh đạo ngành điện ảnh thêm hình thức thành lập công ty đầu tư cổ phần. Lấy từ việc cải tổ công ty phát hành điện ảnh Thượng Hải, không chỉ có phụ trách phát hành, mà còn tham gia vào công việc sản xuất.
............
Từ 1994 về sau, xã hội một lần nữa phát sinh biến đổi.
《 Luật lao động 》 mới được chính thức ban hành, “Hai ngày nghỉ” chính thức được thực thi. Bóng đá cũng thị trường hóa, có league “Hạng A” “Hạng B”. Tạ Lan Sinh bị Sầm Thần kéo đến xem trận “Bắc Kinh Quốc An”, phát hiện, chỉ cần ghi bàn toàn sân sẽ hô vang “Trâu bò!” Mà mất bóng thì liền hô “Ngốc thế!” Quả thực nghe đến ngây người.
Trong lĩnh vực điện ảnh, xung đột giữa Cục điện ảnh và nhà làm phim độc lập đã đạt tới đỉnh, động tĩnh cực lớn. Sau khi Tạ Lan Sinh cùng Tôn Phượng Mao giành giải ở quốc tế, liền có những người “Bí quá hoá liều”. Vì thế, tại tháng ba năm này, bảy đạo diễn đến tham gia LHP Rotterdam Hà Lan, liên hoan phim còn đặc biệt dùng “Đấu tranh vì quyền lợi của thế hệ đạo diễn Trung Quốc thứ sáu” làm đề tài tổ chức họp báo. Phía chính phủ hoàn toàn bị chọc giận, thu hồi tư cách đạo diễn của bảy người. Mà Tạ Lan Sinh, bởi vì sự kiện lúc trước nên quyết định không xuất ngoại tranh tài, nên chưa bị ảnh hưởng đến.
Trong bảy đạo diễn này, có bộ phim của một người mang sắc thái có phần nặng nề, bị cấm lâu nhất. Tạ Lan Sinh cảm thấy, hai bên tựa hồ đều có lý lẽ riêng, một bên là quay những cảm nhận, cũng không hề nói xằng nói bậy, bên còn lại vì chính trị quốc tế mà cảm thấy tức giận cũng rất đỗi bình thường. Tạ Lan Sinh nghĩ không ra, có điều, xuất phát từ góc độ thực tế, anh không hy vọng mâu thuẫn giữa song phương tiếp tục trở nên gay gắt như vậy. Anh luôn cho rằng trao đổi, đàm phán mới là phương thức giải quyết hiện đại, chứ không phải là ai áp đảo ai.
Tại đây, phía chính phủ lại có cải cách trọng đại. Tần suất cải cách dày đặc như thế này là chưa từng có trong quá khứ.
Bởi “Giá vé” đột ngột được thả cửa, giá vé điện ảnh liền tăng cao trên diện rộng, vì thế, số lượt người xem và bình quân lượt xem gặp phải thiệt hại cấp độ cực nghiêm trọng chưa từng có. Đồng thời, bởi vì sớm đã quen thói “Thống nhất thu mua thống nhất tiêu thụ” qua Trung Ảnh, 16 xưởng sản xuất quốc doanh căn bản không rõ phát hành điện ảnh, không tìm được đúng người, không bán nổi phim, suy thoái kéo dài, chỉ có thể bán đất, bán xưởng, quay quảng cáo. Đối với điện ảnh, ngoại trừ Bắc Ảnh có phần kiên trì, các xưởng khác đều giảm quay hẳn, một năm nhiều nhất một hai bộ, rất nhanh chóng sụp đổ.
Dưới bối cảnh này, một hai công ty tư nhân lặng lẽ thành lập, “Đầu tư” vào điện ảnh quốc doanh. Công ty tư nhân tự làm nội dung, sau khi thông qua tɧẩʍ ɖυyệt, mua giấy phép từ xưởng sản xuất, hợp tác quay cùng xưởng, nói cách khác, là dùng giấy phép xưởng, mượn tên tuổi của xưởng. Tư bản tư nhân tiến vào ngành sản xuất, xưởng sản xuất kiếm tiền dựa vào việc bán giấy phép.
Cùng lúc đó, để cứu vãn thị trường điện ảnh, tháng 8 năm 1994, Cục Quảng Điện đưa ra văn kiện số 348 《 Thông báo về việc tăng cường hơn nữa cải cách cơ chế phát hành phim 》. Quyết định, các xưởng sản xuất có thể trực tiếp phát hành điện ảnh với các tỉnh các cấp, mặt khác, mỗi một năm sẽ dùng phương thức trích từ phòng vé của công ty Trung Ảnh nhập khẩu 10 bộ phim nhựa “Có nền tảng phản ánh những thành tựu văn minh nổi bật của thế giới cùng những thành tựu kỹ thuật, nghệ thuật điện ảnh đương đại”, vì thế, điện ảnh Hollywood sau 40 năm xa cách Trung Quốc đã quay trở lại. Mà như lúc trước, người Trung Quốc trừ điện ảnh Trung Quốc, chỉ có thể xem được những bộ phim của các nước “Xã hội Chủ nghĩa” anh em, tỷ như 《 Cô gái bán hoa 》* của Triều Tiên, hay 《 Sóng sông Danube 》 của Romania, phim Âu Mỹ Tạ Lan Sinh được xem đều là “Phim nội bộ” tại trường học.
*Cô gái bán hoa là một bộ phim ca nhạc kinh điển của Điện ảnh Bắc Triều Tiên. Ra đời năm 1972, bộ phim được chuyển thể từ vở ca kịch cùng tên của Kim Nhật Thành – đây là một trong “Ngũ Đại Nhạc kịch Cách mạng” của sân khấu CHDCND Triều Tiên
Cứ như vậy, ngày 12 tháng 11 năm 1994, bom tấn Mỹ 《 Kẻ đào tẩu 》* chính thức đổ bộ Trung Quốc. Diễn viên chính là Harrison Ford, ở trong phim, vợ của Richard Kimble bị người sát hại, anh trở thành kẻ bị tình nghi, trong tình cảnh ngàn cân treo sợi tóc cướp xe đào tẩu còn đuổi bắt hung thủ thực sự, cuối cùng sự thật hiện lên mặt nước, tội danh của Richard Kimble được xóa bỏ. Bộ phim này công chiếu tại sáu thành phố lớn Bắc Kinh, Thượng Hải, Quảng Châu, Thiên Tân, Trùng Khánh, Trịnh Châu, có điều, làm “Người tiên phong”**, việc phát hành nó cực kỳ khó khăn. Sáu thành phố được công chiếu vừa khéo đều là phái cải cách, sự phản đối có phần nhỏ, song tất cả tỉnh thành phố còn lại đều không đồng ý trình chiếu. Hơn nữa, do thái độ phản đối của công ty điện ảnh Bắc Kinh quá mãnh liệt, Trung Ảnh trong thế bất đắc dĩ buộc phải thay đổi hợp tác với quận Hải Điến.
*Nguyên văn 亡命天涯 (vong mệnh thiên nhai): The Fugitive (Kẻ đào tẩu) là một bộ phim hành động, điều tra vụ án, phát hành năm 1993, dựa trên bộ phim truyền hình cùng tên năm 1960.
** Nguyên văn 第一个吃螃蟹的人 (Đệ nhất cá cật bàng giải đích nhân): Câu tục ngữ dùng để chỉ người đầu tiên có gan làm một chuyện gì đó.
《 Kẻ đào tẩu 》 công chiếu thành công tức thì dấy lên một trận sóng gió động trời. Có một bộ phận chuyên gia trong ngành cho rằng đây là hành vi dẫn hổ xuống núi, chèn ép điện ảnh quốc nội Trung Quốc yếu ớt. Vì thế, trong tiếng phản đối vang dội, 《 Kẻ đào tẩu 》 bị ép buộc phải rút khỏi rạp Bắc Kinh trước thời hạn, nhưng mà, cho dù chỉ chiếu tại sáu thành phố, Bắc Kinh còn cắt suất sớm, song bộ phim vẫn lập kỳ tích 3000 vạn phòng vé.
Cùng lúc 《 Kẻ đào tẩu 》 công chiếu, tại cổng rạp chiếu phim vắng tanh một lần nữa lại xếp thành hàng dài, thậm chí còn sinh ra “Dân phe vé”*, nâng giá vé từ 15 đồng thành 50 đồng và còn hơn thế nữa!
*Nguyên văn 黄牛党 (Hoàng ngưu đảng)
Tạ Lan Sinh lại nghĩ tới Sân Dã, cảm thấy được đối phương dự đoán thực chuẩn —— Bom tấn Mỹ thật sự đến rồi, hơn nữa chính là “Trong hai ba năm”, điện ảnh quốc nội quả thật là chẳng có một chút sức lực phản công.
Năm kế tiếp, năm hoàng kim Hollywood với 7 bộ phim gồm 《 Lời nói dối chân thật 》*, 《 Vua sư tử 》, 《 Forest Gump 》 lũ lượt kéo đến luân phiên công chiếu, thực hiện một hồi oanh tạc dài lâu đối với khán giả Trung Quốc.
* 真实的谎言 (chân thật đích hoang ngôn) – True lies 1994: Phim hay cực luôn, Jamie Lee Cutis xinh đẹp tuyệt vời >.