- U à, ổng nhà con nói dối đấy u ạ! - Ả vợ Lân thét lên giãy nảy - Ổng lại đánh con nhà phú ông, ối giời ơi con không dám kể lại cho u biết được đâu, ổng đánh...hăng lắm, con với mấy người hàng rong xung quanh không cản được nổi! Khổ cái thân lấy phải ông chồng bạo lực này quá, ối làng nước ơi!
Nói rồi, ả ta lấy tay che mặt và khóc thút thít trước sự sững sờ của bà cụ và thằng Cửu. Họ không thể ngờ được là...
- Hừm, thằng ranh Ngạn con nhà phú ông với ả em gái của nó thích gây sự trước với tụi con cơ đấy! – Lân nhăn nhó đáp – Giờ u nó đã nói toạc hết ra thì biết thế nào, u nó phải bị...
Nghe được như vậy, bà cụ vội lấy tay che mặt rồi thốt lên như kêu khóc:
- Ối giời ơi cả làng nước ơi! Thế là mày đánh con nhà lão phú ông làng kia đấy! Ối giời ơi, mày làm nhà ta mắc nợ rồi!
- Mụ câm ngay đi! – Lân giáng một nắm đấm vào mặt bà cụ. Bà cụ ngã chúi xuống vì đau.
- Thầy ơi! Sao thầy đánh bà của con ra nông nỗi này! Bà ơi! Bà có làm sao không! – Cửu hốt hoảng chạy đến đỡ bà cụ dậy.
Ả vợ Lân còn đang cũng hốt hoảng chạy lại gần bà cụ:
- Thầy nó, thầy nó đã “cả gan” đánh tên Ngạn ấy rồi sao còn đánh u mình thế? Thầy nó bị điên rồi à, giời ơi!
Tên Lân thấy vậy càng bực hơn.
- Cửu! Nằm xuống ngủ đi! Đây là việc riêng của tao với bà mày, mày không được phép can thiệp vào! Ngủ ngay, không tao đánh đấy! – Lân doạ thằng bé. Rồi hắn lôi ả vợ vào nhà thét lớn:
- Á à! U nó đấy! Cái tội nói chuyện nhiều làm ả Loan phải đi mách cái thằng Ngạn đấy! Leo lên giường ngủ ngay! Không hiểu sao tao có thể rước một ả vợ như u nó về nhà!
Khi chỉ còn hai bà cháu Cửu, Cửu chỉ biết khóc lóc mà nói nhỏ:
- Thầy Lân quá đáng thật đấy! Chả rõ vì chuyện gì mà đánh nhau với con nhà phú ông gian tham. Đã vậy bà đâu có làm gì sai cơ chứ, sao thấy ấy đánh bà? Liệu cái câu “Con hư là do tại thầy tại u” cháu hay nghe thấy là thật hở bà? Cháu thấy hổ thẹn quá!
- Suỵt! Yên lặng thôi cháu! Khi nào thầy u mày đi lái buôn thì mới hẵng nói, nghe cháu! – Bà cụ ra hiệu rồi bò dậy, nhưng bà lại ngã một lần nữa. Cửu phải đỡ giúp bà cụ thì bà cụ mới đứng dậy được.
Sau đó, bà cụ than thở với thằng Cửu:
- Cháu nói đúng rồi đấy, thầy Lân của cháu ra nông nỗi ấy là tại bà cả! Bà không biết cách dạy bảo thầy, nên thầy rất hay uống rượu lại cãi lời bà nữa, cũng như con trai phú ông làng ấy không được dạy bảo tử tế nên mới đi đánh nhau với thầy Lân ấy. Bà ước chi thầy ấy đừng làm thế nữa, nhưng...
…
Ngay sáng hôm sau, lão phú ông đến nhà bà cháu Cửu khi vợ chồng Lân đã đi lái buôn từ sáng sớm. Lão đứng trước nhà bà cụ quát lớn:
- Mụ kia! Con trai mụ đánh con trai tao làm nó không thể đi lại được! Mụ mau ra bồi thường thương tích cho con trai của tao ngay!
Bà cụ mở cửa. Ngay lập tức, bà cụ đáng thương bị ăn ngay cái tát giáng trời từ lão phú ông. Cửu nghe thấy tiếng động mạnh, nó hốt hoảng chạy ra đỡ bà cụ. Mãi bà cụ mới đứng dậy được, tiếng bà lắp bắp phát ra từ khuôn miệng khô nẻ:
- Ôi…thưa…ông! Xin…ông tha cho…thằng Lân con…tôiii!
- Muốn tha à! Thế thì đem nộp thằng Cửu cho tao về nuôi ngay! – Lão phú ông há hốc răng nanh cười suộm.
Cửu sợ hãi, nó run lẩy bẩy cả khắp người như đứng trước gió rét vậy. Nó bíu lấy áo bà, liên miệng nói với bà:
- Bà ơi! Bà đừng để lão phú ông đó nuôi cháu, bà đừng nộp cháu cho phú ông! Bà ơi, bà tìm cách nào giữ cháu ở lại đi! Huhu! Cháu còn phải đi học Vật nữa chứ!
Bà cụ ôm chầm lấy Cửu. Hai bà cháu khóc lóc nức nở trước mặt lão phú ông. Bà cụ khóc nhiều đến nỗi chẳng thốt được lời nào nữa, bà chỉ nói:
- Cháu à! Trời đã thương tình ban cháu đến cho bà, thì bà đem nộp cháu cho cái lão phú ông tàn ác làm gì cơ chứ! Bà đời nào...độc ác mà bán cháu đến như thế? Không, không bao giờ được đâu!
Lúc đó, Đán nghe thấy tiếng ầm ĩ và khóc lóc của bà cháu Cửu, anh cũng chạy ra khỏi nhà xem sự tình. Biết mọi chuyện, anh định đưa cho lão phú ông tiền mình bán củi để lão khỏi đòi thằng Cửu nữa. Nhưng anh bị bất ngờ, cả bà cháu Cửu cũng thế: Lão phú ông rơm rớm nước mắt, lão đành bảo thằng hầu:
- Đưa tao về đi, về đi thôi, đừng gây chuyện với bà cháu nhà họ nữa! Thằng cha Đán là người tử tế, đừng để hắn mất tiền mà hắn dành dụm được!
Bóng lão phú ông cùng thằng hầu đi khuất, thì Đán chạy ngay ôm hai bà cháu Cửu vào lòng. Anh khóc nấc lên. Anh nói:
- U ơi! Con tính rồi, con không lấy vợ nữa đâu ạ! Con sẽ ở cái làng này mãi mãi suốt đời con để nuôi u với thằng Cửu thôi. Con yêu u như u ruột của con, con sẽ không bao giờ sinh sống ở cái làng địa chủ tàn nghiệt đâu!
Bà cụ ôm lấy áo bả vai rách vài sợi của Đán, bà nói với anh:
- Con khổ lắm, còn khổ hơn u vì con ở một mình, con u ở với thằng Cửu với thằng Lân con trai u, và với cả vợ nó nữa. Con cứ lấy vợ đi như u ruột của con mong muốn khi xưa. U thấy con vui là u cũng vui lây mà!
Khi ấy, chàng thanh niên Quý bán rau đi qua. Nhìn cảnh tượng ấy, anh xúc động đến nỗi làm rơi cả gánh rau của mình. Anh không biết nói làm sao để an ủi bà cháu Cửu và Đán. Chờ cho đến khi bà cụ bình tĩnh đứng dậy, anh khẽ khàng đi lại gần, hỏi bà cụ...
(Còn tiếp)