NẮNG ĐỒNG BẰNG
Chu Lai
Chương 1
Đã thấy gió từ sông Sài Gòn phả nhẹ vào mặt. Gió mang theo cái vị nồng nồng tanh tanh của dòng sông lắm tôm nhiều cá. Măng lồ ô sắp tàn, đang cố vươn những búp vàng sậm lên lưng chừng rừng. Nom hao hao những ngọn nến khổng lồ đang cháy. Cháy nhợt nhạt. Cháy giữa một trời mưa.
Nước ở đâu mà tuôn mãi không thôi. Nước rung rào rào trên lá. Nước tràn trên mặt đất. Nước chảy theo những thân cây. Rừng ướt sũng, đất ướt sũng, và trời mãi cũng chẳng thấy khô hơn. Mới xế chiều mà rừng đã muốn tối om. Rừng như xị ra. Mặt trời vẫn còn đâu đó ở đường chân trời. Nó đang thổi hồng một đám mây màu xám chì, giống như đống trấu ủ giữa sương mù đặc sệt. Dai dẳng trên cao, tiếng “đầm già” nhoè nhoẹt lúc gần lúc xa, nghe thuốn buốt như có cánh ong nào siết vòng ngay mang tai. Chiếc L.19 có dáng bay của một con chuồn chuồn ướt cánh, nhưng cái đầu của nó cứ vênh lên ngạo nghễ.
Vừa thấy được một mảng xanh đã tiếp liền những bãi trống. Những bãi B.52 trống hơ trống hoác khiến dải rừng gợi lên sự liên tưởng tới cái đầu lở trốc. Mùi khét của nó vẫn còn vương vất trong mưa. Đưa lưỡi nếm trên môi, bỗng dưng thấy vị đắng. Một đàn dọc đen trũi vội vã quăng mình trên ngọn cây cao. Chúng nó tản cư về những vùng rừng già yên tĩnh, ít tiếng đạn bom.
Tấm phên tre lót trên đường thồ rung lên cót két. Bùn đất lép nhép trào qua những kẽ phên, nhuộm nâu những bàn chân bước mệt mỏi. Bùn vấy lên những bắp chân gầy guộc, rồi chảy xuống như những vết thẹo màu đen. Thoạt nhìn ngỡ hàng quân đi giày. Một loại giầy rách tướp, cổ cao. Cái dòng người khoác vải nhựa nom gồ lên như những lưng lạc đà màu xanh. Khuôn mặt họ nhợt nhạt, quắt đi trong vành mũ sùm sụp đang nhỏ nước. Chỉ lộ rõ những con mắt nhìn xuống, đăm chiêu, phờ phạc. Đoàn người im lìm chuyển dịch…
Một thân người hơi dừng, hai bàn chân bật nhảy kiễng lên: cái cục gồ màu xanh trườn lên đầu. Người ấy lại bước cắm cúi, gò má co giật, mắt tối lại đầy vẻ chịu đựng. Vấp phải chiếc rễ cây nhẫy bùn, anh ta ngã sấp mặt, chiếc dép truội lên tới gần đầu gối, chiếc lưng lạc đà oặt qua, khẩu súng văng mạnh vào gốc cây. Bàn tay lấm bùn như đi găng của anh quờ quạng. Con mắt người lính đỏ vằn, trừng trừng nhìn vào một điểm nào không rõ.
- Mẹ tiên sư mà… à… ày!
Như phát điên, anh chồm dậy quơ khẩu AK xỉa thẳng vào cái rễ cây đó, nghiến răng kéo hết băng đạn. Bùn nước bắn tung toé và… mưa nuốt đi cái tràng đạn cuồng loạn ấy nhả ra xa.
Một người đeo súng ngắn chạy xuống. Anh nghiêm nghị dừng lại trước người lính, định quở trách một câu gì đó nhưng lại phẩy tay, thở dài bỏ đi. Cũng dáng đi cắm cúi, lặc lè.
Có người bỗng dời hàng, chạy tạt vào một cái kho đổ bên đường. Lát sau người ấy thất thểu đi ra. Sau lưng anh chỉ còn lại những bao gạo không, nhăn nhúm, mục nát.
Dòng người vẫn im lìm chuyển dịch…
Những võng cáng đi qua, chao đảo, lật bật. Một cái cổ rụt lại, hai cánh tay khẳng khiu lẩy bẩy cố nâng đòn cáng qua đầu. Đuối sức, cô gái gục gối xuống những mảnh phên sắc cạnh. Đòn cáng trượt từ vai xuống đất, võng dốc nghiêng. Cô ngửa cổ, rên lên:
- Cực quá thế này, trời!
Có tiếng nói phào phào từ trong võng thoát ra:
- Thôi… Bỏ tôi xuống, các đồng chí!… Bỏ tôi xuống!
Võng lùng bùng, rồi một chiến sĩ đầu quấn băng tuột xuống. Vừa đi loạng choạng được mấy bước, anh ngã lăn ra. Vòng băng trắng chuyển màu…
- Em… em xin lỗi…
Có giọt nước lăn xuống cái miệng đang mếu máo của người con gái khiêng đòn. Người ta lại vực anh lên võng.
Dòng người vẫn im lìm chuyển dịch… Có tiếng giục:
- Nhanh lên không lại đứt đoạn bây giờ!
Người bị giục vẫn chậm chạp bấm từng bước chân.
- Kìa, chạy lên!
- Kệ xác tao! Mày muốn chạy thì cứ chạy đi!
- ừ, thì kệ mày! - Người ấy lách vai, bám sát đội hình trong những bước chạy gằn.
- Rút lui chứ đi đâu mà vội! - Anh ta cúi xuống móc từ kẽ ngón chân ra một con vắt như cái đinh, rồi búng tít lên ngọn cây, nét mặt tỏ ra bất cần.
Từ trên cành cao, một miếng giấy liệng xuống… Miếng giấy đang thấm bùn bên lề phên tre. Trên miếng giấy, người ta nhìn rõ hình ảnh hai người. Một to béo, tươi cười, đội mũ sắt và quần áo vằn vện. Một gầy nhom, thiểu não, mặc áo bốn túi và đội mũ cứng có lưới dù. Người to béo đang bá vai người gầy nhom, tay chỉ về một hướng xa. ở đó, người ta đọc được hàng chữ xanh in đậm: “Giải phóng miền Nam! Đó chỉ là sự huyền hoặc của các nhà lãnh đạo Hà Nội!”.
Phía dưới là hàng chữ đỏ to hơn: “Giấy thông hành”.
Những miếng giấy trắng vẫn từ trên cây rơi xuống. Và trên trời, từ đuôi chiếc L.19, ngàn ngàn những mảnh trắng vẫn đang láo liêng chấp chới.
Dòng người lại im lìm chuyển dịch…
Bên phải dòng người đi mãi, đi ngoằn ngoèo không dứt ấy, có một dòng nhỏ hơn, cũng đang lầm lũi đi ngược lại. Cái dòng nhỏ mỏng manh tới nỗi có cảm giác nó sắp bị trộn lẫn, bị nuốt chửng vào dòng lớn hay sắp bị xô giạt vào rừng, bị cuốn đi mất dạng.
Cũng những cái lưng gồ lên lom khom, cũng những bắp chân, bàn chân ì ạch sục trong bùn… Và mắt nhìn sẫm lại. Trong cái vệt nhỏ đi xuống đó, người ta thấy có một cô gái tóc che nửa má và một ông già có vầng trán trầm tư.
Tới một vũng nước rộng chắn ngang, cái dòng nhỏ dừng lại tránh đường. Từ dòng lớn có những con mắt nhìn sang, ái ngại. Nhìn thấy cô gái mảnh mai đang mở to đôi mắt tò mò, họ lúng túng quay đi.
Một bàn chân tức giận đá tung mụt măng lăn lóc trên đường.
Con “đầm già” vẫn vè vè buốt nhức trên đầu. Cao hơn nữa, một tốp B.52 ì ì bay qua. Tiếng động của nó làm run rẩy cả núi đồi, làm oằn thêm những cái lưng mang nặng. Dòng người rùng mình như bị ớn lạnh, rồi chuyển động mau hơn.
Bên này vũng nước, hơn trăm con người cũng vội vã xốc ba lô lên vai. Phía trước là những khu rừng xác xơ vì thuốc hóa học. Màu xanh không còn nữa, chỉ thấy những thân cây còng queo, trơ trụi, vươn nhọn hoắt lên bầu trời bàng bạc.
Họ là những binh đoàn chủ lực đang tạm lui về phía đông - nơi rừng già biên giới Cam-pu-chia. Và ngược chiều là tiểu đoàn đặc công của Bộ đang len lách xuống vùng sâu nắm giữ địa bàn - Nơi những binh đoàn vừa rời bỏ.
Từ trong bụng chiếc máy bay trinh sát, có những tiếng nói rơi ra:- ...Mong rằng với kết quả buồn bã của cái gọi là cuộc tổng tiến công Tết Mậu Thân, các bạn hãy tỉnh mộng và ý thức rằng.
Tiếng loa bị mưa gió xé vụn ra.
Mưa gì mưa mãi! Con đường thồ cứ rêи ɾỉ quặn lên…